Czy każdy kredytobiorca ma prawo samodzielnie wystąpić z powództwem o uznanięcie nieważności umowy frankowej? To pytanie budzi wiele kontrowersji i było przedmiotem wielu dyskusji. W szczególności powstaje ono w przypadku rozwiązania związku małżeńskiego, gdy obie strony umowy – byli małżonkowie – nie zgadzają się co do wystąpienia z powództwem o uznanięcie nieważności umowy kredytu frankowego. Obecnie toczące się sprawy w Sądzie Najwyższym mają na celu rozstrzygnięcie tego problemu.
Spis treści:
Uchwała Sądu Najwyższego w sprawach o uznanięcie nieważności umowy kredytu
Dnia 19 października 2023 r., Sąd Najwyższy podjął uchwałę III CZP 12/23, w której stwierdził, że w sprawach o uznanięcie nieważności umowy kredytu nie jest konieczne współuczestnictwo wszystkich kredytobiorców. Ta decyzja ma ogromne znaczenie praktyczne dla kredytobiorców, którzy nie są zgodni co do wystąpienia z powództwem o unieważnienie umowy frankowej.
Kolejne posiedzenie Sądu Najwyższego w sprawie III CZP 156/22, dotyczącej również kwestii współuczestnictwa kredytobiorców, jest zaplanowane na dzień 26 października 2023 r. Decyzje zapadłe w tych sprawach będą miały ogromne znaczenie praktyczne dla wielu posiadaczy kredytów frankowych, którzy nie są zgodni co do możliwości wystąpienia z powództwem o unieważnienie umowy.
Współuczestnictwo kredytobiorców a możliwość wystąpienia z powództwem
Sąd Najwyższy ma za zadanie rozstrzygnąć dwie kluczowe kwestie: czy w sprawie dotyczącej roszczeń wynikających z nieważności umowy kredytu i zwrotu nienależnych świadczeń, konieczne jest współuczestnictwo wszystkich kredytobiorców? Jeśli odpowiedź jest twierdząca, czy przystąpienie do sprawy po upływie terminu określonego w kodeksie postępowania cywilnego jest bezskuteczne, czy też traktowane jest jako wystąpienie z nowym powództwem?
Sprawa III CZP 156/22 trafiła do Sądu Najwyższego na skutek postanowienia Sądu Apelacyjnego w Warszawie (V ACa 949/21) z dnia 29 listopada 2022 r. Jednym z kluczowych zagadnień, które zostaną rozstrzygnięte w tej sprawie, jest kwestia współuczestnictwa kredytobiorców – co jest istotne dla wielu posiadaczy kredytów frankowych.
Eksperci zwracają uwagę, że odmowa przyznania kredytobiorcy samodzielnej legitymacji procesowej uniemożliwiłaby mu skorzystanie z prawa do sądu. Wymaganie łącznego dochodzenia żądania stanowi duże utrudnienie dla konsumenta, który chciałby uzyskać ochronę prawną.
Ponadto, można kwestionować zbędne wymagania dotyczące współuczestnictwa w kontekście ochrony praw konsumenta, zgodnie z dyrektywą 93/13. W tym kontekście warto również zwrócić uwagę na artykuł 47 Karty Praw Podstawowych UE, który gwarantuje każdemu, którego prawa i wolności zagwarantowane przez prawo Unii zostały naruszone, prawo do skutecznego środka prawnego przed sądem.
Wyrok Sądu Najwyższego w sprawie V CSK 424/17
Warto przyjrzeć się wyrokowi Sądu Najwyższego o sygnaturze V CSK 424/17, który może być istotny w kontekście rozważań na temat współuczestnictwa kredytobiorców. Orzeczenie to wskazuje, że niezależnie od tego, czy chodzi o świadczenie czy ustalenie w stosunku do jednego lub wszystkich uczestników umowy, brak jest koniecznego współuczestnictwa. Oznacza to, że każdy współuczestnik może działać w swoim imieniu, niezależnie od tego, czy dotyczy to świadczenia lub ustalenia w stosunku do jednej lub wszystkich stron umowy.
Sąd podkreślił również, że można wystąpić o ustalenie nieważności stosunku zobowiązaniowego między jednym z dłużników a wierzycielem, niezależnie od wcześniejszych rozstrzygnięć w podobnej sprawie.
Podsumowanie
Decyzje Sądu Najwyższego dotyczące kwestii współuczestnictwa kredytobiorców będą miały ogromne znaczenie praktyczne dla wielu posiadaczy kredytów frankowych. Biorąc pod uwagę przedstawione argumenty, można przypuszczać, że Sąd Najwyższy potwierdzi możliwość samodzielnego wystąpienia przez kredytobiorcę z powództwem o uznanięcie nieważności umowy. Czy rzeczywiście tak będzie? Ostateczne rozstrzygnięcie poznamy już 26 października 2023 r.
