W ostatnich latach rynek kredytów konsumenckich uległ znaczącym zmianom, zarówno pod wpływem rozwoju cyfrowego świata, jak i wprowadzonych regulacji. Po 15 latach obowiązywania dyrektywa o kredycie konsumenckim doczekała się nowej wersji, która ma na celu dostosowanie przepisów do zmieniającej się rzeczywistości rynkowej. W niniejszym artykule przyjrzymy się najważniejszym zmianom, jakie czekają kredytobiorców w związku z nową dyrektywą.
Spis treści:
Szerszy zasięg kredytu konsumenckiego
Pierwszą istotną zmianą jest rozszerzenie zakresu dotyczącego kredytu konsumenckiego. Zgodnie z nowymi przepisami, umowy o kredyt będą mogły obejmować kwoty sięgające do 100 tysięcy euro. W obecnie obowiązującej ustawie w Polsce, limit wynosi 255,5 tysiąca złotych. Warto jednak zauważyć, że górna granica nie będzie dotyczyć niezabezpieczonych kredytów przeznaczonych na remont nieruchomości mieszkalnej. Dla takich przypadków obowiązują odrębne przepisy regulujące kredyt hipoteczny.
Skrócony arkusz informacyjny – czytelne dane dla konsumenta
Kolejną zmianą wprowadzoną przez nową dyrektywę jest wprowadzenie skróconego standardowego europejskiego formularza informacyjnego. Dotychczas kredytobiorcy mieli do czynienia z jednolitym formularzem informacyjnym, który zawierał najważniejsze informacje na temat kredytu. Jednakże, zgodnie z nowymi przepisami, kredytodawcy będą zobowiązani do dostarczenia dodatkowych informacji w nowym formularzu. Skrócony formularz będzie zawierać takie dane jak całkowita kwota kredytu, okres umowy kredytowej, stopa oprocentowania, RRSO i całkowita kwota do zapłaty przez konsumenta. W przypadku odroczenia płatności za określony towar, formularz będzie także zawierał informacje na temat towaru lub usługi oraz jego ceny gotówkowej, a także koszty związane z opóźnieniem w spłacie. Celem nowych przepisów jest zapewnienie konsumentom czytelnych i łatwo dostępnych informacji na temat kredytu, niezależnie od medium, na którym te informacje są prezentowane.
Prawo do dokładniejszej informacji i wsparcia w podjęciu decyzji
Kolejnym ważnym aspektem wprowadzonym przez nową dyrektywę jest zwiększenie praw konsumentów do otrzymania informacji i wsparcia w podjęciu decyzji. Kredytodawcy, pośrednicy kredytowi oraz dostawcy usług w zakresie pożyczek społecznościowych będą zobligowani do udzielania wyjaśnień konsumentom. Celem tych wyjaśnień ma być pomoc w ocenie, czy dany kredyt i związane z nim usługi są odpowiednie do potrzeb i sytuacji finansowej konsumenta. Nowa dyrektywa daje również możliwość państwom członkowskim dostosowania obowiązków narzuconych kredytodawcom w zależności od okoliczności, w których proponowany jest kredyt oraz typu produktu.
Zakaz sprzedaży wiązanej i „zaznaczania opcji”
Kolejną istotną zmianą wprowadzoną przez nową dyrektywę jest zakaz sprzedaży wiązanej. Oznacza to, że kredytodawcy nie będą mogli tworzyć nierozerwalnych zestawów, w których kredyt jest sprzedawany w pakiecie z innymi produktami. Jednakże, państwa członkowskie będą miały pewien margines decyzyjny w kwestii dopuszczenia sprzedaży kredytu wraz z innymi produktami w kilku ściśle określonych sytuacjach. Ponadto, nowa dyrektywa zakazuje również praktyk wymuszania domniemanej zgody na zakup dodatkowych usług, takich jak domyślnie zaznaczone opcje w elektronicznych formularzach lub umowach.
Więcej regulacji w badaniu zdolności kredytowej
Nowa dyrektywa wprowadza także bardziej szczegółowe przepisy dotyczące badania zdolności kredytowej konsumentów. Kredytodawcy będą zobowiązani do potwierdzenia sytuacji finansowej klienta poprzez weryfikację dokumentów i zapisów w bazach danych. Jednakże, przepisy zachowują proporcjonalność procedur, co oznacza, że proces badania zdolności kredytowej powinien być odpowiednio dostosowany do sytuacji konsumenta. W przypadku automatycznego przetwarzania danych osobowych, konsument będzie miał prawo do zażądania „ludzkiej interwencji” w procesie i przeglądu decyzji podjętej automatycznie. Ponadto, konsument będzie mógł zażądać wyjaśnień dotyczących zasad oceny wiarygodności oraz przedstawić swoje stanowisko i podważyć wyniki oceny zdolności kredytowej.
Limitowanie kosztów kredytu
Istotną nowością wprowadzoną przez nową dyrektywę jest zobowiązanie państw członkowskich do wprowadzenia limitów dotyczących oprocentowania, RRSO lub całkowitego kosztu kredytu konsumenckiego. Ograniczenia te mogą dotyczyć wszystkich wymienionych elementów lub wybranych z listy. Warto zauważyć, że polskie regulacje już teraz wprowadzają pewne ograniczenia, takie jak maksymalne oprocentowanie, które jest wyliczane na podstawie stopy referencyjnej NBP, oraz limity opłat i prowizji, które zostały określone w ustawie o kredycie konsumenckim.
Podsumowanie
Nowa dyrektywa o kredycie konsumenckim przynosi szereg istotnych zmian dla kredytobiorców. Zwiększa prawa konsumentów do uzyskania jasnych i czytelnych informacji na temat kredytu, wprowadza zakaz sprzedaży wiązanej i praktyk wymuszania domniemanej zgody na zakup dodatkowych usług. Ponadto, dyrektywa reguluje proces badania zdolności kredytowej oraz wprowadza limitacje dotyczące kosztów kredytu. Dzięki tym zmianom kredytobiorcy będą mieli większą ochronę i łatwiej zrozumieją warunki związane z kredytem konsumenckim.
