Sprawa C-140/22 przed Trybunałem Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE) budzi ogromne zainteresowanie zarówno wśród banków, jak i konsumentów. Termin wydania wyroku w tej sprawie, który został ogłoszony na 7 grudnia 2023 r., przyciąga uwagę wszystkich zainteresowanych stron. W kontekście roszczeń banków o zwrot kapitału, decyzja TSUE będzie miała ogromne znaczenie dla ustalenia, czy takie roszczenia podlegają przedawnieniu.
Spis treści:
Kontekst sprawy
Sprawa C-140/22 jest ściśle powiązana z innymi dwoma sprawami, tj. C-28/22 (Getin Noble Bank S.A.) i C-520/21. Wszystkie te sprawy zostały zawieszone do czasu wydania wyroku w sprawie C-520/21, która dotyczy wynagrodzenia za korzystanie z kapitału. W tej ostatniej sprawie TSUE już jednoznacznie stwierdził, że bankom nie przysługuje prawo do takiego wynagrodzenia. Teraz pytanie brzmi, czy roszczenia banków o zwrot kapitału ulegają przedawnieniu po stwierdzeniu nieważności umowy. Warszawski sąd skierował pytania prejudycjalne do TSUE, starając się rozstrzygnąć te kwestie.
Kluczowe pytania
- Czy umowa staje się nieważna dopiero po złożeniu przez konsumenta oświadczenia, że nie wyraża zgody na obowiązywanie nieuczciwych postanowień, wie jakie są konsekwencje nieważności i zgadza się na takie rozstrzygnięcie?
- Czy przedawnienie roszczeń banku biegnie dopiero od momentu złożenia oświadczenia przez konsumenta, nawet jeżeli wcześniej bank otrzymał wezwanie do zapłaty?
- Czy konsument może żądać odsetek dopiero od momentu złożenia oświadczenia, czy od wezwania do zapłaty wysłanego do banku wcześniej?
- Czy kwota podlegająca zwrotowi na rzecz konsumenta może być pomniejszona o odsetki kapitałowe, które bank naliczyłby, gdyby umowa była ważna (jakaś inna forma wynagrodzenia za korzystanie z kapitału)?
Oczekiwane rozstrzygnięcia
W przypadku pierwszego pytania, istotne jest ustalenie, czy umowa staje się nieważna dopiero po złożeniu oświadczenia przez konsumenta. TSUE już wcześniej wskazywał, że wezwanie do zapłaty powinno określać termin początkowy naliczania odsetek. Dlatego można przypuszczać, że Trybunał podtrzyma to stanowisko.
Drugie pytanie dotyczy biegu przedawnienia roszczeń banku. Jeśli TSUE opowie się za terminem wcześniejszym niż oświadczenie klienta, będzie to precedensowe rozstrzygnięcie o ogromnych skutkach dla spraw frankowych. Jednakże, ostateczne przyjęcie takiego stanowiska może być podyktowane decyzją polskiego sądownictwa.
Podobnie, w przypadku trzeciego pytania, oczekuje się, że TSUE uzna, że odsetki ustawowe za opóźnienie mogą być naliczane od momentu skierowania wezwania do zapłaty do banku. Ta linia orzecznicza byłaby zgodna z polską judykaturą i byłaby korzystna dla konsumentów.
Wreszcie, w odniesieniu do czwartego pytania, istnieje przypuszczenie, że TSUE odrzuci możliwość pomniejszenia kwoty zwrotu konsumentowi o odsetki kapitałowe, które bank naliczyłby przy ważnej umowie kredytowej. Taki kierunek byłby zgodny z duchem dyrektywy nr 93/13/EWG, która stawia ochronę konsumenta ponad inne wartości i zasady.
Konsumenci mają rację
Sprawa C-140/22 jest kolejnym przełomowym wyrokiem w sprawach kredytów frankowych. Decyzje Trybunału mają ogromne znaczenie dla konsumentów, którzy starają się dochodzić swoich praw w sporach z bankami. Ostateczne rozstrzygnięcie sprawy C-140/22 będzie miało wpływ nie tylko na polskie banki, ale także na całą praktykę orzeczniczą w zakresie roszczeń konsumentów i banków.
Podsumowanie
Oczekuje się, że wyrok w sprawie C-140/22 przed TSUE przyniesie ważne wyjaśnienia dotyczące przedawnienia roszczeń banków o zwrot kapitału. Pytania prejudycjalne skierowane przez polski sąd pozwalają na wyjaśnienie kluczowych kwestii związanych z ważnością umów kredytowych i naliczaniem odsetek. Przedstawione prognozy wskazują, że Trybunał może przyjąć stanowisko korzystne dla konsumentów, ale ostateczne rozstrzygnięcie pozostaje w gestii TSUE.
