W Polsce system podatkowy obejmuje szereg ulg i preferencji podatkowych dla rodzin. Małżeństwa posiadające dzieci mają większe możliwości obniżenia podatku dochodowego niż samotnie żyjący obywatele lub pary, które nie zdecydowały się na ślub cywilny. Ulga prorodzinna to jedno z narzędzi, które mają na celu wspomaganie rodziców w wychowaniu dzieci poprzez odciążenie ich finansowe. Jednak co się dzieje, gdy dziecko uzyska dochód? Czy rodzice tracą wtedy prawo do ulgi podatkowej? Przyjrzyjmy się temu zagadnieniu dokładniej.
Spis treści:
Ulga prorodzinna – zasady i kto może z niej skorzystać
Ulga prorodzinna jest uregulowana w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych. Jej celem jest wsparcie finansowe dla rodziców, którzy wychowują małoletnie dzieci. Prawodawca stawia na politykę prorodzinną, aby zachęcić dorosłych Polaków do prokreacji. Ulga prorodzinna przysługuje rodzicom, którzy spełniają określone kryteria.
Zgodnie z przepisami, prawo do ulgi przysługuje rodzicom, którzy w roku podatkowym:
- Wykonywali władzę rodzicielską nad małoletnim dzieckiem.
- Pełnili funkcję opiekuna prawnego, jeśli dziecko zamieszkiwało z nimi.
- Sprawowali opiekę nad dzieckiem jako rodzina zastępcza na podstawie orzeczenia sądu lub umowy zawartej ze starostą.
Ulga prorodzinna nie ogranicza się tylko do przypadku posiadania małoletnich dzieci. Możliwe jest również korzystanie z ulgi, gdy rodzice utrzymują pełnoletnie dzieci, które otrzymują zasiłek pielęgnacyjny lub rentę socjalną, albo są uczniami w systemie oświaty i przepisach o szkolnictwie wyższym i nauce, o ile ich dochody nie przekraczają 12-krotności kwoty renty socjalnej.
Ważne jest, że ulga prorodzinna dotyczy tylko osób, które rozliczają podatek dochodowy na zasadach ogólnych, czyli podatkiem progresywnym. Osoby rozliczające się podatkiem liniowym lub ryczałtem nie mogą skorzystać z tej ulgi.
Podział ulgi prorodzinnej między rodziców
Zgodnie z przepisami, ulga na dziecko przysługuje obojgu rodzicom, opiekunom prawnym lub rodzicom zastępczym pozostającym w związku małżeńskim. Osoby te mają prawo korzystać z ulgi, odliczając od podatku kwoty w dowolnej proporcji, ustalonej przez nich.
Jednak mogą wystąpić sytuacje, gdy rodzice czy opiekunowie nie mieszkają razem, na przykład po rozwodzie, separacji lub konflikcie małżeńskim, ale nadal wspólnie sprawują władzę rodzicielską nad małoletnim dzieckiem. W takich przypadkach, jeśli nie mogą dojść do porozumienia co do podziału ulgi, kwota ulgi jest równo podzielona między opiekunów.
Jeśli sąd orzekł, że dziecko ma miejsce zamieszkania tylko u jednego z rodziców, wówczas ulga prorodzinna przysługuje w 100% temu rodzicowi.
Warto zaznaczyć, że ulga prorodzinna przysługuje tylko rodzicom rozliczającym się na zasadach ogólnych (podatkiem progresywnym). Osoby rozliczające się podatkiem liniowym lub ryczałtem nie mają prawa do tej ulgi.
Wysokość ulgi prorodzinnej w zależności od liczby dzieci
Wysokość ulgi prorodzinnej zależy od liczby posiadanych dzieci. Przyjrzyjmy się, jak wyglądają kwoty ulgi w zależności od liczby dzieci:
- Dla rodziców mających jedno dziecko, ulga wynosi 92,67 zł miesięcznie, co daje łącznie 1112,04 zł rocznie.
- Dla rodziców mających dwoje dzieci, ulga wynosi po 92,67 zł miesięcznie na każde dziecko, co daje łącznie 185,34 zł miesięcznie i 2224,08 zł rocznie.
- Dla rodziców mających troje dzieci, miesięczna ulga wynosi po 92,67 zł na dwójkę pierwszych dzieci i 166,67 zł na trzecie dziecko, co daje łącznie 352,01 zł miesięcznie i 4224,12 zł rocznie.
- Dla rodziców mających czworo dzieci lub więcej, ulga na pierwsze dwójki dzieci wynosi po 92,67 zł miesięcznie, na trzecie dziecko 166,67 zł, a na czwarte i kolejne dzieci po 225,00 zł. W przypadku czwórki dzieci, ulga wynosi 577,01 zł miesięcznie i 6924,12 zł rocznie.
Należy pamiętać, że ulga prorodzinna przysługuje tylko na dzieci, dla których przysługuje ulga (małoletnie, studiujące, z niepełnosprawnością).
Ulga prorodzinna a zarobki dziecka
Zasada stawiana przez prawodawcę jest prosta – przekroczenie przez dziecko limitu zarobków, nawet o złotówkę, automatycznie wyłącza prawo rodziców do ulgi prorodzinnej. Nie obowiązuje zasada „złotówka za złotówkę”. Każde przekroczenie limitu ustalonego przez ustawodawcę oznacza utratę przez rodziców prawa do omawianej ulgi.
Limit zarobków dziecka, który pozwala rodzicom zachować prawo do ulgi prorodzinnej, wynosi obecnie 19 061,28 zł rocznie. Jest to 12-krotność renty socjalnej, która w 2023 roku wynosi 1588,44 zł. W kolejnych latach limit ten może być jeszcze wyższy.
Ważne jest, że wskazany limit nie dotyczy dziecka małoletniego. Małoletnie dzieci mogą osiągać dochody w dowolnej wysokości, a rodzice i tak zachowują prawo do ulgi prorodzinnej. Ograniczenia dotyczą tylko dorosłych dzieci, które zarabiają.
Minister Finansów wyjaśnił, że dochodem dziecka należy rozumieć przychód pomniejszony o koszty uzyskania przychodu. Nie można odliczyć składek na ubezpieczenie społeczne ani strat z lat poprzednich. Dochód dziecka należy rozumieć analogicznie do pojęcia dochodu zdefiniowanego na potrzeby podatku dochodowego od osób fizycznych.
Niskie dochody dziecka a wyłączenie prawa do ulgi prorodzinnej
Istnieje wyjątek od zasady przekroczenia limitu zarobków dziecka. Może się zdarzyć, że dorosłe dziecko zarabia, ale jego dochody nie przekraczają limitu ustawowego, a mimo to rodzic nie ma prawa do ulgi prorodzinnej na to dziecko.
Takie sytuacje mogą wystąpić, gdy pełnoletnie dziecko prowadzi działalność gospodarczą i rozlicza swój dochód podatkiem liniowym, ryczałtem ewidencjonowanym, kartą podatkową lub podatkiem tonażowym.
Podsumowując, ulga prorodzinna to narzędzie, które wspomaga rodziców w wychowaniu dzieci poprzez odciążenie finansowe. Prawo do ulgi przysługuje rodzicom, którzy spełniają określone kryteria. Wysokość ulgi zależy od liczby dzieci, a jej podział między rodziców jest ustalany przez nich samych. Zarobki dziecka mogą wpłynąć na prawo rodziców do ulgi prorodzinnej, a przekroczenie limitu zarobków oznacza utratę prawa do tej ulgi.
