W przeszłości sądy były jednomyślne w kwestii, że roszczenie o zasądzenie świadczenia nienależnego może występować tylko jednostronnie. Natomiast w przypadku żądania ustalenia nieważności umowy obok roszczenia o zasądzenie świadczenia, istnieje tzw. współuczestnictwo konieczne. Jednakże, nowa uchwała Sądu Najwyższego może zmienić tę sytuację i pozwolić rozwiązanie umowy frankowej przez jednego z kredytobiorców.
Spis treści:
Dotychczasowe stanowisko sądów
Dotychczasowe orzecznictwo sądowe było dość jednoznaczne. Sądy przyjmowały, że w przypadku roszczenia o zasądzenie świadczenia nienależnego z powództwem może wystąpić tylko jeden kredytobiorca. Natomiast, w przypadku żądania ustalenia nieważności umowy obok roszczenia o zasądzenie świadczenia, zachodził tzw. współuczestnictwo konieczne.
To oznaczało, że wszyscy kredytobiorcy musieli być obecni w postępowaniu sądowym, aby umowa mogła zostać unieważniona. Takie stanowisko wynikało z logicznego rozumowania, że nie można unieważnić umowy dla jednego kredytobiorcy, a pozostawić drugiego związanej umową.
Brak legitymacji procesowej
Formułując pozew w sprawie frankowej, pełnomocnicy zwracali szczególną uwagę na wskazanie wszystkich kredytobiorców lub ich następców po stronie powodowej. Jeśli nie wszyscy współuczestnicy konieczni nie zostali uwzględnieni w pozwie, sąd zwykle orzekał brak legitymacji procesowej łącznej, co skutkowało oddaleniem powództwa. To oznaczało, że wszyscy kredytobiorcy musieli być obecni w postępowaniu sądowym, aby ich roszczenia miały szanse na uwzględnienie.
Uchwała Sądu Najwyższego
Jednak nowa uchwała Sądu Najwyższego wskazuje na inny kierunek. Prawidłowe ustalenie kręgu osób po stronie powodowej w sporze na tle umowy frankowej może prowadzić do ograniczenia prawa sądu. Dotychczasowe orzecznictwo sugerowało, że ustalenie nieważności umowy było przykładem współuczestnictwa koniecznego po stronie powodowej. Jednakże, Sąd Najwyższy prawdopodobnie kierował się orzecznictwem Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, które ma na celu ochronę konsumentów zaciągających kredyty.
Zmiana perspektywy prawnej
Zmiana perspektywy prawnej może budzić pewne wątpliwości. Czy nowe orzecznictwo będzie korzystne dla rozwodnika ubiegającego się o nieważność umowy frankowej? Czy umowa może być unieważniona przez jednego z kredytobiorców bez udziału innych? Odpowiedzi na te pytania poznamy dopiero po uzasadnieniu uchwały Sądu Najwyższego. Niemniej jednak, krok w stronę ochrony konsumentów zaciągających kredyty jest wartościowy i może wpływać na przyszłe decyzje sądów.
Walka o unieważnienie umowy frankowej może być skomplikowana i wymagać wsparcia prawnego. Dotychczasowe stanowisko sądów wskazywało na konieczność obecności wszystkich kredytobiorców w postępowaniu sądowym. Jednak nowa uchwała Sądu Najwyższego może zmienić tę sytuację i pozwolić na unieważnienie umowy przez jednego z kredytobiorców. Warto śledzić dalszy rozwój tej sprawy i być dobrze przygotowanym, jeśli zdecydujemy się na podjęcie walki o nieważność umowy frankowej.
