Frankowicze, czyli kredytobiorcy zaciągający kredyty we frankach szwajcarskich, coraz chętniej występują z pozwami przeciwko bankom. Według danych opublikowanych przez Ministerstwo Sprawiedliwości, w 2022 roku do sądów rejonowych, okręgowych i apelacyjnych wpłynęło łącznie ponad 64 tysiące pozwów o kredyty denominowane i indeksowane kursem franka szwajcarskiego. Liczba ta stanowi wyraźny wzrost w porównaniu z poprzednimi latami, a zwłaszcza z IV kwartałem 2022 roku, który był rekordowy pod względem liczby nowych spraw.
Wzrost liczby pozwów może być związany z korzystnym dla frankowiczów orzeczeniem Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE) we wrześniu 2022 roku oraz rozpoczęciem rozpatrywania sprawy C-520/21 w październiku tego samego roku. Przypadający na 16 lutego 2023 roku negatywny dla banków werdykt Rzecznika Generalnego TSUE mógł dodatkowo zachęcić kredytobiorców do składania pozwów.
Według nieoficjalnych szacunków, sporym sądowym objęto jak dotąd ponad 1/3 aktywnych umów frankowych. Jeśli oficjalny wyrok TSUE w sprawie C-520/21 potwierdzi ustalenia Rzecznika Generalnego, można spodziewać się kolejnej lawiny pozwów ze strony kredytobiorców, co oznacza, że banki będą musiały rezerwować więcej środków na pokrycie potencjalnych strat związanych z wadliwymi umowami kredytowymi.
Choć banki liczą na zawarcie ugód z frankowiczami, oferowane przez nie warunki często nie są atrakcyjne dla kredytobiorców. W rezultacie liczba zawartych ugód jest niewielka w porównaniu z liczbą toczących się spraw sądowych.
W związku ze zmianami w KPC mającymi na celu przyśpieszenie rozpatrywania spraw o kredyty frankowe, oczekuje się, że tempo orzecznicze w sądach I i II instancji wzrośnie. Wprowadzenie wyspecjalizowanych wydziałów sądowych zajmujących się wyłącznie sprawami frankowymi mogłoby dodatkowo przyspieszyć rozstrzyganie sporów, jednak na razie nie zanosi się na takie zmiany.
Wydaje się, że banki muszą przygotować się na coraz większą presję ze strony frankowiczów i na konieczność pokrycia strat związanych z potencjalnie wadliwymi umowami frankowymi.
Wzrost liczby pozwów w 2022 roku może być związany z ostatnimi orzeczeniami Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE) oraz zmianami w polskim prawie. Kredytobiorcy zaczęli coraz śmielej kwestionować legalność umów o kredytach we frankach szwajcarskich, co spowodowało masowy napływ pozwów do sądów. Wzrost liczby spraw związanych z kredytami we frankach przekłada się na obciążenie sądów, które muszą radzić sobie z rosnącą liczbą spraw.
Jednym z rozwiązań, które mogłoby przyspieszyć proces orzeczniczy, byłoby utworzenie wyspecjalizowanych wydziałów sądów, które zajmowałyby się wyłącznie sprawami frankowymi. W taki sposób, sędziowie zajmujący się tymi sprawami mogliby zdobyć większe doświadczenie, co z kolei wpłynęłoby na szybsze i bardziej sprawne rozstrzyganie sporów.
W obliczu coraz większego nacisku na banki ze strony kredytobiorców, instytucje te mogą zostać zmuszone do tworzenia kolejnych rezerw na wadliwe hipoteki. Jeżeli TSUE potwierdzi stanowisko Rzecznika Generalnego, kredytobiorcy będą jeszcze bardziej zmotywowani do wszczynania kolejnych spraw sądowych przeciwko bankom.
Taki scenariusz może oznaczać, że banki będą musiały liczyć się z rosnącymi kosztami związanymi z koniecznością pokrycia ewentualnych odszkodowań i innych świadczeń na rzecz frankowiczów.
Należy również pamiętać, że nie wszyscy kredytobiorcy decydują się na drogę sądową. Wśród nich są osoby, które z różnych przyczyn woleliby uniknąć konfrontacji z bankiem i postarać się o ugody. Niemniej jednak, liczba zawartych ugód jest nadal stosunkowo niska w porównaniu z liczbą pozwów, co może świadczyć o niechęci frankowiczów do akceptacji warunków proponowanych przez banki.
W świetle obecnej sytuacji, zarówno banki, jak i kredytobiorcy muszą przygotować się na długotrwałe i skomplikowane procesy sądowe.
