Dzisiaj 14 grudnia 2023 roku Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE) wydał trzecie orzeczenie C-28/22 w sprawie frankowej, które ma duże znaczenie dla banków i konsumentów. W orzeczeniu TSUE omówił kwestie dotyczące początku biegu przedawnienia roszczeń banków o zwrot kapitału oraz prawo do zatrzymania odsetek dla konsumentów. Wyrok ten stanowi ważne wytyczne interpretacyjne dla polskich sądów i może mieć długoterminowe konsekwencje dla sektora bankowego.
Spis treści:
Początek biegu przedawnienia roszczeń banków
W orzeczeniu TSUE rozstrzygnięto, jak należy liczyć początek biegu przedawnienia roszczeń banków o zwrot kapitału. Zagadnienie to było niejasne po interpretacji uzasadnienia uchwały Sądu Najwyższego z 7 maja 2021 roku. Trybunał odpowiedział na pytanie, czy termin przedawnienia biegnie od zgłoszenia przez konsumenta roszczeń, złożenia oświadczenia o skutkach braku możliwości dalszego obowiązywania umowy, zweryfikowania w postępowaniu sądowym wiedzy konsumenta, czy wydania prawomocnego wyroku rozstrzygającego spór.
Z sentencji wyroku wynika, że TSUE uznał, iż termin przedawnienia nie może być liczony od złożenia przez konsumenta oświadczenia o skutkach, jakie wiążą się z brakiem możliwości dalszego obowiązywania umowy. Taka interpretacja wynika z wcześniejszego orzeczenia Sądu Najwyższego i oznacza, że banki nie mogą wydłużać terminu przedawnienia roszczeń przez przedłużanie procesów.
Zatrzymanie odsetek dla konsumentów
Kolejnym ważnym zagadnieniem omówionym w orzeczeniu TSUE jest kwestia zatrzymania odsetek dla konsumentów. Czy banki mają prawo stosować prawo zatrzymania, które pozwala im uniknąć płacenia odsetek od czasu złożenia oświadczenia o zatrzymaniu? TSUE stwierdził, że niezgodna z dyrektywą 93/13 jest interpretacja prawa krajowego, która uzależnia zwrot nienależnych świadczeń od zaoferowania przez konsumenta zwrotu otrzymanych od banku świadczeń lub zabezpieczenia dokonania takiego zwrotu. Oznacza to, że banki nie mogą wykorzystywać tego uprawnienia, aby ograniczyć prawa konsumentów do odsetek za opóźnienie w zwrocie nienależnych świadczeń.
Weryfikacja wiedzy konsumenta
TSUE odniósł się także do kwestii weryfikacji wiedzy konsumenta przez przedsiębiorcę. Czy przedsiębiorca powinien sam sprawdzić, czy konsument ma świadomość skutków wysunięcia roszczeń? Trybunał wyjaśnił, że na przedsiębiorcy nie spoczywa obowiązek takiej weryfikacji. TSUE stwierdził, że dyrektywa 93/13 nie stoi na przeszkodzie wykładni prawa krajowego, zgodnie z którą przedsiębiorca nie musi sprawdzać, czy konsument posiada wiedzę na temat skutków usunięcia nieuczciwych warunków umowy.
Konsekwencje dla banków i konsumentów
Orzeczenie TSUE ma istotne konsekwencje dla sektora bankowego i konsumentów. Z jednej strony ogranicza ono możliwości banków korzystania z prawa zatrzymania odsetek, co jest korzystne dla konsumentów. Z drugiej strony wprowadza jasne wytyczne dotyczące początku biegu przedawnienia roszczeń banków, co może zmniejszyć możliwości przedłużania procesów przez instytucje finansowe.
Banki muszą teraz uważnie analizować swoje umowy kredytowe i postępować zgodnie z wytycznymi TSUE. Konsumentom zaś daje to pewność co do swoich praw i ogranicza możliwość przedawnienia roszczeń banku. Orzeczenie to jest kolejnym krokiem w procesie regulacji polskiego rynku frankowego i może mieć wpływ na inne sprawy związane z tym zagadnieniem.
Podsumowanie
Orzeczenie TSUE w sprawie frankowej dostarcza ważnych wytycznych dla banków i konsumentów. Trybunał omówił kwestie dotyczące początku biegu przedawnienia roszczeń banków i zatrzymania odsetek dla konsumentów. Wyrok ten ma istotne konsekwencje dla sektora bankowego i może wpłynąć na regulację polskiego rynku frankowego. Banki muszą teraz dostosować swoje praktyki do wytycznych TSUE, a konsumentom daje to pewność co do swoich praw.
