Wkrótce frankowicze będą musieli występować z pozwami tylko do sądów w miejscu swojego zamieszkania – takie informacje pojawiły się w ostatnio wydanym oświadczeniu na stronie Sejmu. Powodem jest nowelizacja procedury cywilnej, która wprowadza zmiany w sposobie rozpatrywania spraw dotyczących kredytów waloryzowanych, denominowanych lub indeksowanych do waluty innej niż polski złoty.
Spis treści:
Nowe przepisy dla frankowiczów: pozwany tam, gdzie mieszka powód
Zgodnie z nowymi przepisami, przez pięć lat od wejścia w życie nowelizacji, pozwami w sprawach frankowych będą zajmować się wyłącznie sądy, w których okręgu zamieszkuje powód. W praktyce oznacza to znaczne zmniejszenie liczby spraw wpływających do sądów w Warszawie, co może znacząco przyspieszyć proces ich rozpatrywania.
Zmiany w pozwach frankowych: korzyści dla frankowiczów i sądów
Wydaje się, że decyzja ta będzie korzystna zarówno dla frankowiczów, jak i dla sądów. Dla pierwszych – ze względu na przyspieszenie procesu. Dla drugich – ze względu na mniejsze obciążenie sądów, co pozwoli na bardziej efektywne i sprawne rozpatrywanie spraw.
Decyzja ta wywołała mieszane reakcje wśród specjalistów. Jedni uważają ją za korzystną dla frankowiczów, inni za niepotrzebnie wprowadzony przepis. Bez względu na to, jakie będą konsekwencje wprowadzenia nowej procedury, jedno jest pewne – przyniesie ona wiele zmian w sposobie rozpatrywania spraw frankowych.
TSUE przeciwko bankom w sprawach frankowych: kolejna fala pozwów?
Zaledwie kilka dni temu, Rzecznik Generalny TSUE wydał opinię dotyczącą pytania prejudycjalnego polskiego sądu, w której stwierdził, że banki nie mogą dochodzić wynagrodzenia za korzystanie z kapitału, gdy umowa została unieważniona na skutek nieuczciwych klauzul. To może oznaczać, że klienci banków będą mogli ubiegać się o zwrot środków, które zapłacili w ramach kredytów, a także o odszkodowanie za korzystanie przez banki z ich pieniędzy. Prawnicy już wieszczą kolejną falę pozwów „frankowych”, które mogą pojawić się po wyroku TSUE.
Jak wskazują prawnicy, pierwszy tego typu pozew już został złożony przez Frankowicza, który domaga się od banku wynagrodzenia za korzystanie z kapitału po unieważnieniu kredytu. Kancelarie prawne również planują pójście tą drogą. Dla banków może to oznaczać znaczne straty finansowe, zaś dla frankowiczów – możliwość odzyskania znacznej części pieniędzy. Ostatecznie, decyzja TSUE może mieć ogromne znaczenie dla wszystkich osób poszkodowanych w wyniku nieuczciwych praktyk banków i instytucji finansowych.
Sądy w Warszawie z mniejszym obciążeniem sprawami frankowymi
Zmiana, która znalazła się w nowelizacji Kodeksu postępowania cywilnego, dotycząca pozwów frankowych, może okazać się korzystna dla sądów w Warszawie. Odpadnie im około 2/3 tego rodzaju spraw, co pozwoli na bardziej efektywne i sprawne rozpatrywanie spraw, które wpłyną do sądów. Choć może pojawić się obawa, że te sprawy będą trwały dłużej w mniejszych miejscowościach, to prawnicy wskazują, że inne sądy też nauczą się, jak prawidłowo postępować w takich sprawach, a zmiana okaże się korzystna.
Dla konsumentów również może to okazać się pozytywną zmianą, ponieważ inne sądy również będą musiały nauczyć się postępować w tego typu sprawach, a to może prowadzić do szybszych i bardziej sprawiedliwych rozstrzygnięć. Z kolei dr Tomasz Niewiadomski, przewodniczący XXVIII Wydziału Cywilnego Sądu Okręgowego w Warszawie, przyznaje, że obecnie w wydziale jest „na biegu ok. 40 tys. spraw”, a miesięcznie zapada około 450 wyroków. To wciąż za mało, ale wyraźnie widać stały postęp, szczególnie biorąc pod uwagę ilość wyroków wydawanych w całej Polsce.
W większości rozstrzygnięcia idą w kierunku ustalenia nieważności umowy konsumenckiej, jednakże nie należy generalizować, że wszystkie umowy są uznawane za nieważne. Sędzia zwraca uwagę, że inaczej mogą być traktowane umowy w innych walutach, czy te, które były zawierane w przeszłości. W przypadku stosowania wadliwego mechanizmu przy odesłaniach do tabel kursowych, można oczekiwać, że taki fakt będzie widać w rozstrzygnięciach. Ostatecznie, każda sprawa jest rozpatrywana indywidualnie, a jej wynik zależy od konkretnej sytuacji.
Jak zmiana procedury wpłynie na sądy poza Warszawą w sprawach frankowych?
W XXVIII Wydziału Cywilnego Sądu Okręgowego w Warszawie, obecnie w wydziale orzeka 27 sędziów, a średni referat sędziego to nieco ponad 1600 spraw. Wydział ma wsparcie władz sądu, które planują skierować kolejne etaty sędziowskie, rozbudowują też kadrę referendarską i asystencką. Ponadto, Wydział otrzymał doskonałe warunki lokalowe, a trwa też reorganizacja sekretariatu.
Mimo wszystko, duży, nowy wpływ spraw ogranicza sprawność toczących się już postępowań. Obecnie około 70% spraw dotyczących osób mieszkających poza Warszawą, a gdyby te sprawy były kierowane do innych sądów, zgodnie z miejscem zamieszkania konsumenta, tak jak zakłada zmiana, nad którą pracuje parlament, byłaby to szansa na sprawniejszą pracę Wydziału. Co za tym idzie, nie byłoby dużej skali przewlekłości.
Zmiana, która ma wprowadzić rozpatrywanie pozwów frankowych wyłącznie przed sądami, w których okręgu powód mieszka, jest rozwiązaniem rozsądnym i korzystnym, zarówno dla stron, jak i wymiaru sprawiedliwości. Linię orzeczniczą w sprawach z powództwa konsumentów już ukształtowano w pewnym zakresie, co pozwala sądzić, że sędziowie z innych sądów będą na niej wzorować się w przyszłości.
Wprowadzenie wyłącznej właściwości miejscowej w tzw. sprawach frankowych niewątpliwie doprowadzi do wzrostu obciążenia sędziów pracujących w wydziałach cywilnych w sądach poza Warszawą. Sędziowie z Krakowa już teraz mają w swoich referatach po kilkaset spraw tego rodzaju, a wprowadzenie tej zmiany może spowodować istotny wzrost tej liczby. W konsekwencji może dojść do konieczności wyspecjalizowania się niektórych sędziów w rozstrzyganiu takich spraw, co może skutkować powstaniem sekcji do spraw kredytów waloryzowanych walutami obcymi, a może nawet odrębnego wydziału sądu.
Trudno jest zakładać, aby zwiększenie liczby spraw rozpoznawanych przez sądy poza Warszawą i jednoczesne zmniejszenie liczby spraw rozpoznawanych przez sądy warszawskie miało wpływać na kierunek wyrokowania w sprawach z powództw kredytobiorców. Dominująca linia orzecznicza w sprawach z powództw kredytobiorców wydaje się już ugruntowana w skali ogólnopolskiej.
Roszczenia banków z tytułu wynagrodzenia za korzystanie przez kredytobiorców z udzielonego im kapitału lub w związku ze zmianą siły nabywczej pieniądza nie są jednoznacznie uregulowane w judykaturze. W tej materii mogą pojawiać się rozbieżności w praktyce różnych sądów, a nawet sędziów orzekających w tym samym sądzie. To jednak nie jest bezpośrednio związane z omawianą nowelizacją, ponieważ projektowany przepis odnosi się do powództw wnoszonych przez konsumentów.
