W ostatnich latach spór frankowy stał się jednym z najważniejszych zagadnień dotyczących ochrony konsumentów w Polsce. Wyrok Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE) z 14 grudnia 2023 r. dotyczący przedawnienia roszczeń restytucyjnych w umowach frankowych ma istotne znaczenie dla klientów instytucji finansowych oraz samych banków. Wyrok ten wpływa na początek biegu terminu przedawnienia roszczeń i stanowi korzystne rozstrzygnięcie dla kredytobiorców. Sprawia też, że bankom nie będzie się opłacać przeciąganie spraw w sądach, zatem w 2024 r. możemy spodziewać się szybszych wyroków w sprawach Frankowiczów.
Spis treści:
Różnice w terminach przedawnienia
Dotychczasowe rozbieżności w polskich sądach co do terminu przedawnienia roszczeń w umowach frankowych stwarzały niejasność i utrudniały konsumentom dochodzenie swoich praw. Wyrok TSUE niweluje te rozbieżności, a także jasno formuje korzystne stanowisko dla kredytobiorców.
Wcześniej Sąd Najwyższy w swojej uchwale z 7 maja 2021 r. (III CZP 6/21) przyjął wykładnię prawa, zgodnie z którą termin przedawnienia roszczeń przedsiębiorcy rozpoczynał bieg dopiero od dnia uprawomocnienia się wyroku stwierdzającego nieważność umowy kredytu hipotecznego. Natomiast termin przedawnienia roszczeń konsumenta wynikających z nieważności umowy rozpoczynał bieg w chwili, w której dowiedział się on lub powinien dowiedzieć się o nieuczciwym charakterze warunku powodującego tę nieważność.
Decyzja TSUE
Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej w swoim wyroku stwierdził, że różne terminy przedawnienia w umowach frankowych tworzą asymetrię środków prawnych, naruszając zasadę skuteczności ochrony przewidzianą w dyrektywie. W ten sposób TSUE zniwelował negatywne skutki wykładni przyjętej przez Sąd Najwyższy, która korzystała z odmiennych terminów przedawnienia dla przedsiębiorców i konsumentów.
Trybunał uznał, że taka asymetria narusza nie tylko unijną zasadę skuteczności, ale również skutek zniechęcający z dyrektywy w sprawie nieuczciwych warunków w umowach konsumenckich. Wyrok TSUE nakłada na banki obowiązek jak najszybszego rozstrzygnięcia sporu frankowego, eliminując możliwość wydłużania procesu poprzez przedłużanie negocjacji z klientem.
Konsekwencje wyroku
W praktyce wyrok TSUE ma istotne znaczenie dla strategii banków, które będą dążyć do jak najszybszego rozwiązania sporów frankowych. Ponadto, wyrok ten może wpłynąć na inne umowy zawierane z konsumentami, w których przedsiębiorca sformułował niedozwolone postanowienia umowne.
Dodatkowo, wyrok TSUE wpływa na możliwość banków powoływania się na prawo zatrzymania odsetek za opóźnienie. Banki nie mogą już uzależniać zwrotu tych odsetek od przedstawienia przez klienta oferty zwrotu kapitału. W przypadku braku możliwości dalszego obowiązywania umowy po wyeliminowaniu z niej klauzul abuzywnych, bank nie może zatrzymywać odsetek pobranych od konsumenta.
Podsumowanie
Wyrokiem TSUE dotyczącym przedawnienia roszczeń w umowach frankowych, zniesiono rozbieżności w polskich sądach i ujednolicono terminy przedawnienia dla kredytobiorców i banków. Wyrok ten ma korzystne znaczenie dla ochrony konsumentów i stanowi istotne rozstrzygnięcie dla sporów frankowych. Banki będą dążyć do jak najszybszego rozwiązania tych sporów, a wyrok TSUE może mieć wpływ na inne umowy z niedozwolonymi klauzulami umownymi.
