Na przestrzeni ostatnich lat, kredyty hipoteczne indeksowane do franka szwajcarskiego stały się istotnym problemem zarówno dla kredytobiorców, jak i dla samego sektora bankowego w Polsce. Spory sądowe, które wybuchły wokół kredytów frankowych, trwają już około pięciu lat i, jak się wydaje, przynoszą pewne zmiany w obu sferach. W połowie 2024 roku zaobserwować można znaczne spowolnienie w napływie nowych pozwów, co może wskazywać na nowy etap w długotrwałej prawnej i finansowej sagi. Ta ewolucja spraw frankowych ma znaczący wpływ na działalność banków, które stanęły przed koniecznością zarządzania zwiększonym ryzykiem i formułowaniem strategii umożliwiających polubowne rozstrzyganie sporów.
Spis treści:
Analiza obecnej sytuacji w sądach
Obecna sytuacja dotycząca spraw frankowych w Polskich sądach charakteryzuje się wyraźnym spowolnieniem w przyroście nowych pozwów, co stanowi zauważalną zmianę w porównaniu do poprzednich lat. Świadczy o tym spadek miesięcznej liczby nowo zarejestrowanych spraw od początku roku 2024. W styczniu odnotowano 3264 nowych pozwów, a w kwietniu liczba ta spadła do 3330 spraw. Takie zmiany są efektem coraz częstszego wydawania przez sądy prawomocnych wyroków, które zakończyły wiele trwających procesów. Wnieśli o to obie strony procesów, zarówno kredytobiorcy, jak i banki, które coraz częściej decydują się na zawieranie ugód pozasądowych, co przyczynia się do ograniczenia liczby spraw sądowych.
Tabela 1: Liczba nowych spraw w toku na przestrzeni miesięcy 2024
| Miesiąc | Liczba nowych spraw w toku | Wzrost liczby spraw w stosunku do poprzedniego miesiąca |
|---|---|---|
| Styczeń | 3,264 | – |
| Luty | 1,977 | -1,287 |
| Marzec | 2,465 | +488 |
| Kwiecień | 3,330 | +865 |
Prawomocne wyroki sądowe i ich skutki dla banków
W ostatnich miesiącach sądy wydały znaczną liczbę prawomocnych orzeczeń, zdecydowanie na niekorzyść banków. Około 99% wydanych wyroków finalizuje się na korzyść kredytobiorców, co pokazuje tendencję sądów do rozstrzygania na rzecz klientów. W kwietniu 2024 roku banki przegrały prawomocnie 1300 spraw frankowych. Skutki tych wyroków dla banków są znaczące, nie tylko poprzez bezpośrednie obciążenia finansowe związane z wypłatami odszkodowań, ale także poprzez konieczność tworzenia wysokich rezerw finansowych na pokrycie potencjalnych strat, co wpływa negatywnie na ich wyniki finansowe i stabilność na rynku.
Tabela 2: Prawomocne wyroki przeciw bankom 2024
| Miesiąc | Liczba przegranych spraw przez banki |
|---|---|
| Kwiecień | 1,300 |
| Ostatnie miesiące (średnio) | 1,000 |
Ogólny obraz liczby spraw frankowych w polskich sądach
Na koniec kwietnia 2024 roku w polskich sądach toczyło się 164,4 tysiąca spraw dotyczących kredytów frankowych, co stanowi wzrost o 3330 spraw w ciągu miesiąca. Warto zauważyć, że 31% tych postępowań toczy się w instancji drugiej, co wskazuje na wysoką aktywność zarówno kredytobiorców, jak i banków w dbaniu o swoje interesy na drodze sądowej. Mimo iż tempo wzrostu liczby spraw wydaje się spowalniać, wciąż jest to znacząca liczba spraw, którą system prawny musi efektywnie zarządzać.
Tabela 3: Liczba spraw sądowych przeciwko giełdowym bankom 2024
| Miesiąc | Liczba spraw przeciwko giełdowym bankom | Zmiana kwartał do kwartału | Zmiana rok do roku |
|---|---|---|---|
| Koniec marca | 113,800 | +6,700 | +30,700 |
Tabela 4: Powództwa dotyczące spłaconych kredytów 2024
| Miesiąc | Liczba spraw | Udział w wszystkich sprawach frankowych |
|---|---|---|
| Koniec kwietnia | 20,350 | 12.4% |
Strategie banków w odpowiedzi na sprawy frankowe
Banki aktywnie dążą do zawierania ugód z kredytobiorcami, co pozwala im zarządzać ryzykiem i redukować koszty związane z prowadzeniem długotrwałych procesów sądowych. Stan na kwiecień 2024 roku pokazuje, że zawarto już 93,5 tysiąca ugód, co jest efektem strategii proponowania korzystnych warunków rozwiązania sporów, bez konieczności dalszych interwencji sądowych. Banki takie jak PKO BP, Santander, czy mBank oferują różnorodne warunki ugód, które często eliminują potrzebę dalszej eskalacji prawnej, jednocześnie zabezpieczając swoje interesy.
Tabela 5: Ugody pozasądowe 2024
| Miesiąc | Liczba ugód w kwietniu | Suma ugód od początku |
|---|---|---|
| Kwiecień | 2,960 | 93,500 |
Proces zawierania ugód ma bezpośredni wpływ na obniżenie liczby nowo rejestrowanych spraw w sądach. Banki, oferując ugody klientom, którzy jeszcze nie zdecydowali się na drogę sądową lub znajdują się na wczesnym etapie postępowania, mogą znacząco ograniczyć skalę spraw sądowych. To not tylko przyczynia się do optymalizacji kosztów, ale także sprzyja stabilizacji rynku finansowego przez redukcję niepewności prawnej i finansowej.
Planowane działania banków na przyszłość
Banki planują kontynuować strategię zawierania ugód oraz optymalizacji rezerw na kredyty frankowe. Z jednej strony, działania te mają na celu zminimalizowanie negatywnego wpływu tych kredytów na ich wyniki finansowe, z drugiej – odpowiedzieć na zmieniające się oczekiwania i potrzeby kredytobiorców, a także na dynamicznie zmieniające się ramy prawne. W wielu przypadkach banki starają się zakończyć sprawy frankowe w horyzoncie najbliższych dwóch lat, co jest wyraźnym sygnałem ich dążenia do stabilizacji i zamykania tego trudnego rozdziału w ich działalności.
Wnioski
Analizując sytuację kredytów we frankach szwajcarskich w polskich bankach w połowie 2024 roku, możemy zauważyć wyraźną zmianę dynamiki pozwów sądowych oraz rosnące znaczenie ugód pozasądowych. Wpływ na to mają zarówno korzystne orzeczenia TSUE, jak i polskich sądów, które zazwyczaj orzekają na niekorzyść banków i zachęcają frankowiczów do dochodzenia swoich praw.
Banki natomiast skupiają się na negocjowaniu ugód, co ma na celu zarówno redukcję liczby spraw sądowych, jak i ograniczenie ryzyka związanego z wysokimi rezerwami finansowymi na ten cel. Efekty tego podejścia są widoczne w liczbie zawartych ugód, które na stałe wpływają na uspokojenie sytuacji frankowej. Ponadto, zwiększenie liczby zawartych ugód i konsekwentne obniżanie liczby nowych pozwów staje się standardową praktyką wśród czołowych polskich banków.
Jednakże, mimo że tempo nowych pozwów wyhamowuje, wciąż wiele osób decyduje się na dochodzenie swoich praw w sądach, co utrzymuje całą kwestię frankową w centrum uwagi zarówno mediów, jak i sektora bankowego. Wraz z dalszym rozwojem sytuacji możliwe jest dalsze zmniejszenie liczby aktywnych pozwów oraz zwiększenie skuteczności ugód.
Absorbując te informacje, można oczekiwać, że kolejne kwartały przyniosą dalsze ułatwienia w zarządzaniu portfelami kredytów we frankach, co powinno odciążyć zarówno banki, jak i ich klientów, przynosząc stabilizację i możliwość skupienia się na nowych wyzwaniach finansowych i gospodarczych.
