Ten artykuł skupia się na analizie sytuacji kredytobiorców Getin Noble Banku, którzy znaleźli się w trudnej sytuacji po decyzji Bankowego Funduszu Gwarancyjnego (BFG) o przymusowej restrukturyzacji banku. Kluczowym momentem w tej sprawie jest zaplanowane na 21 marca 2024 roku posiedzenie Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE) dotyczące sprawy o sygnaturze C-118/23. Podjęta przez BFG decyzja, będąca przedmiotem rozpatrzenia przez TSUE, dotyczy jej zgodności z normami prawa unijnego i spowodowała falę skarg od poszkodowanych kredytobiorców, którzy znaleźli się w sytuacji uniemożliwiającej efektywne dochodzenie roszczeń.
Proces przymusowej restrukturyzacji, polegający na wydzieleniu „zdrowej” części banku do nowo utworzonego VeloBanku, pozostawiając tzw. toksyczne produkty, głównie kredyty indeksowane kursem CHF, w banku rezydualnym, umieścił Frankowiczów w skrajnie niekorzystnej sytuacji. Jako wynik tych działań, Frankowicze – podobnie jak inni poszkodowani obligatariusze i akcjonariusze – zostali pozbawieni efektywnych narzędzi dochodzenia swoich praw na drodze sądowej.
Decyzja TSUE odnośnie do czterech pytania prejudycjalnych zadanych przez Wojewódzki Sąd Administracyjny (WSA) w Warszawie może zasadniczo wpłynąć na dalszy bieg sprawy, stawiając na szali szczególnie losy Frankowiczów. Kwestie te dotyczą przede wszystkim zgodności procedury restrukturyzacji z prawem unijnym, konfliktu interesów z uwagi na połączenie funkcji w BFG, oraz możliwości dochodzenia odszkodowań przez poszkodowanych od Skarbu Państwa.
Kontekst sprawy nabiera dodatkowego ciężaru na skutek działań syndyka Getin Noble Banku, który, pomimo dominującego orzecznictwa krajowego i TSUE negującego zasady waloryzacji kapitału oraz nieważność abuzywnych umów frankowych, kontynuuje prace zmierzające do osłabienia pozycji Frankowiczów.
Strona prawna i ekonomiczna tej kwestii stanowi znaczne wyzwanie dla wszystkich zainteresowanych stron i ma daleko idące implikacje nie tylko dla samych Frankowiczów i Getin Noble Banku, ale również dla całości polskiego sektora bankowego. Rozstrzygnięcie, które wyda TSUE, bez wątpienia będzie miało historyczne znaczenie.
Spis treści:
Sprawa TSUE dotycząca Getin Noble Banku
Kontekst posiedzenia TSUE z 21 marca 2024 roku
Jedno z najbardziej oczekiwanych zdarzeń roku dla Frankowiczów, posiedzenie Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE) w sprawie zgodności przymusowej restrukturyzacji Getin Noble Banku z prawem unijnym, zostało zaplanowane na 21 marca 2024 roku. Sesja, która jest wynikiem skierowania czterech pytań prejudycjalnych przez Wojewódzki Sąd Administracyjny (WSA) w Warszawie, ma rzucić światło na legalność działań podjętych przez Bankowy Fundusz Gwarancyjny (BFG) oraz jego wpływ na sytuację tysięcy Frankowiczów oraz innych poszkodowanych – obligatariuszy i akcjonariuszy.
Pytania prejudycjalne zadane przez WSA
WSA w Warszawie skierował do TSUE cztery pytania kluczowe dla interpretacji prawa unijnego w kontekście przymusowej restrukturyzacji Getin Noble Banku. Punkty te dotyczą m.in. potencjalnego konfliktu interesów, który mógł wyniknąć z łączenia przez BFG różnych funkcji, takich jak nadzór bankowy, zarządzanie procesem restrukturyzacji oraz ochronę depozytów, stawiając w niekorzystnej sytuacji kredytobiorców i innych klientów banku. Sąd w Warszawie zastanawia się również nad możliwością łącznego rozpatrzenia wszystkich skarg dotyczących restrukturyzacji, co ma istotne znaczenie dla szybkiego i sprawiedliwego rozstrzygnięcia sprawy.
Znaczenie sprawy dla Frankowiczów
Wyrok TSUE jest kluczowy dla Frankowiczów i innych osób poszkodowanych przez przymusową restrukturyzację Getin Noble Banku, ponieważ może otworzyć drogę do dochodzenia odszkodowań od Skarbu Państwa. Ta grupa kredytobiorców spotkała się z utratą możliwości odzyskania należności na drodze sądowej w wyniku procedur restrukturyzacyjnych, które przekazały „zdrowe” aktywa do nowo utworzonego VeloBanku, pozostawiając „toksyczne” produkty, jakimi były kredyty frankowe, w banku rezydualnym.
Skutki przymusowej restrukturyzacji dla Frankowiczów
Problem odzyskania należności przez Frankowiczów
Przymusowa restrukturyzacja wpędziła Frankowiczów Getin Noble Banku w mało zazdrosną sytuację, odbierając im niemal wszelkie szanse na odzyskanie nadmierne opłat wynikających z zastosowania abuzywnych klauzul przeliczeniowych. W konsekwencji kredytobiorcy muszą teraz ubiegać się o zwrot pieniędzy w ramach postępowania upadłościowego banku rezydualnego, przy czym ostateczny stopień zaspokojenia ich wierzytelności zależy od wielkości zgromadzonej masy upadłościowej.
Działania syndyka a możliwości odzyskania środków przez poszkodowanych
Działalność syndyka masy upadłościowej Marcin Kubiczek budzą wątpliwości wśród Frankowiczów. Jego decyzje o apelowaniu od wyroków sądów pierwszej instancji kwestionujących abuzywne umowy frankowe, mimo dominującej praktyki sądowej w Polsce i orzeczeń TSUE przeciwko takim działaniom, generują dodatkowe koszty, zmniejszając dostępną masę upadłościową. Powoduje to obawy, czy działania Kubiczka nie są na szkodę poszkodowanych wierzycieli, w tym Frankowiczów.
Wpływ orzeczeń TSUE na pozycję Frankowiczów
Oczekiwanie na wyrok TSUE jest obarczone dużym napięciem. Stanowisko Trybunału dotyczące zgodności z prawem unijnym decyzji BFG o restrukturyzacji oraz ewentualne naruszenia, będzie miało przełomowy wpływ na dalszą możliwość dochodzenia roszczeń przez Frankowiczów oraz innych poszkodowanych. Uznanie przez TSUE, że procedura przymusowej restrukturyzacji naruszała prawa kredytobiorców, stworzy podstawy do wnoszenia przez nich dalszych roszczeń odszkodowawczych, otwierając nowy rozdział w walce o sprawiedliwość finansową.
Możliwe scenariusze po wyroku TSUE
Rozstrzygnięcie sprawy o sygnaturze C-118/23 przez Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE) będzie miało daleko idące konsekwencje dla poszkodowanych w procesie przymusowej restrukturyzacji Getin Noble Banku, z naciskiem na kredytobiorców frankowych, znanych także jako Frankowicze. Z perspektywy przedstawionych informacji możliwe są różne scenariusze zarówno dla samych Frankowiczów, banku, jak i szerzej – dla procedur restrukturyzacyjnych w świetle prawa unijnego.
Odszkodowania dla Frankowiczów od Skarbu Państwa
Jednym z możliwych scenariuszy, który budzi duże emocje, jest perspektywa wypłaty odszkodowań dla Frankowiczów od Skarbu Państwa. Stanie się tak, jeżeli TSUE uzna, że procedura przymusowej restrukturyzacji Getin Noble Banku została przeprowadzona z naruszeniem obowiązujących przepisów prawa unijnego. W rezultacie Frankowicze, którzy stracili możliwość odzyskania środków na drodze sądowej, mogliby dochodzić swoich praw bezpośrednio przed instytucjami państwowymi, co rzeczywiście otwierałoby przed nimi szansę na rekompensatę za poniesione straty.
Wpływ wyroku na restrukturyzację banku
Decyzja TSUE wpłynie zarówno na bieżące, jak i przyszłe procesy restrukturyzacyjne w sektorze bankowym. W przypadku uznania, że działania Bankowego Funduszu Gwarancyjnego (BFG) i innych organów w procesie restrukturyzacji Getin Noble Banku były niezgodne z prawem, może to zmusić banki oraz regulatorów do dokładniejszego przestrzegania zasad prawa unijnego i krajowego. Może to również wpłynąć na kształtowanie przyszłych strategii restrukturyzacyjnych, wymagając większej transparentności oraz uwzględniania interesów wszystkich grup wierzycieli, w tym klientów banku.
Przyszłość procedur restrukturyzacyjnych w świetle prawa unijnego
Wyroki TSUE oraz ich interpretacje mają kluczowe znaczenie dla kształtowania praktyk prawnych i gospodarczych w państwach członkowskich Unii Europejskiej. Decyzja w sprawie C-118/23 wyznaczy nowe ramy dla rozumienia i stosowania procedur restrukturyzacyjnych oraz oddziaływania organów nadzorczych na sektor bankowy.
Kluczowym pytaniem jest, czy i jak przepisy dotyczące restrukturyzacji banków będą musiały zostać zmodyfikowane, aby zapewnić zgodność z zasadami praworządności oraz ochroną interesów kredytobiorców i inwestorów. Oczekuje się, że wyrok może również wpłynąć na przyszłą politykę Unii Europejskiej dotyczącą zarządzania kryzysowego w sektorze finansowym, w tym na procedury dotyczące przymusowej restrukturyzacji banków.
Zatem, bez względu na ostateczne orzeczenie, wyrok TSUE stanie się precedensem mającym wpływ nie tylko na polski sektor bankowy, ale również na kształtowanie się przyszłych praktyk restrukturyzacyjnych w całej Unii Europejskiej. Dla Frankowiczów oraz innych poszkodowanych w procesie restrukturyzacji Getin Noble Banku, jak również dla samej stabilności systemu bankowego, kluczowa będzie klarowność i przewidywalność tych procedur w oparciu o solidne podstawy prawne.
Podsumowanie
W obliczu nadchodzącej decyzji Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej w sprawie przymusowej restrukturyzacji Getin Noble Banku, sytuacja Frankowiczów oraz innych poszkodowanych wierzycieli staje się coraz bardziej skomplikowana. Wniesione przez Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie pytania prejudycjalne do TSUE koncentrują się na ocenie zgodności z prawem decyzji Bankowego Funduszu Gwarancyjnego (BFG) dotyczącej restrukturyzacji banku, która miała drastyczne skutki dla kredytobiorców frankowych oraz innych grup poszkodowanych w procesie – obligatariuszy i akcjonariuszy.
Mechanizm przymusowej restrukturyzacji, polegający na odseparowaniu „zdrowych” części banku od tych obarczonych tzw. toksycznymi produktami, w tym kredytami frankowymi, praktycznie zamknął drogę do odzyskania należności przez drogę sądową dla wielu poszkodowanych. Dodatkowo, zachowanie syndyka masy upadłościowej, powodujące zwiększone wątpliwości co do racjonalności zarządzania majątkiem banku oraz dochodzenia roszczeń sprzecznych z ustalonym orzecznictwem TSUE, stawia pod znakiem zapytania efektywność i sprawiedliwość postępowania upadłościowego.
Jednakże, istnieje nadzieja, że nadchodząca decyzja TSUE w sprawie C-118/23 ustanowi precyzyjne ramy prawne, pozwalające na adekwatne dochodzenie odszkodowań przez poszkodowanych Frankowiczów oraz innych uczestników procesu przymusowej restrukturyzacji. Orzeczenie to może mieć fundamentalne znaczenie dla przyszłości instrumentów prawnych dostępnych poszkodowanym w podobnych sytuacjach, nie tylko w Polsce, ale i w całej Unii Europejskiej.
Kluczowe kwestie zostaną rozstrzygnięte 21 marca 2024 roku, kiedy to odbędzie się posiedzenie TSUE. Jego wynik może nie tylko otworzyć drogę do odszkodowań dla poszkodowanych przez procedurę przymusowej restrukturyzacji, ale również zrewidować podejście regulatorów finansowych do zarządzania kryzysowego w sektorze bankowym. To, jak Trybunał Sprawiedliwości UE odniesie się do zadanych pytań prejudycjalnych, będzie miało zatem poważne implikacje zarówno dla bezpośrednio zainteresowanych stron, jak i dla szeroko rozumianej stabilności prawnej systemu finansowego w Europie.
