Zgodnie z dwoma niedawnymi wyrokami Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE), które zakończyły serię orzeczeń dotyczących prawa kredytowego w Polsce, banki nie mają prawa żądać „wynagrodzenia za korzystanie z kapitału” w przypadku umów unieważnionych z powodu abuzywności klauzul. Te wyroki, wydane 15 czerwca, znane jako C-520/21, Szcześniak przeciwko Bank Millennium, i C-287/22, Getin Noble Bank, wyznaczają nowe granice ochrony konsumenckiej, ustanowione przez dyrektywę 93/13 dotyczącą abuzywnych klauzul.
Spis treści:
Zmieniający się krajobraz prawny
Te decyzje Trybunału są zdecydowanym krokiem naprzód dla konsumentów, którzy doświadczyli drastycznego wzrostu wartości ich długów w złotówkach z powodu nieproporcjonalnego wzrostu wartości franka szwajcarskiego w porównaniu z innymi walutami. Są one także wyrazem potwierdzenia dla prawników, którzy konsekwentnie kwestionowali stanowisko banków i organów nadzoru finansowego, które broniły przesunięcia pełnego ryzyka walutowego na konsumentów.
Jednak mimo politycznych obietnic, problem nie został rozwiązany na drodze legislacyjnej ani ugodowej. Nawet po tych wyrokach, banki utrzymywały swoje stanowisko, nie zważając na wyraźną linię orzecznictwa TSUE, która skupia się na ochronie konsumentów poprzez dyrektywę 93/13.
Złożoność tego problemu wymagała zdecydowanego zaangażowania sądów, które musiały zrozumieć i dostosować się do skomplikowanej interakcji pomiędzy prawem UE i prawem krajowym.
Kolejne wyzwanie dla sądów
Widzimy teraz nowe wyzwania dla prawodawców, które wynikają z tych wyroków. Orzeczenia TSUE z 15 czerwca tworzą całość, dotyczącą sytuacji, gdy zobowiązanie kredytowe nadal obowiązuje, nie zostało zakończone przez spłatę. Wyraźnie wskazują na konieczność odpowiedniego wyboru prawa krajowego, aby zapewnić proporcjonalną ochronę obu stronom umowy.
Co więcej, te decyzje rzucają nowe światło na dotychczasowe orzecznictwo dotyczące abuzywnych klauzul w umowach kredytowych, zmuszając sądy do dokładniejszego zbadania struktury umów i przeanalizowania, czy skutki unieważnienia klauzul abuzywnych są rzeczywiście korzystne dla konsumentów.
Implikacje dla banków
W przyszłości, banki będą musiały bardziej skrupulatnie konstruować swoje umowy kredytowe, aby uniknąć wprowadzania klauzul uznanych za abuzywne. Ponadto, będą musiały przeprowadzić gruntowną analizę swoich aktualnych umów, aby upewnić się, że są one zgodne z obecnymi wymogami prawodawstwa unijnego. Te wyroki TSUE mogą także doprowadzić do roszczeń zwrotnych konsumentów, którzy uznają, że zostali niewłaściwie potraktowani przez banki.
Przełom w ochronie konsumenta
Podsumowując, wyroki TSUE C-520/21, Szcześniak przeciwko Bank Millennium, i C-287/22, Getin Noble Bank, stanowią przełomowy moment w ochronie konsumentów w kontekście prawa kredytowego. Podkreślają zdecydowaną postawę TSUE w kwestii ochrony konsumentów i stanowią ważny krok w walce z abuzywnymi klauzulami w umowach kredytowych. Mimo że konsekwencje tych wyroków mogą być skomplikowane dla banków i konsumentów, to zdecydowanie stanowią one znaczący postęp w kierunku większej przejrzystości i uczciwości w sektorze finansowym.
