W październiku 2023 roku w Polsce odnotowano kolejny rekord liczby ogłoszeń o upadłościach konsumenckich. Miesięczna liczba ogłoszeń była najwyższa w historii tej instytucji. Trend wzrostowy zapowiada się także na cały rok, w którym bankrutów będzie zapewne ponad 20 tysięcy. To istotne zjawisko, które warto przyjrzeć się bliżej.
Spis treści:
Rekordowe wzrosty
W marcu 2023 roku po raz pierwszy w historii odnotowano ponad 2 tysiące ogłoszeń o upadłościach konsumenckich. Jednak już w październiku tego samego roku liczba ta wzrosła do 2081, co stanowi rekordową wartość. To o 65 więcej niż w marcu i o 30% więcej niż w analogicznym okresie ubiegłego roku.
Przez pierwsze 10 miesięcy 2023 roku skorzystało z możliwości stworzonych przez prawo upadłościowe 17,6 tysiąca konsumentów. Porównując te dane z poprzednimi latami, w całym 2022 roku liczba upadłości wyniosła 15,6 tysiąca, a w 2021 roku – 18,2 tysiąca. Jeśli trend wzrostowy utrzyma się do końca roku, to rok 2023 może zakończyć się wynikiem znacznie powyżej 20 tysięcy przypadków. To oznacza powrót do przyrostów rok do roku, które były regułą od momentu wprowadzenia bankructwa osoby fizycznej do polskiego prawa.
| Miesiąc | Liczba upadłości konsumenckich miesięcznie |
|---|---|
| sty. 22 | 1066 |
| lut. 22 | 1088 |
| mar. 22 | 1308 |
| kwi. 22 | 1126 |
| gru. 22 | 2016 |
| sty. 23 | 1716 |
| lut. 23 | 1826 |
| paź. 23 | 2081 |
Zmiany w przepisach
Ostatnia duża zmiana w przepisach dotyczących upadłości konsumenckich miała miejsce w marcu 2020 roku. Nowa wersja ustawy otworzyła drogę do ogłoszenia bankructwa dla dłużników, którzy przez zaniedbanie lub umyślne działania doprowadzili do niewypłacalności. Wcześniej winą bankruta było czynnikiem blokującym dostęp do „startu z czystą kartą”. Obecnie wpływ winy ogranicza się do warunków realizacji tzw. planu spłaty.
Zmiany w przepisach wpłynęły na wzrost liczby ogłoszeń o upadłościach konsumenckich. Już pod koniec 2020 roku można było zauważyć wzrost, który utrzymuje się do dzisiaj. Dodatkowo, uruchomienie Krajowego Rejestru Zadłużonych i przeniesienie niektórych etapów postępowania do środowiska elektronicznego spowodowało przejściowe „zatkanie” systemu, co wpłynęło na zatrzymanie wzrostowego trendu w 2022 roku.
Wzrost kredytów problemowych
Ostatnie dostępne dane Biura Informacji Kredytowej pokazują, że jakość spłat zobowiązań wobec banków nie uległa gwałtownym zmianom. Jednakże, w przypadku kredytów mieszkaniowych opartych na franku szwajcarskim, można zauważyć znaczący wzrost kredytów z zaległościami w spłacie. Według raportu AMRON-SARFiN, udział tych kredytów z zaległościami na koniec września wyniósł 11,24% portfela, co oznacza wzrost o 1,82 punktu procentowego w porównaniu z poprzednim kwartałem.
Jednym z czynników wpływających na ten wzrost jest kurczenie się portfela kredytów w walucie CHF. Kredytobiorcy zamieniają takie zobowiązania na hipoteki złotowe, a banki nie udzielają już nowych kredytów frankowych. Dodatkowo, kredytodawcy tworzą rezerwy na sporne kredyty i inaczej ujmują je w swoich bilansach, co powoduje malejący mianownik miernika. Warto zauważyć, że udział kredytów zagrożonych wzrasta pomimo braku zmiany ich wartości.
Podsumowanie
Liczba upadłości konsumenckich w Polsce osiągnęła rekordowe wartości w październiku 2023 roku. Trend wzrostowy utrzymuje się od momentu wprowadzenia nowych przepisów w marcu 2020 roku. Wzrost liczby ogłoszeń o upadłościach konsumenckich wynika z możliwości ogłoszenia bankructwa dla dłużników, którzy doprowadzili do niewypłacalności. Dodatkowo, zmiany w przepisach wpłynęły na wzrost liczby upadłości konsumenckich.
Wzrost liczby kredytów z zaległościami w spłacie dotyczy głównie kredytów mieszkaniowych opartych na franku szwajcarskim. Zmniejszenie portfela kredytów w tej walucie oraz brak udzielania nowych kredytów frankowych przyczyniły się do tego wzrostu. Wartościowe informacje można znaleźć w danych dostarczanych przez Biuro Informacji Kredytowej oraz raportach AMRON-SARFiN.
Wzrost liczby upadłości konsumenckich oraz kredytów problemowych wskazuje na istotne zjawiska występujące na polskim rynku finansowym. Przyjrzenie się tym trendom oraz analiza dostępnych danych może pomóc w lepszym zrozumieniu sytuacji i podejmowaniu odpowiednich decyzji finansowych.
