Wczoraj Trybunał Sprawiedliwości UE wydał wyrok, który ma znaczący wpływ na kredytobiorców i banki w Polsce. Orzeczenie to dotyczy kwestii „odszkodowania” dla kredytobiorcy po unieważnieniu umowy kredytowej. Wcześniejsze orzecznictwo sądów polskich ograniczało możliwość zasądzenia odsetek od dnia złożenia pozwu czy wezwania banku do zapłaty, uznając, że odsetki powinny należeć się dopiero od dnia złożenia oświadczenia o wyrażeniu zgody na upadek umowy. Jednakże, Trybunał Sprawiedliwości UE uznał, że sądy krajowe mają obowiązek zbadać, czy postanowienia umowy mają nieuczciwy charakter i wyłączyć stosowanie nieuczciwych warunków umownych.
Spis treści:
Wyłączenie stosowania nieuczciwych warunków umowy
Trybunał Sprawiedliwości UE w swoim wyroku wskazał, że wyłączenie stosowania nieuczciwych warunków umowy nie może być zawieszone ani uzależnione od spełnienia dodatkowych przesłanek przewidzianych w prawie krajowym lub orzecznictwie. Oznacza to, że konsument nie musi składać formalnego oświadczenia przed sądem, aby skorzystać z ochrony przewidzianej w dyrektywie dotyczącej nieuczciwych warunków w umowach konsumenckich. Ochrona ta przysługuje konsumentowi od razu, a ewentualne zrzeczenie się ochrony musi być dobrowolne i świadome.
Odsetki za opóźnienie
W kontekście odszkodowania dla kredytobiorcy po unieważnieniu umowy, istotną kwestią są odsetki za opóźnienie. Zgodnie z wyrokiem TSUE, jeśli kredytobiorca żąda unieważnienia umowy w całości, powinien otrzymać odsetki za opóźnienie od całej wpłaconej kwoty za cały okres trwania procesu. Przykładowo, jeśli kredytobiorca spłacił 280 tysięcy złotych z 300 tysięcy złotych kredytu, a proces potrwa trzy lata, to otrzyma od banku dodatkowo 94 tysiące 500 złotych jako „kary” za przeciąganie procesu. Wysokość odsetek wynosi obecnie 11,25 proc.
Przedawnienie zwrotu kapitału
Ważną kwestią, która została poruszona w wyroku TSUE, jest przedawnienie zwrotu kapitału na rzecz banku. Chociaż Trybunał nie wypowiedział się wprost w tym zakresie, można wywnioskować, że początek biegu przedawnienia nie jest uzależniony od złożenia przez konsumenta oświadczenia o zgodzie na upadek umowy. To oznacza, że banki nie będą mogły żądać zwrotu wypłaconych środków od konsumentów w znakomitej większości przypadków.
Rozliczenie się z bankiem
Dla konsumentów najważniejsze jest rozliczenie się z bankiem na „zero”. Oznacza to, że kredytobiorcy, którzy pożyczyli określoną kwotę, chcą oddać bankowi tę samą kwotę i cieszyć się kredytem darmowym, nieindeksowanym do waluty obcej. Chociaż nie ma jednoznacznej odpowiedzi na to pytanie, wątpliwe jest, aby taka linia orzecznicza została przyjęta na gruncie prawa polskiego.
Podsumowanie
Wyrok Trybunału Sprawiedliwości UE dotyczący odszkodowania dla kredytobiorców po unieważnieniu umowy kredytowej ma istotne konsekwencje dla banków i konsumentów w Polsce. Sądy krajowe mają obowiązek wyłączenia stosowania nieuczciwych warunków umownych, a kredytobiorcy mają prawo do odsetek za opóźnienie od całej spłaconej kwoty w przypadku unieważnienia umowy. Przedawnienie zwrotu kapitału na rzecz banku stanowi kolejny istotny aspekt tego orzeczenia. Dla konsumentów najważniejsze jest jednak rozliczenie się z bankiem na „zero”, czyli oddanie tej samej kwoty, którą wcześniej pożyczyli.
