Osiedla z wielkiej płyty, które powstały w Polsce w latach 50. XX wieku, są jednym z charakterystycznych elementów krajobrazu miejskiego. Ich budowa była odpowiedzią na rosnące zapotrzebowanie na mieszkania w okresie wysokiego przyrostu naturalnego.Jednak po wielu dziesięcioleciach eksploatacji, wiele z tych budynków wymaga modernizacji i rewitalizacji. W odpowiedzi na tę potrzebę, rząd Polski przedstawia program „Przyjazne Osiedle”, który ma na celu inwestowanie w te osiedla i poprawę warunków życia mieszkańców.
Spis treści:
Historia Osiedli z Wielkiej Płyty
Pierwszy blok z wielkiej płyty w Polsce powstał na warszawskich Jelonkach w 1957 roku. Pomysł na budowę mieszkań z elementów prefabrykowanych okazał się skutecznym sposobem na skrócenie czasu budowy. Od tego momentu, Polska zaczęła oddawać rocznie ponad 100 tysięcy mieszkań. Wzrost liczby mieszkań był związany z wysokim przyrostem naturalnym w tamtym czasie, gdy rocznie rodziło się ponad 600 tysięcy dzieci.
W latach 1959-1970 populacja Polski wzrosła z 29,5 miliona do 32,7 miliona mieszkańców, co skłoniło rząd Gierka do „przyśpieszenia przyśpieszenia” w budownictwie. Od 1972 roku powstawało już ponad 200 tysięcy mieszkań rocznie, a w rekordowym 1978 roku oddano do użytku aż 283,6 tysięcy mieszkań. Wielka płyta, choć umożliwiła szybki proces budowy, miała również wady, takie jak nierówne ściany, złej jakości materiały wykończeniowe i instalacyjne oraz problemy z wykonawstwem.
Aktualny Stan i Potrzeba Rewitalizacji
Obecnie w Polsce znajduje się około 60 tysięcy budynków z wielkiej płyty, w których mieszka około 4 miliony osób. Jednak wiele z tych budynków osiągnęło już swój zakładany termin ważności, który szacuje się na 40-70 lat, a część z nich przekroczyła ten czas. Przy założeniu, że wszystkie domy powstały w technologii wielkiej płyty od 1957 roku, można oszacować, że nawet w 2,8 milionach mieszkań ten termin już minął przy założeniu 50-letniej trwałości.
Część osiedli z wielkiej płyty została już zmodernizowana, ale według raportu Ministerstwa Inwestycji i Rozwoju sprzed czterech lat, termomodernizacji nie przeprowadzono w 50 tysiącach budynków. Szacuje się, że koszty potencjalnych inwestycji termomodernizacyjnych sięgają 25,8 miliarda złotych, z czego 17,2 miliarda złotych przeznaczono na termomodernizację, a 8,6 miliarda złotych na montaż kotewek. Jednak ze względu na wzrost cen materiałów budowlanych i wykonawstwa, koszty te mogą być znacznie wyższe.
Program „Przyjazne Osiedle”
W odpowiedzi na potrzebę rewitalizacji osiedli z wielkiej płyty, rząd Polski wprowadza program „Przyjazne Osiedle”.Program ten ma na celu poprawę warunków życia mieszkańców, zarówno pod względem infrastruktury, jak i efektywności energetycznej budynków. Program obejmuje pięć głównych obszarów inwestycji:
- Budowa wind: Program zakłada budowę wind w blokach, które do tej pory nie miały takiego udogodnienia. Jest to szczególnie ważne dla osób starszych i samotnych matek, które mają trudności z codziennym wnoszeniem zakupów.
- Garaże i miejsca parkingowe: W związku z rosnącym zapotrzebowaniem na miejsca parkingowe, program zakłada budowę podziemnych garaży, które nie będą zabierały przestrzeni zieleni.
- Termomodernizacja: Jednym z głównych celów programu jest poprawa efektywności energetycznej budynków. Przeprowadzenie prac termomodernizacyjnych ma przyczynić się do zmniejszenia kosztów związanych z ogrzewaniem i ciepłem.
- Inwestycje w infrastrukturę: Program zakłada potężne inwestycje w infrastrukturę i instalacje, takie jak elektryczne, gazowe i wodno-kanalizacyjne. Celem jest poprawa stanu tych instalacji, które często mają już ponad 40-50 lat i są zaniedbane.
- Fotowoltaika: Wykorzystanie energii słonecznej poprzez instalację paneli fotowoltaicznych na blokowiskach ma na celu zmniejszenie zużycia energii cieplnej i elektrycznej.
W ramach programu „Przyjazne Osiedle” rząd planuje przeznaczyć co najmniej 5 miliardów złotych w pierwszym roku. Finansowanie programu będzie pochodzić z budżetu krajowego, a także z pieniędzy uzyskanych z przestępczości i mafii VAT-owskich. Operatorami programu będą Bank Gospodarstwa Krajowego i inne instytucje państwowe.
Przewidywane Efekty Programu
Program „Przyjazne Osiedle” ma na celu poprawę warunków życia mieszkańców osiedli z wielkiej płyty. Przeprowadzenie inwestycji w infrastrukturę, termomodernizację, budowę wind, garaży i miejsc parkingowych, fotowoltaikę oraz remonty akustyczne przyczyni się do znacznego poprawienia jakości życia mieszkańców.
Poprawa efektywności energetycznej budynków przyniesie korzyści finansowe, zmniejszając koszty związane z ogrzewaniem i ciepłem. Dodatkowo, inwestycje w infrastrukturę, architekturę zieleni, place zabaw i skwery przyczynią się do stworzenia przyjaznego środowiska dla mieszkańców.
Podsumowanie
Program „Przyjazne Osiedle” jest inicjatywą rządu Polski mającą na celu rewitalizację osiedli z wielkiej płyty. Poprzez inwestycje w infrastrukturę, termomodernizację, budowę wind, garaży i miejsc parkingowych, fotowoltaikę oraz remonty akustyczne, program ma poprawić warunki życia mieszkańców i zwiększyć efektywność energetyczną budynków. Przewiduje się, że program przyniesie liczne korzyści, takie jak niższe koszty ogrzewania, poprawę jakości życia i stworzenie przyjaznych osiedli.
