W ostatnich latach kredyty we frankach szwajcarskich stały się przedmiotem wielu kontrowersji i sporów prawnych w Polsce. Wielu klientów, zwanych frankowiczami, znalazło się w trudnej sytuacji, zmagając się z wysokimi ratami kredytu, które rosły wskutek zmian kursu waluty. Sytuacja ta doprowadziła do licznych spraw sądowych i postępowań dotyczących nieważności umów kredytowych. W tym kontekście, Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE) odegrał kluczową rolę w interpretacji prawa wspólnotowego i wydawaniu przełomowych wyroków. W w grudniu 2023 r., TSUE ogłosi trzy ważne wyroki dotyczące kredytów we frankach. W niniejszym artykule przyjrzymy się tym wyrokom i omówimy ich znaczenie dla frankowiczów oraz sektora bankowego.
Spis treści:
Wyrok z 7 grudnia 2023 r. – Klienci nie muszą składać oświadczeń woli
Pierwszy z trzech wyroków TSUE ogłoszony w grudniu dotyczył kredytu zaciągniętego w mBanku. Trybunał stwierdził, że zgodnie z dyrektywą 93/13 dotyczącą nieuczciwych warunków w umowach konsumenckich, unieważnienie umowy nie wymaga składania przez konsumenta oświadczenia woli. Oznacza to, że umowa staje się trwale nieskuteczna bez konieczności formalnego oświadczenia klienta. Ten wyrok różni się jednak od wykładni Sądu Najwyższego, na której opierają się polskie sądy powszechne. Co to oznacza dla frankowiczów?
Według prawa polskiego, unieważnienie umowy kredytowej rozpoczyna bieg okresu liczenia odsetek należnych klientowi, a także bieg przedawnienia roszczeń banków wobec klienta. Oświadczenie woli klienta było dotychczas kluczowym momentem w tym procesie. Wyrok TSUE zmienia tę interpretację, co może przyspieszyć postępowania sądowe i być korzystne dla frankowiczów. Oznacza to również, że banki nie będą mogły polegać na formalnościach w celu ograniczenia roszczeń frankowiczów.
„Wyrok TSUE jest ważnym krokiem w stronę ochrony praw frankowiczów. Unieważnienie umowy nie powinno być zależne od składania oświadczeń woli. To dobra wiadomość dla kredytobiorców, którzy teraz będą mogli szybciej dochodzić swoich praw.” – komentuje prawnik specjalizujący się w sprawach kredytów frankowych.
Wyrok z 11 grudnia 2023 r. – Brak waloryzacji kapitału kredytu
Drugim ważnym wyrokiem ogłoszonym przez TSUE w grudniu był wyrok dotyczący kredytu frankowego w Banku Millennium. Sąd odwołał się do wcześniejszego wyroku z czerwca 2023 r., w którym stwierdzono, że banki nie powinny uzyskiwać wynagrodzenia wykraczającego poza zwrot pożyczonego kapitału i odsetki za zwłokę. Pytanie, które zadawali sami kredytodawcy, dotyczyło tego, czy klient powinien zwrócić bankowi nominalną kwotę kredytu czy też kwotę zwaloryzowaną w związku ze zmianami inflacyjnymi.
W tym przypadku, TSUE jednoznacznie stwierdził, że banki nie mają prawa żądać od klientów kwot powiększonych o waloryzację. To oznacza, że klient zobowiązany jest jedynie do zwrotu pożyczonego kapitału i ewentualnych odsetek za zwłokę, bez konieczności uwzględniania zmian inflacyjnych. Wyrok ten zamyka drogę do ewentualnych żądań banków dotyczących waloryzacji kapitału kredytu.
Wyrok z 14 grudnia 2023 r. – Bieg przedawnienia roszczeń banków
Ostatnim z trzech wyroków ogłoszonych przez TSUE w grudniu było postanowienie dotyczące kredytu frankowego wziętego w Getin Banku. Sąd Okręgowy w Warszawie zwrócił się do TSUE z pytaniem o bieg przedawnienia roszczeń banku wobec klienta. Pytanie brzmiało, od kiedy powinno się zacząć liczyć to przedawnienie: od zgłoszenia przez klienta roszczeń, od złożenia przez niego oświadczenia woli, od momentu świadomości klienta o skutkach nieważności umowy czy od prawomocnego wyroku sądu.
Wyrok ten nabiera szczególnego znaczenia po tym, jak TSUE uniknął odpowiedzi na podobne pytanie w wyroku dotyczącym mBanku. Przedawnienie roszczeń banku jest kluczowym aspektem dla obu stron – zarówno dla frankowiczów, którzy chcą uniknąć długotrwałych postępowań sądowych, jak i dla banków, które mają ograniczone możliwości odzyskania swoich roszczeń.
Ostateczne rozstrzygnięcie w tej sprawie przyniesie wyrok Sadu Najwyższego, który ma się odbyć w październiku 2023 r. Pytanie to dotyczy charakteru umowy kredytowej i będzie miało wpływ na możliwość banków do zatrzymania wypłaty zasądzonych kwot do czasu uregulowania zobowiązań przez klienta.
Koniec frankowej sagi, czy zaczyna się kolejna?
Podsumowując, trzy wyroki ogłoszone przez TSUE w grudniu 2023 r. mają kluczowe znaczenie dla frankowiczów. Decyzje Trybunału wpływają na sposób interpretacji prawa, przyspieszają postępowania sądowe i ograniczają możliwości banków do żądania dodatkowych roszczeń. Wyroki te oznaczają ważny krok w ochronie praw kredytobiorców, którzy przez lata borykali się z trudnościami związanymi z kredytami we frankach.
Jednakże, wraz z końcem sagi frankowej, może zaczynać się kolejna, tym razem dotycząca kredytów w złotych. Wyrok TSUE w sprawie Profi Credit Polska może przynieść kolejne rozstrzygnięcia dotyczące roszczeń o sankcję darmowego kredytu. To może stanowić nową perspektywiczną niszę dla kancelarii prawniczych zajmujących się sprawami frankowiczów i zwiększyć liczbę pozwów składanych przez kredytobiorców. Ostatecznie, wyroki TSUE mają ogromne znaczenie dla wszystkich stron zainteresowanych kredytami we frankach i wpływają na rozwój polskiego systemu prawno-finansowego.
