W dziedziczeniu po zmarłej osobie można spotkać się z nietypowym zjawiskiem, jakim jest przypisanie spadku gminie. Chociaż jest to rzadkie, coraz częściej możemy usłyszeć o przypadkach, w których gmina zostaje spadkobiercą. W niniejszym artykule przedstawimy, w jaki sposób dochodzi do takiej sytuacji, jakie warunki muszą zostać spełnione, oraz dlaczego gminy lub Skarb Państwa najczęściej zostają spadkobiercami.
Spis treści:
Dziedziczenie ustawowe i testamentowe
Kwestia dziedziczenia jest uregulowana w polskim Kodeksie cywilnym, który określa zasady dotyczące spadków. Dziedziczenie może mieć miejsce na podstawie ustawy lub testamentu.
Dziedziczenie ustawowe polega na tym, że to Kodeks cywilny określa, kto w danym przypadku jest spadkobiercą. Ustawa przewiduje różne warianty w tym zakresie, uwzględniając osoby mające rodzinę, pozostające w związku małżeńskim, jak również osoby bezdzietne niepozostające w zalegalizowanych relacjach.
Dziedziczenie testamentowe natomiast wiąże się z tym, że spadkodawca za życia sporządza testament, w którym decyduje o przekazaniu swojego majątku po śmierci.
Spadkobiercy ustawowi
W przypadku, gdy spadkodawca nie sporządził testamentu, a także gdy żadna z osób nim powołanych nie chce lub nie może być spadkobiercą, wchodzi w grę dziedziczenie ustawowe. Zgodnie z przepisami Kodeksu cywilnego, dziedziczenie ustawowe co do całości spadku następuje wtedy, gdy nie ma spadkobierców testamentowych.
W pierwszej kolejności, na podstawie ustawy dziedziczą dzieci spadkodawcy oraz jego małżonek. Udziały w spadku są zazwyczaj równe, jednak udział małżonka nie może być mniejszy niż 1/4. Jeśli dziecko spadkodawcy nie dożyło otwarcia spadku, jego udział przechodzi na jego potomków w równych częściach.
Jeżeli spadkodawca nie ma zstępnych, czyli dzieci, wnuków, dziedziczą jego małżonek i rodzice. W przypadku braku małżonka i rodziców, dziedziczą rodzeństwo lub ich potomkowie. Należy jednak pamiętać, że osoby z dalszych grup dziedziczą tylko wtedy, gdy nie ma spadkobierców z grupy przed nimi.
Gmina jako spadkobierca
Gmina może zostać spadkobiercą w przypadku, gdy nie ma żadnych spadkobierców ustawowych lub gdy ci zrezygnują z dziedziczenia. Zgodnie z przepisami Kodeksu cywilnego, jeśli żadna z osób z wcześniejszych grup nie może lub nie chce dziedziczyć po spadkodawcy, spadek przypada gminie ostatniego miejsca zamieszkania zmarłej osoby w Polsce.
W sytuacji, gdy nie można ustalić ostatniego miejsca zamieszkania spadkodawcy lub gdy znajdowało się ono poza granicami Polski, spadek przypada Skarbowi Państwa.
Warto zaznaczyć, że gmina oraz Skarb Państwa są traktowane jako spadkobiercy ustawowi i podlegają ogólnym przepisom prawa spadkowego. Przyjęty spadek uważa się za przyjęty z dobrodziejstwem inwentarza.
Ograniczenia w dziedziczeniu przez gminę i Skarb Państwa
W przypadku dziedziczenia przez gminę lub Skarb Państwa istnieją pewne ograniczenia. Zgodnie z założeniami polskiego systemu prawnego, nie ma możliwości wyłączenia gminy lub Skarbu Państwa od dziedziczenia. Jest to związane z przekonaniem, że spadek nie może pozostać bez spadkobierców.
Podsumowanie
Wniosek płynący z przepisów Kodeksu cywilnego jest jasny – w przypadku braku spadkobierców ustawowych, gmina lub Skarb Państwa mogą zostać spadkobiercami. Gmina staje się spadkobiercą w sytuacji, gdy żadna z osób z wcześniejszych grup nie może lub nie chce dziedziczyć, podczas gdy Skarb Państwa dziedziczy, gdy nie można ustalić ostatniego miejsca zamieszkania spadkodawcy lub gdy to miejsce znajdowało się poza granicami Polski.
Warto zaznaczyć, że dziedziczenie przez gminę i Skarb Państwa podlega pewnym ograniczeniom, a spadek przyjęty przez te podmioty uważa się za przyjęty z dobrodziejstwem inwentarza. Kluczowym sposobem na uniknięcie dziedziczenia przez gminę lub Skarb Państwa jest sporządzenie ważnego testamentu. Sporządzenie testamentu umożliwia przekazanie majątku osobie wybranej przez spadkodawcę.
Dlatego, aby mieć kontrolę nad swoim majątkiem po śmierci, warto rozważyć sporządzenie testamentu, aby przekazać spadek osobie lub instytucji, której sami wybierzemy.
