Według oficjalnych statystyk, w ubiegłym roku liczba spraw związanych z kredytami frankowymi, które wpłynęły do sądów przekroczyła 60 tysięcy, co stanowi wzrost o około 9% w porównaniu z rokiem poprzednim. Choć wzrost ten wskazuje na to, że wiedza na temat wadliwości umów kredytowych dociera do kolejnych kredytobiorców, to nie jest on tak dynamiczny jak mogłoby się wydawać, biorąc pod uwagę prognozy ekspertów sprzed kilku lat. Niemniej jednak, każdego roku maleje liczba aktywnych kredytów, a wiele osób nie wie, że można złożyć pozew w sprawie już spłaconego zobowiązania.
Dane z sądów okręgowych wykazują, że liczba pozwów frankowiczów przeciwko bankom w ubiegłym roku przekroczyła 63 tysiące, co stanowi ponad 9% wzrost w porównaniu z rokiem 2021. Jest to wyraźny sygnał, że wielu kredytobiorców decyduje się na złożenie pozwu, co oznacza, że ten trend będzie się utrzymywał przez najbliższe kilka lat.
Jednak, zgodnie z zapowiedziami ekspertów, fala pozwów frankowiczów nie nadeszła w takim stopniu, jak można było się spodziewać. Wzrost liczby spraw jest relatywnie niewielki, zwłaszcza biorąc pod uwagę spodziewany gwałtowny wzrost z kilku lat temu. Niemniej jednak, jest to sygnał dla banków, że kredytobiorcy coraz śmielej decydują się na podjęcie działań prawnych, a wadliwości umów dotyczących kredytów frankowych stają się coraz bardziej widoczne.
Liczba kredytów walutowych udzielonych w latach 2002-2012 szacowana jest na około 800-900 tysięcy. W perspektywie kilku lat można oczekiwać powolnego spadku liczby spraw w sądach, ale w najbliższym czasie można spodziewać się chwilowego zwiększenia zainteresowania tym tematem. Opinia rzecznika TSUE sugeruje, że kredytodawcy nie mają prawa do dodatkowych świadczeń od kredytobiorców, jeśli umowa kredytu hipotecznego została uznana za nieważną z powodu nieuczciwych warunków. To może skłonić wielu kredytobiorców do podjęcia działań prawnych i złożenia pozwów. Ostateczny wyrok TSUE w tej sprawie zapadnie w drugiej połowie roku.
Fala pozwów od frankowiczów nie zmaleje?
Kredytobiorcy, którzy dotychczas wstrzymywali się z złożeniem pozwu, teraz mogą podjąć takie działanie. Wraz ze spadkiem ryzyka związanego z ewentualnym dochodzeniem świadczeń przez bank, można spodziewać się, że liczba spraw w sądach szybko wzrośnie w najbliższych miesiącach. Warto zauważyć, że kolejny skok w liczbie spraw nastąpi po wydaniu wyroku TSUE, a kolejny po wyroku Sądu Najwyższego w sprawach korzystania z kapitału czy prawa zatrzymania, którego wydanie również oczekuje się w tym roku.
Mimo to, warto zauważyć, że z czasem liczba aktywnych kredytów zmniejsza się, a wiedza na temat wadliwości umów kredytowych dociera do kolejnych kredytobiorców. Dlatego można przewidywać, że w dalszej perspektywie czasowej liczba spraw będzie stopniowo spadać.
Można przewidzieć, że jeszcze przez 3-4 lata sądy będą musiały zmagać się z dużą liczbą spraw związanymi z kredytami walutowymi, co będzie powodować spowolnienie tempa orzekania. Jednak w dalszej perspektywie czasowej, z uwagi na mniejszy wpływ nowych spraw, liczba spraw powinna stopniowo spadać.
Niestety, szybkość działania wymiaru sprawiedliwości w Polsce, w tym również w sprawach związanych z kredytami walutowymi, pozostawia wiele do życzenia. Choć stworzenie specjalnego wydziału w Warszawie pomogło na krótko, to korzystne orzeczenia dla kredytobiorców zachęciły kolejnych kredytobiorców do wnoszenia spraw, co spowodowało napływ bardzo dużej liczby spraw do sądów. Mimo powoływania nowych sędziów i rozbudowywania wydziału, tempo pracy sędziów jest wciąż niewystarczające. Warto jednak docenić jednolitość orzecznictwa, jaką udało się uzyskać dzięki stworzeniu specjalnego wydziału. Widać również różnice w tempie prac poszczególnych sędziów.
Ile spraw frankowych wpływa do sądów?
Według danych z ubiegłego roku, Sąd Okręgowy w Warszawie otrzymał najwięcej spraw frankowych, bo ponad 26 tysięcy, co stanowiło przeszło 41% wszystkich wniesionych pozwów w tego typu sprawach w Polsce. W porównaniu z rokiem poprzednim, wynik ten pozostał na podobnym poziomie. Drugi pod względem liczby spraw sądem okręgowym jest SO w Gdańsku, który w 2022 roku otrzymał blisko 5 tysięcy spraw, a rok wcześniej było to ponad 4 tysiące. Na trzecim miejscu znajduje się SO Warszawa Praga w Warszawie, gdzie wpłynęło blisko 3 tysiące spraw, a w roku poprzednim było to 2,1 tysiąca.
Należy zauważyć, że większość banków ma swoją siedzibę na terenie Warszawy, dlatego Sąd Okręgowy w Warszawie jest właściwy dla spraw z ich udziałem. Niestety, z powodu ogromnej liczby spraw czas oczekiwania na rozstrzygnięcie jest bardzo długi i wynosi średnio 3-4 lata w pierwszej instancji oraz kolejny rok lub półtora roku w instancji odwoławczej.
Mniejsza liczba spraw w sądach w Krośnie, Zamościu czy Łomży wynika z faktu, że są to niewielkie ośrodki, a zatem jest tam mniej samych kredytobiorców. Część spraw (o wartości do 75 tysięcy złotych, czyli dotyczących miejscowości, w których nieruchomości były tańsze) prowadzona jest ponadto w sądach rejonowych, które nie zostały uwzględnione w przywoływanych statystykach.
