W związku ze stale rosnącą liczbą pozwów o unieważnienie umów kredytowych zawartych we frankach szwajcarskich oraz korzystnych dla kredytobiorców wyroków sądowych, banki mają obowiązek sporządzić co kwartał odpisy, będące zabezpieczeniem w przypadku ewentualnego poniesienia strat. Rezerwy te za każdym razem są wyższe, co pozwala na zobrazowanie krytycznej sytuacji banków oraz liczby przegranych spraw sądowych, jaką mają na swoim koncie kredytodawcy.
Analizy wykazały, że rezerwy zawiązywane przez największe banki wynoszą 42,2 % pod koniec 3 kwartału 2022 roku, co jest wynikiem znacznie wyższym w stosunku do lat poprzednich:
- w 2021 pokrycie szacowano na 28%
- w 2020 roku, niemal o połowę mniej – 14,7 %
- na koniec 2019 roku pokrycie wynosiło zaledwie 1,6 %
Zauważalna jest zatem znacząca tendencja rosnąca, co stawia polskie banki w niekorzystnej dla nich sytuacji.
Spis treści:
Rezerwy poszczególnych banków
Wiodącym bankiem wśród udzielanych kredytów jest mBank, który po podaniu informacji o zawiązaniu rezerw przeznaczonych na spory sądowe, powiększył je łącznie do niemal 7 miliardów złotych, z czego 51,6% pokrywa portfel związany z kredytami we frankach szwajcarskich. Rok wcześniej, w 2021 roku procent ten wynosił niewiele ponad 17%.
Według ekspertów drastyczne, 3-krotne zwiększenie rezerw przez mBank podyktowane jest przegranymi w większości sprawami sądowymi, które wynoszą prawie 90% wszystkich zakładanych sporów frankowych. Natomiast zaproponowany przez władze banku program ugodowy nie jest wystarczająco korzystny, aby przyniósł właściwe dla mBanku rezultaty.
Zaszczytny drugi wynik należy do ING Bank Śląski, którego rezerwy szacowane są na 46% całego portfela, co jest rezultatem nieznacznie wyższym do roku poprzedniego, wynoszącego 37%. Zaraz za nim uplasował się Millenium Bank, który poinformował o 42% pokryciu portfela, przy rezerwach wynoszących ponad 5 miliardów złotych. Wynika to z dużego zagrożenia związanego z walutowym portfelem.
Innym bankiem nie podlegającym analizie rynkowej z wysokim wskaźnikiem, oscylującym wokół 57% pod koniec 3 kwartału jest BOŚ Bank.
Z czego wynikają różnice w proponowanych rezerwach?
Wzrost rezerw spowodowany jest przede wszystkim wygranymi procesami sądowymi kredytobiorców i unieważnieniem frankowych umów kredytowych, co z kolei stawia w niekorzystnej pozycji przegrane banki, które nie otrzymują wynagrodzenia, w związku ze zwrotem kapitału. Natomiast różnice związane są ze zmiennymi, uwzględnianymi w rozmaitych modelach dotyczących ryzyka oraz zmniejszającym się portfelem kredytowym we frankach szwajcarskich, mianowicie kredyty sukcesywnie zostają spłacane przez klientów, przy jednoczesnym nie zawieraniu nowych umów kredytowych przez banki.
Do banków, których wskaźnik rezerw znajduje się poniżej średniej rynkowej są:
- Santander Bank Polska – 34%
- BNP Paribas – niemal 37 %
Mimo wszystko wartości te wzrosły dwukrotnie w stosunki do tych, ogłoszonych w roku poprzednim – 2021.
Czy przewidywany jest kolejny wzrost rezerw bankowych?
Jak podają władze banków – nie przewiduje się zwiększenia rezerw, co jest sprzeczne z założeniami ekspertów, których zdaniem będzie to konieczne. Wpływające do sądów pozwy frankowe nie maleją, a ponadto w drugim kwartale przyszłego roku – 2023, ma zostać ogłoszone orzeczenie Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, w sprawie wynagrodzeń związanych z wykorzystywaniem kapitału.
W sytuacji pozytywnego dla kredytobiorców wyroku możliwy jest wariant zakładający konieczność zwrotu ponad 100% kapitału, natomiast gdy orzeczenie te będzie korzystniejsze dla banków, wiązać się to będzie ze zmniejszeniem wpływających do sądów pozwów.
Dodatkowo analitycy zgodnie twierdzą, że wskaźnik pokrycia portfela dla kredytów we frankach szwajcarskich, jaki obecnie proponowany jest przez banki nie jest wystarczający i powinien zwiększyć się do około 80%, co może być zmniejszone dopiero po pozytywnym dla kredytodawców rozpatrzeniu sprawy przez Trybunał Sprawiedliwości UE.
