Klienci banków i instytucji finansowych często znajdują się w sytuacji, w której nie posiadają pełnej świadomości swoich praw, a brak doświadczenia w relacjach prawnych z profesjonalnymi podmiotami może prowadzić do ich szkód. Rzecznik Finansowy jest instytucją, która oferuje wsparcie konsumentom w przypadkach, w których dochodzi do rażącego naruszenia ich interesów w sporach z podmiotami rynku finansowego, takimi jak banki, instytucje pożyczkowe czy zakłady ubezpieczeń.
Spis treści:
Skargi nadzwyczajne
Rzecznik Finansowy posiada nowoczesne narzędzia prawne, takie jak skargi nadzwyczajne, które umożliwiają interwencję w sprawach prawomocnie zakończonych, w których dostrzega się rażące pokrzywdzenie konsumentów. Skarga nadzwyczajna ma charakter wyjątkowy i może zostać złożona od prawomocnego orzeczenia sądu powszechnego lub sądu wojskowego, jeśli jest to konieczne dla zapewnienia zgodności z zasadą demokratycznego państwa prawnego urzeczywistniającego zasady sprawiedliwości społecznej.
Skargi nadzwyczajne składane są w sytuacjach, w których istnieje naruszenie zasad lub wolności i praw człowieka i obywatela określonych w Konstytucji, błędna wykładnia lub zastosowanie prawa, lub oczywista sprzeczność istotnych ustaleń sądu z treścią zebranego w sprawie materiału dowodowego.
EFG Eurobank Ergasis S.A. – weksel in blanco i dług z odsetkami
W jednym z przypadków zgłoszonych przez Rzecznika Finansowego, klientami byli klienci, którzy w 2008 roku zawarli umowę o kredyt hipoteczny z EFG Eurobank Ergasis S.A. Oddział w Polsce. Umowa ta dotyczyła kredytu indeksowanego do franka szwajcarskiego, a środki z kredytu miały być przeznaczone na zakup domu na rynku wtórnym oraz refinansowanie wcześniejszych wydatków na cele mieszkaniowe.
Ze względu na nieterminowe spłaty rat, bank wypowiedział umowę kredytu, a sąd wydał nakaz zapłaty na podstawie weksla będącego zabezpieczeniem kredytu. Klienci nie zaskarżyli skutecznie wydanego nakazu zapłaty, a następnie rozpoczęto egzekucję komorniczą.
Rzecznik Finansowy zauważa, że sąd, który wydał nakaz zapłaty, nie zbadał z urzędu, czy postanowienia umowy miały charakter nieuczciwy, mimo że klientami byli konsumenci. Badanie takie jest obowiązkiem sądu w przypadku, gdy jedną ze stron jest konsument. W przypadku opisywanego kredytu, sądy powszechne uznały klauzule waloryzacyjne za niedozwolone, ponieważ umożliwiały one bankowi przeliczenie kwoty kredytu i rat z franków szwajcarskich na złotówki według arbitralnie ustalanych kursów. Rzecznik Finansowy uważa, że sąd nie uwzględnił przepisów dotyczących ochrony konsumentów na poziomie prawa UE i nie zapewnił konsumentowi należytej ochrony przed nieuczciwymi warunkami umownymi zgodnie z odpowiednią dyrektywą.
ING Bank Śląski S.A. – abuzywny aneks umowy i skutki prawne
W drugim przypadku, klienci zawarli w maju 2007 roku umowę o kredyt hipoteczny w złotych z ING Bankiem Śląskim S.A. Umowa ta została później zmieniona aneksem, który wprowadził kredyt w złotych indeksowany kursem franka szwajcarskiego. Klienci złożyli pozew, żądając od banku zwrotu całej kwoty, jaką zapłacili, twierdząc, że umowa stanowiąca aneks jest nieważna.
Rzecznik Finansowy zarzuca sądowi, że nie uwzględnił przepisów dotyczących ochrony konsumentów na poziomie prawa UE i nie zapewnił konsumentowi należytej ochrony przed nieuczciwymi warunkami umownymi zgodnie z odpowiednią dyrektywą. Sąd naruszył również zasadę prawa do sądu, nie wypełniając obowiązku uwzględnienia przepisów dotyczących ochrony konsumenta i błędnie przyjmując, że należy wypełnić lukę powstałą w umowie poprzez zastosowanie średniego kursu rynkowego franka szwajcarskiego. Rzecznik Finansowy uważa, że sąd nie zniwelował nierówności istniejącej pomiędzy konsumentem a przedsiębiorcą i nie wyciągnął wszystkich konsekwencji z naruszenia przepisów prawa.
Podsumowanie
Skargi nadzwyczajne składane przez Rzecznika Finansowego stanowią środek prawny, dzięki któremu można interweniować w sprawach prawomocnie zakończonych, w których dochodzi do rażącego naruszenia interesów konsumentów. Przykłady takich skarg obejmują sytuacje, w których klauzule umowne są niedozwolone lub naruszają przepisy dotyczące ochrony konsumentów. Rzecznik Finansowy pełni ważną rolę w zapewnianiu ochrony konsumentom przed nieuczciwymi praktykami podmiotów rynku finansowego, takich jak banki czy instytucje pożyczkowe.
W przypadkach zgłaszanych skarg nadzwyczajnych, Rzecznik Finansowy analizuje orzeczenia sądowe i dochodzi do wniosku, czy doszło do rażących naruszeń praw konsumentów. Jeśli tak się stało, Rzecznik Finansowy może podjąć działania mające na celu zapewnienie zgodności z zasadami demokratycznego państwa prawnego i ochronę interesów konsumentów.
W celu uzyskania większej ilości informacji na temat Rzecznika Finansowego oraz dostępnych narzędzi prawnych, zachęcam do odwiedzenia oficjalnej strony internetowej:https://rf.gov.pl/. Na stronie tej można znaleźć wzory dokumentów potrzebnych do wydania istotnego poglądu, wstąpienia Rzecznika Finansowego do postępowania sądowego lub wytoczenia powództwa przez Rzecznika Finansowego.
