Sprawa frankowa w Polsce jest tematem, który od lat budzi wiele kontrowersji i niepewności. Kredyty indeksowane do franka szwajcarskiego, zawarte przez polskich konsumentów, stały się problemem, gdy wartość tej waluty znacznie wzrosła w stosunku do złotego. Wiele osób znalazło się w trudnej sytuacji, nie będąc w stanie spłacać swoich zobowiązań. W dniu 18.01.2024 Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE) wydał kolejny korzystny dla Frankowiczów wyrok, który może mieć duże konsekwencje dla osób niepłacących rat.
Spis treści:
Kontekst sprawy
Sprawa, która została rozpatrzona przez TSUE, dotyczyła polskiego konsumenta, który w 2006 i 2008 roku zawarł dwie umowy kredytu indeksowanego do franka szwajcarskiego. Bank, z powodu braku spłaty rat, wypowiedział umowy i uzyskał przeciwko konsumentowi dwa nakazy zapłaty. Umowy kredytowe nie zostały przedstawione sądowi i nie były oceniane. Konsument nie zaskarżył nakazów zapłaty, co spowodowało ich uprawomocnienie się i nadanie im klauzul wykonalności. W trakcie postępowania egzekucyjnego Sąd Rejonowy w Warszawie powziął wątpliwości co do ważności umów ze względu na potencjalnie nieuczciwe klauzule przeliczeniowe.
Obowiązek sądu do oceny umów
Pytanie, które TSUE postawił sobie do rozstrzygnięcia, dotyczyło obowiązku sądu, w ramach nadzoru nad egzekucją, do oceny postanowień umów kredytowych. Trybunał uznał, że sąd, prowadzący postępowanie egzekucyjne na podstawie prawomocnego nakazu zapłaty, musi mieć możliwość dokonania analizy potencjalnie nieuczciwych postanowień umowy. Warto zauważyć, że TSUE przypomniał o konieczności skutecznego badania takich warunków umowy w celu zapewnienia poszanowania praw przyznanych przez dyrektywę 93/13 w sprawie nieuczciwych warunków w umowach konsumenckich.
Krajowy rejestr klauzul niedozwolonych
TSUE w swoim wyroku również podkreślił, że utworzenie krajowego rejestru klauzul niedozwolonych nie jest wymagane przez dyrektywę 93/13, ale jest dozwolone. Ważne jest, aby taki rejestr był zarządzany przejrzyście w interesie konsumentów i przedsiębiorców oraz aktualizowany z poszanowaniem zasady pewności prawa. Stwierdzenie nieuczciwego charakteru warunku umownego przez porównanie jego treści z treścią klauzuli wpisanej do takiego rejestru może przyczynić się do tego, by takie warunki przestały wywoływać skutki wobec konsumentów.
Konsekwencje wyroku
Wyrok TSUE w sprawie frankowej może mieć duże konsekwencje dla osób niepłacących rat. Sądy będą miały obowiązek oceny postanowień umów kredytowych, zwłaszcza jeśli pojawią się wątpliwości co do ich nieuczciwego charakteru. W przypadku stwierdzenia nieuczciwości, konsument nie będzie związany takimi warunkami umowy.
Reakcje na wyrok
Wyrok TSUE spotkał się z różnymi reakcjami. Zwolennicy praw konsumenta uważają, że jest to ważny krok w kierunku ochrony osób zadłużonych w kredytach frankowych. Z drugiej strony, banki i instytucje finansowe obawiają się, że wyrok ten może spowodować kolejną lawinę unieważnień umów kredytowych w 2024 roku, co może mieć negatywne skutki dla stabilności sektora finansowego.
