Stabilność rynków obligacji strefy euro, zwłaszcza państw o największym zadłużeniu, może ulec szybkiej zmianie w 2024 roku. Inwestorzy, już teraz niepewni w kwestii zrównoważenia zadłużenia i wysokich stóp procentowych, mogą zostać zaniepokojeni bardziej rygorystycznymi zasadami budżetowymi po pandemii. Niemcy, będąc największą gospodarką strefy euro, prawdopodobnie wprowadzą bardziej rygorystyczną politykę fiskalną w 2024 roku, co może wywołać większą presję na mniej zamożne kraje członkowskie, aby utrzymać bardziej restrykcyjną kontrolę nad swoimi finansami.
Spis treści:
Obecny stan rynku
W tym roku obserwuje się zmniejszenie różnicy między rentownościami obligacji rządowych krajów strefy euro, a rentownościami obligacji niemieckich – benchmarku dla tej grupy państw. W przypadku gospodarek zadłużonych, takich jak Włochy, różnica między rentownościami obligacji 10-letnich a niemieckimi wynosi obecnie około 173 punktów bazowych, tj. o 38 punktów bazowych mniej niż rok temu. Natomiast różnica między rentownościami portugalskimi a niemieckimi zmniejszyła się o 34 punkty bazowe. Francuskie obligacje z kolei rentownością o 58 punktów bazowych przewyższają obligacje niemieckie, tj. o 5 punktów bazowych więcej niż rok temu.
Potencjalne zagrożenia
Pomimo obecnego spokoju na rynkach obligacji, istnieje ryzyko, że ogromne zadłużenie Włoch może prowadzić do zagrożenia dla zrównoważenia długu tego kraju. Bank inwestycyjny BofA ostrzega, że Włochy są „jednym wstrząsem od zagrożenia dla zrównoważenia długu”. Istnieje obawa, że zbyt agresywne jednoczesne zaostrzenie polityki fiskalnej i monetarnej może zagrażać stabilności regionu i różnicom w oprocentowaniu obligacji na obrzeżach strefy euro.
W czasie kryzysu długu państw europejskich w latach 2010-2012 niektóre kraje, w tym Grecja, Włochy i Hiszpania, doświadczyły gwałtownego wzrostu kosztów pożyczek, co stawiało pod znakiem zapytania możliwość spłaty ich długów.
Rewolucja w zasadach budżetowych
Ministrowie finansów Unii Europejskiej pracują obecnie nad rewolucją około 30-letnich zasad stabilności i wzrostu gospodarczego, które ograniczają deficyty budżetowe do 3% PKB i dług publiczny do 60% PKB. Przygotowywane są także środki dyscyplinarne dla tych, którzy łamią te zasady.
Obecnie te limity zostały zawieszone od 2020 roku z powodu pandemii COVID-19 i wzrostu cen energii. Wysokie wydatki rządowe na pokrycie kosztów obu tych kryzysów przyczyniły się do dążenia do przekształcenia ram fiskalnych.
Trudności w uzyskaniu porozumienia
Porozumienie polityczne w tej sprawie może być osiągnięte już w przyszłym tygodniu, ale ostateczne porozumienie może zająć czas do połowy czerwca, po europejskich wyborach parlamentarnych.
Niektóre kraje, w tym Włochy, dążyły do bardziej liberalnego podejścia skoncentrowanego na wzroście, podczas gdy kraje północne pod przewodnictwem Niemiec bardziej akcentowały potrzebę redukcji długu.
Potrzeba nowych zasad
Komisja Europejska początkowo zaproponowała, że dowolne zmniejszenie długu w ciągu czterech lat powinno być akceptowalne, podczas gdy Niemcy nalegali na wprowadzenie minimalnych rocznych kwot, które byłyby takie same dla wszystkich krajów.
„Nowe zasady muszą odejść od podejścia „jednego rozmiaru dla wszystkich” i celów numerycznych, pozostawiając jednocześnie miejsce na reakcję na długoterminowe wyzwania regionu” – powiedział Ruben Segura-Cayuela, europejski ekonomista w BofA.
Kryzys w finansach Niemiec
Finanse Niemiec zostały zdezorganizowane przez orzeczenie sądu w zeszłym miesiącu, które uznało, że rządowe działanie polegające na użyciu 60 miliardów euro nieużytych środków na walkę ze zmianami klimatu było niezgodne z konstytucją. Berlin musiał zamrozić swoje plany budżetowe na ten rok i przyszły rok oraz zawiesić samonakładane ograniczenia w zakresie pożyczek, znane jako „hamulec długu”, na kolejny rok.
„Fakt, że Niemcy chcą trzymać się swojego hamulca długu, utrudnia osiągnięcie kompromisu w sprawie Paktu Stabilności i Wzrostu, ponieważ mało prawdopodobne jest, że Niemcy złagodzą swoje stanowisko” – powiedział Felix Hubner, główny ekonomista Niemiec w UBS.
Zagrożenie dla regionu
Analitycy zwracają uwagę, że niemiecka opinia publiczna może być niechętna zaostrzeniu polityki fiskalnej w kraju bez jednolitego podejścia w całej Europie, co oznaczałoby trudniejszą sytuację dla krajów na obrzeżach strefy euro.
Inwestorzy obligacji liczą jednocześnie na obniżenie stóp procentowych przez Europejski Bank Centralny w ciągu kilku miesięcy, co powinno wesprzeć obligacje państw na obrzeżach strefy euro.
JPMorgan prognozuje, że różnica między rentownościami obligacji włoskich a niemieckimi wyniesie 175 punktów bazowych do połowy 2024 roku i 200 punktów bazowych pod koniec roku, zakładając, że wsparcie EBC dla obrzeży strefy euro pozostanie niezmienione.
Allianz Global Investors od lata utrzymuje neutralną postawę wobec obligacji na obrzeżach strefy euro i prognozuje, że różnica między rentownościami włoskimi a niemieckimi wyniesie 180-200 punktów bazowych, pod warunkiem, że Włochy zachowają swoją inwestycyjną ocenę kredytową i EBC będzie realizował oczekiwania rynku dotyczące polityki monetarnej – powiedział Massimiliano Maxia, starszy specjalista ds. stóp procentowych w Allianz Global Investors.
Podsumowanie
Przyszłe zmiany w zasadach budżetowych strefy euro mogą wpływać na stabilność rynków obligacji i różnice w rentowności pomiędzy krajami strefy euro a Niemcami. Włochy, z ogromnym zadłużeniem, będą szczególnie narażone na zagrożenie dla zrównoważenia swojego długu. Niemcy, jako największa gospodarka strefy euro, mają kluczową rolę w kształtowaniu przyszłych zasad fiskalnych. Istnieje obawa, że ich podejście rygorystyczne wobec własnych finansów może prowadzić do większej presji na kraje o niższych dochodach, aby utrzymać bardziej restrykcyjną kontrolę nad swoimi budżetami. Ostateczne porozumienie w sprawie nowych zasad budżetowych może zająć jeszcze trochę czasu, a wpływ na rynki obligacji strefy euro pozostaje niepewny. Inwestorzy liczą na wsparcie ze strony Europejskiego Banku Centralnego, które może wpłynąć na rentowności obligacji na obrzeżach strefy euro.
