8 czerwca 2023 r., Sąd Unii Europejskiej (TSUE) podjął decyzję, która potencjalnie zrewolucjonizuje postrzeganie i traktowanie osób zawierających umowy częściowo związane z działalnością gospodarczą, a częściowo nie. Sąd Rejonowy dla Warszawy-Woli postawił pytanie, czy taka osoba może nadal korzystać z ochrony konsumenckiej. TSUE odparł, kładąc kres interpretacji promowanej przez instytucje bankowe, według której każde powiązanie umowy kredytu z działalnością gospodarczą uniemożliwia stosowanie przepisów chroniących konsumenta.
Nowe Spostrzeżenia na Temat Ochrony Konsumenta
Banki interpretowały ten temat opierając się na wyrokach TSUE dotyczących innych problemów, na przykład, kwestii właściwości sądowej (jurysdykcji), kiedy konsument kupuje towary lub usługi za granicą. TSUE podkreślał, że osoba zawierająca umowę częściowo związana z działalnością gospodarczą może skorzystać z wyjątku, jeśli użycie gospodarcze jest na tyle marginalne, że odgrywa niewielką rolę w kontekście danej transakcji.
W swoim wyroku z 8 czerwca 2023 r., TSUE stwierdził, że przepisy o ochronie konsumenta są uniwersalne i powinny być interpretowane szeroko, a nie w sposób ograniczający. Dlatego osoba, która zawiera umowę o mieszanych celach, powinna być traktowana jako konsument, jeśli cele gospodarcze lub zawodowe są tak ograniczone, że nie dominują w kontekście umowy.
Ocena dominującego charakteru może mieć charakter zarówno ilościowy, jak i jakościowy. W przypadku umów kredytowych istotne może być, jaką wartość miała część kredytu przeznaczona na cele związane z działalnością gospodarczą, oraz spłatę wcześniejszych zobowiązań wynikających z takiej działalności. Ważne mogą być również okoliczności, w których jednym z wymogów przy udzieleniu kredytu była spłata wcześniejszych zobowiązań, co zmuszało do objęcia nową umową także wcześniejszych zobowiązań związanych z działalnością gospodarczą.
Zmieniona Rola i Ochrona Konsumenta
Wyrok TSUE powinien zakończyć niektóre kontrowersje dotyczące statusu „konsumenta”, który niekiedy był interpretowany jako coś, co musi być udowodnione. Zgodnie z dyrektywą 93/13 i orzecznictwem TSUE, sytuacja jest odwrotna – ochrona konsumenta jest fundamentalna, równoznaczna z zasadami porządku publicznego, a wszelkie wątpliwości powinny być interpretowane na korzyść uznania, że dana osoba działała jako konsument.
Ten przełomowy wyrok TSUE ma potencjał do zrewolucjonizowania relacji między bankami a kredytobiorcami, wprowadzając nową perspektywę na temat definicji i ochrony konsumenta. Najważniejszym punktem jest to, że zasada ochrony konsumenta jest teraz potwierdzona jako podstawowa, zrównana z zasadami porządku publicznego, a wszelkie wątpliwości powinny być interpretowane na korzyść uznania, że dana osoba działała jako konsument.
