Zakończenie sporu z bankiem poprzez prawomocne orzeczenie stwierdzające nieważność umowy frankowej może prowadzić do innych konsekwencji podatkowych niż w przypadku zawarcia ugody z bankiem przez kredytobiorcę.Jeśli kredytobiorca zawrze porozumienie (ugodę) z bankiem, a część kredytu zostanie mu umorzona, wówczas pojawia się dochód w postaci kwoty umorzenia. Zgodnie z ustawą o podatku dochodowym od osób fizycznych (dalej: UPDOF”), umorzone wierzytelności z tytułu kredytu są uznawane za przychód z innych źródeł (art. 20 ust. 1 UPDOF) i podlegają opodatkowaniu według obowiązującej skali podatkowej.
W ramach ugód bank nie przyznaje się do wadliwości umowy kredytowej, a jedynie dąży do zrównoważenia ryzyka walutowego i przeniesienia go na obie strony umowy kredytowej. W ugodzie frankowej stwierdza się, że umowa jest ważna, a bank nie uznaje roszczenia o stwierdzenie nieważności umowy.
Podatek po podpisaniu ugody z bankiem
W przypadku umorzenia części kredytu frankowego zaciągniętego na zakup mieszkania lub domu po podpisaniu ugody, Ministerstwo Finansów wyjaśnia, że nie trzeba uwzględniać umorzonej kwoty w rocznym zeznaniu PIT. Zasada ta wynika z faktu, że w zeznaniu podatkowym nie wykazuje się dochodów zwolnionych z opodatkowania.
Dodatkowo, bank, który umorzył zobowiązanie, nie ma obowiązku sporządzenia i przekazania (urzędowi skarbowemu i podatnikowi) rocznej informacji PIT-11 z uwagi na zaniechanie poboru podatku.
Obecnie obowiązuje rozporządzenie Ministerstwa Finansów w sprawie zaniechania poboru podatku od części dochodów związanych z kredytem hipotecznym, które ma zastosowanie do końca 2024 roku.
Ministerstwo Finansów informowało wcześniej, że zaniechanie poboru podatku w praktyce oznacza dla podatników zwolnienie od podatku umorzonych przez banki kwot spłat wierzytelności z tytułu kredytów hipotecznych zaciągniętych na własne cele mieszkaniowe lub wobec których zastosowano ujemne oprocentowanie kredytu.
Aby skorzystać z zaniechania poboru podatku, kredyt musi dotyczyć jednej inwestycji mieszkaniowej, a kredytobiorca nie może wcześniej korzystać z tego zwolnienia podatkowego od umorzonych kwot wierzytelności z tytułu innego kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na realizację innej inwestycji mieszkaniowej. Warto również zwrócić uwagę, że przepisy dotyczące zaniechania poboru podatku odnoszą się do kredytów hipotecznych udzielonych przed 15 stycznia 2015 r.
Celem zaniechania poboru podatku jest zachęcenie zarówno banków, jak i kredytobiorców do zawierania ugód mających na celu restrukturyzację kredytów frankowych. Ta informacja jest istotna dla kredytobiorców, którzy planują zawrzeć ugody z bankami w sprawie umorzenia części kredytów frankowych, gdyż mogą oni skorzystać ze zwolnienia podatkowego.
Podatek po unieważnieniu kredytu we frankach
Jeśli jednak kredytobiorca zdecyduje się na proces sądowy i wyrok orzekający o nieważności umowy z bankiem, dochód do opodatkowania nie powstanie zgodnie z treścią UPDOF. Korzyść majątkową należy uznać za przychód wynikający z czynności, które nie mogą być przedmiotem prawnie skutecznej umowy, gdyż umowa kredytowa ze względu na jej nieważność nie była prawnie skuteczna.
W takim przypadku, pieniądze uzyskane przez powoda tytułem zwrotu nienależnie pobranych przez bank świadczeń, na podstawie nieważnej umowy kredytowej, nie powodują powstania zobowiązania podatkowego w podatku dochodowym od osób fizycznych.
Wydane interpretacje indywidualne są skuteczne tylko dla zainteresowanych stron i dotyczą ściśle określonego stanu faktycznego. Korzystne interpretacje dla podatników nie gwarantują ogólnej pewności braku podatku po rozstrzygnięciu sporów frankowych – zarówno wyrokiem sądu, jak i wyniku zawartej ugody z bankiem. Aby uzyskać pewność co do neutralności podatkowej zakończonego sporu z bankiem, kredytobiorca może złożyć wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej w swojej sprawie.
W związku z tym, kredytobiorcy powinni dokładnie rozważyć swoją sytuację przed podejmowaniem decyzji o sposobie rozwiązania sporu frankowego. Ważne jest, aby kredytobiorca był świadomy potencjalnych konsekwencji podatkowych wynikających z ugody z bankiem oraz tego, że ewentualne orzeczenie sądu unieważniające umowę frankową może prowadzić do innego rezultatu podatkowego.
Dlatego, przed podjęciem decyzji, warto skonsultować się ze specjalistą ds. podatków lub prawnikiem, który może pomóc ocenić sytuację indywidualną kredytobiorcy i doradzić, jaka opcja będzie najkorzystniejsza. W przypadku wyboru drogi sądowej, warto również zwrócić uwagę na koszty procesu oraz czas trwania sprawy, gdyż może to wpłynąć na ostateczną decyzję kredytobiorcy.
Podsumowując, zarówno ugoda z bankiem, jak i orzeczenie sądu mają swoje zalety i wady. Kredytobiorcy powinni dokładnie analizować swoją sytuację, zasięgnąć profesjonalnej porady i odpowiednio ocenić ewentualne konsekwencje podatkowe, aby móc świadomie wybrać najlepsze dla siebie rozwiązanie.
