Banki zaczęły wysyłać do kredytobiorców aneksy na wypadek likwidacji WIBOR-u. Klienci mają wyrazić w nich zgodę na ewentualne zastosowanie nowego wskaźnika. Czy aneks trzeba podpisać? Na pewno należy zwrócić na niego szczególną uwagę, aby nie zamknąć sobie w ten sposób drogi do ewentualnego procesu sądowego z bankiem. Specjaliści ostrzegają, że takie nowo podpisane oświadczenia mogą być w przyszłości wykorzystane na niekorzyść klienta. Premier zapowiedział likwidację WIBOR-u, natomiast Związek Banków Polskich wydał własne oświadczenie, w którym zwraca uwagę na odpowiedzialność Komisji Nadzoru Finansowego w tej sprawie. Wszystko to po głośnej decyzji Sądu w Katowicach, który postanowił, że do czasu ostatecznego rozstrzygnięcia sprawy kredytobiorca może spłacać kredyt z pominięciem WIBOR-u. Sprawa dotyczy kredytu złotowego i jest ona niewątpliwie przełomowa. Postanowienie sądu wywołało wśród specjalistów dyskusję, czy stawka WIBOR powinna zostać zawieszona lub wręcz zlikwidowana. Eksperci z dziedziny prawa argumentują, że WIBOR jest jakoby dodatkową marżą. Pojawiają się też opinie, że w umowach kredytowych mogą znajdować się błędy. Na ostateczne rozwiązanie trzeba poczekać, natomiast niewątpliwie sprawa ta interesuje wielu kredytobiorców.
Spis treści:
Możliwe konsekwencje zawieszenia WIBOR-u
Specjaliści są zdania, że postanowienie sądu jest krokiem do usunięcia WIBOR-u z umów pomiędzy bankami i ich klientami, oraz że jest to krok w dobrym kierunku. Banki natomiast zwracają uwagę, iż może to mieć poważne konsekwencje dla naszej gospodarki, ponieważ w polskim systemie bankowym na wskaźniku WIBOR opiera się m.in. większość umów i transakcji.
Na te zarzuty odpowiadają eksperci z dziedziny prawa, którzy zapewniają, że sąd zawiesił jedynie spłatę części kredytu. Klient nadal płaci ratę kapitałową oraz marżę. WIBOR odnosi się do kredytów ze zmienną stopą procentową i zdaniem niektórych prawników, stanowi jakoby dodatkową marżę. Jeśli klient spłaca umówioną ratę oraz marżę, ustalone przy podpisaniu umowy kredytowej, usunięcie „dodatkowej marży” nie będzie miało złego wpływu na gospodarkę.
Stanowisko banków w tej sprawie
Bankowcy wydali oświadczenie. Twierdzą w nim, że podważanie WIBOR-u, na którym opiera się cały system bankowy, może spowodować zakwestionowanie wielu operacji finansowych na przestrzeni ostatnich lat. Nie sposób sprawdzić wszystkich umów gospodarczych.
Znawcy tematu uważają, iż jest to jasny komunikat do Komisji Nadzoru Finansowego, odpowiadającej za sposób kształtowania stawki WIBOR. To komisja jest odpowiedzialna za ewentualne nieprawidłowości, ponieważ dała przyzwolenie na korzystanie ze wskaźnika WIBOR w takiej postaci. Banki korzystały z niego legalnie. Specjaliści są zdania, że jeśli okazało by się, że WIBOR posiada błędy, lub jeśli wręcz okaże się on nielegalny, to właśnie KNF poniesie tego konsekwencje.
Czy WIBOR rzeczywiście posiada błędy?
WIBOR jest wskaźnikiem transakcji pomiędzy bankami na rynku międzynarodowym, jeśli takich transakcji nie ma, to wskaźnik nie odpowiada swojej definicji. Eksperci uważają, że na dzień dzisiejszy, WIBOR obrazuje jedynie pewną perspektywę banku, jest kwotą, którą bank generuje na własne potrzeby. Napięcie pomiędzy Komisją Nadzoru Finansowego a bankami jest widoczne.
Specjaliści zadają sobie pytanie, czy możliwe jest w ramach istniejącego porządku prawnego przejście na rynki odmienne od rynku bankowego, aby na tej podstawie konstruować WIBOR. Może to kolidować z innymi zasadami rozporządzenia BMR, przede wszystkim z zasadą rynkowości wskaźnika oraz jego przejrzystości. Podpisana umowa powinna być zrozumiała. Jeśli WIBOR jest wskaźnikiem transakcji na rynku międzybankowym, których w rzeczywistości brakuje, to wskaźnik jest niezgodny ze swoją definicją i właśnie to jest głównym problemem.
Wskaźnik powinien być zlikwidowany?
Po informacjach na temat możliwych nieprawidłowości oraz po pierwszym pozwie w tej sprawie, premier zapowiedział likwidację WIBOR-u, a także zastąpienie go nowym wskaźnikiem. Specjaliści studzą emocję twierdząc, że jest to wiadomość pozytywna, ale zapowiedź ta jest niestety spóźniona o kilkanaście lat.
Deklaracje takie mogą być spowodowane patową sytuacją WIBOR-u. Nie wiadomo natomiast jakie mogą być konsekwencje prawne transakcji opartych o ten wskaźnik po jego likwidacji.
Czy trzeba podpisać aneks za WIBOR?
Niektóre banki postanowiły już teraz wysłać do klientów oświadczenie na wypadek likwidacji WIBOR-u. Jest to rodzaj aneksu do umowy kredytowej, w którym klient wyraża zgodę na nowy wskaźnik. Eksperci są zdania, że nie jest konieczne podpisanie takiego aneksu. Co więcej, w tego typu oświadczeniach można doszukać się innych deklaracji, które ma podpisać i złożyć kredytobiorca.
Deklaracje te w przyszłości bank może wykorzystać przy ewentualnym procesie sądowym. Trzeba zwrócić szczególną uwagę na dodatkowe oświadczenia, ponieważ dotyczą one na przykład świadomości klienta w sprawie możliwej zmiany wskaźnika, czy też informacji, że jeden wskaźnik może być zastąpiony innym.
Eksperci z dziedziny prawa wyjaśniają, że takie aneksy są odważną próbą rozwiązania zaistniałej sytuacji, nie są jednak w stanie poprawić obecnego położenia. Może okazać się, że podpisane umowy, które zawierają w sobie WIBOR, na dzień ich podpisania są obarczone wadą. Takie braki powinny być poprawione. To sąd zdecyduje, czy należy unieważnić umowę w całości, czy po usunięciu stopy procentowej WIBOR umowa będzie mogła być dalej aktualna.
Postanowienie Sądu w Katowicach prawdopodobnie uruchomi szereg pozwów, niezależnie od konsekwencji może to doprowadzić do zakwestionowania WIBORU w większej skali. Podpisanie wysłanego przez bank aneksu może spowodować komplikacje w późniejszym dochodzeniu pieniędzy od banku. Specjaliści jednak uspokajają. Istotna jest świadomość ryzyka, jaką mamy w sytuacji składania umów czy deklaracji. Warto uzyskać w tej sprawie poradę prawną od specjalisty, który zajmuje się tymi kwestiami na co dzień. Proces przeciwko bankowi, zdaniem ekspertów, nie powinien być uniemożliwiony w przyszłości ze względu na podpisany dzisiaj aneks. Natomiast wszystkie sprawy należy traktować indywidualnie.
