| To musisz wiedzieć | |
|---|---|
| Co oznacza zniesienie obowiązku publikacji w MSiG? | Od 2026 r. wpisy do KRS nie będą publikowane w Monitorze Sądowym i Gospodarczym, a dane dostępne będą wyłącznie online. |
| Jakie korzyści przyniesie cyfryzacja KRS? | Zmiany obniżą koszty firm, przyspieszą dostęp do danych i umożliwią instytucjom publicznym korzystanie z API do szybkiej wymiany informacji. |
| Czy zniesienie publikacji w MSiG niesie ryzyka? | Obawy dotyczą utraty transparentności i trudności w dochodzeniu roszczeń wobec kontrahentów, którzy zmieniają dane rejestrowe. |
Wyobraźmy sobie przedsiębiorcę stojącego przed biurkiem urzędnika, próbującego zgłosić zmiany w Krajowym Rejestrze Sądowym (KRS). Zmiana nazwy spółki czy adresu siedziby wiąże się z koniecznością przygotowania licznych dokumentów, opłacenia kosztów publikacji i oczekiwaniem na zatwierdzenie. Ten proces bywa czasochłonny i frustrujący, generując dodatkowe obciążenia administracyjne. Jednak od 2026 roku ta sytuacja ulegnie zasadniczej zmianie dzięki nowelizacji ustawy o KRS, która znosi obowiązek publikacji wpisów w Monitorze Sądowym i Gospodarczym (MSiG). To ważny krok w kierunku cyfryzacji usług publicznych i uproszczenia procedur prawnych dla przedsiębiorców oraz instytucji.
Spis treści:
Najważniejsze fakty: Cyfrowa transformacja KRS
Kluczowe postanowienia projektu
Projekt nowelizacji ustawy o Krajowym Rejestrze Sądowym, opublikowany na Rządowym Centrum Legislacji pod koniec kwietnia 2025 roku, przewiduje kilka istotnych zmian. Przede wszystkim zniesiony zostanie obowiązek publikacji wpisów rejestrowych w Monitorze Sądowym i Gospodarczym. Oznacza to, że od 2026 roku wszystkie informacje dotyczące spółek, fundacji czy stowarzyszeń będą udostępniane wyłącznie elektronicznie. Wprowadzenie takiego rozwiązania eliminuje konieczność ponoszenia kosztów związanych z drukiem i dystrybucją tradycyjnego Monitora.
Dodatkowo projekt zakłada udostępnienie instytucjom publicznym – takim jak sądy, urzędy skarbowe czy Zakład Ubezpieczeń Społecznych – bezpośredniego dostępu do danych KRS poprzez interfejsy programistyczne API. Pozwoli to na szybszą i bardziej efektywną wymianę informacji między podmiotami publicznymi oraz ograniczy redundancję danych.
Kolejną ważną zmianą jest pełna elektronizacja rejestru organizacji pozarządowych (NGO), co ułatwi składanie wniosków o rejestrację stowarzyszeń czy fundacji wyłącznie drogą elektroniczną.
Statystyki i oszczędności
Obecnie około 700 tysięcy podmiotów gospodarczych oraz organizacji jest objętych obowiązkiem publikowania swoich wpisów w MSiG. Każda zmiana wiązała się z opłatą około 100 zł za ogłoszenie. Średnio jeden podmiot dokonuje około trzech do czterech zmian rocznie, co przekłada się na ponad 245 milionów złotych wydawanych przez przedsiębiorstwa na same opłaty publikacyjne.
Z kolei aż 75,2% wszystkich ogłoszeń dotyczy dokumentów finansowych, które często są jednocześnie dostępne w innych rejestrach publicznych. Zniesienie obowiązku publikacji pozwoli więc ograniczyć zbędną redundancję danych oraz zmniejszyć koszty operacyjne firm.
Dodatkowo nowelizacja skraca okres przejściowy – dotychczas wynoszący 16 dni – po którym wpis stawał się skuteczny wobec osób trzecich. Od momentu wejścia nowych przepisów wpis będzie skuteczny od razu po dokonaniu go w systemie elektronicznym.
Kontekst: Od reformy KRS do cyfrowej deregulacji
Tło polityczno-prawne
Proponowane zmiany są kolejnym etapem reform systemu rejestracji przedsiębiorstw w Polsce. W roku 2024 podejmowano próby przywrócenia niezależności Rady Krajowego Rejestru Sądowego poprzez zmianę sposobu wyboru jej członków – zamiast przez Sejm miały być wybierane przez środowisko sędziowskie. Reforma ta spotkała się z krytyką ze strony prezydenta Andrzeja Dudy, który skierował ją do Trybunału Konstytucyjnego ze względu na naruszenie zasad kadencyjności organu konstytucyjnego.
W tym kontekście nowelizacja dotycząca zniesienia obowiązku publikacji w MSiG stanowi odpowiedź na apel środowisk biznesowych o ograniczenie biurokracji i uproszczenie dostępu do danych rejestrowych.
Porównanie z innymi deregulacjami
Reforma wpisuje się także w szeroki trend deregulacyjny i cyfryzacyjny obserwowany ostatnio w polskim prawie gospodarczym. Przykładem jest likwidacja obowiązku publikowania strategii podatkowych dla dużych przedsiębiorstw od roku 2025 oraz wdrożenie nowej klasyfikacji działalności gospodarczej PKD 2025, która ma całkowicie zastąpić dotychczasową klasyfikację do roku 2027.
Elektroniczny KRS funkcjonuje już od kilku lat, jednak dopiero teraz system obejmie wszystkie podmioty gospodarcze i organizacje pozarządowe oraz zapewni interoperacyjność z innymi systemami administracyjnymi dzięki API.
Perspektywy: Szanse i ryzyka
Argumenty zwolenników
Zwolennicy reformy podkreślają przede wszystkim znaczną redukcję kosztów dla przedsiębiorców. Dzięki zniesieniu obowiązku publikacji firmy mogą zaoszczędzić kilkaset złotych rocznie na samych opłatach za ogłoszenia rejestrowe. Ponadto automatyzacja procesu przyspieszy obieg informacji – czas potrzebny na aktualizację wpisu skróci się z kilkunastu dni do kilku godzin lub minut.
Dostęp instytucji publicznych do danych za pomocą API zwiększy efektywność ich działania oraz poprawi jakość obsługi obywateli i przedsiębiorstw. Reforma jest także zgodna ze standardami Unii Europejskiej, gdzie większość państw zrezygnowała już z papierowych monitorów urzędowych na rzecz systemów elektronicznych.
Głosy krytyczne
Mimo korzyści pojawiają się również głosy sceptyczne. Prawnicy wskazują na ryzyko ograniczenia transparentności rynku i trudności w egzekwowaniu praw wobec kontrahentów, którzy mogą częściej zmieniać dane bez należytej informacji publicznej. Zniesienie MSiG pozbawia bowiem domniemania znajomości prawa wynikającego z oficjalnej publikacji wpisu.
Dodatkowo istnieje obawa o wykluczenie cyfrowe części mikroprzedsiębiorstw, które nie korzystają jeszcze powszechnie z usług elektronicznych lub mają ograniczony dostęp do internetu. Brak precyzyjnych regulacji dotyczących okresu przejściowego może natomiast rodzić problemy prawne związane z ważnością wcześniejszych ogłoszeń.
Zainteresowania czytelników: Jak zmiany wpłyną na obywateli?
Dla przedsiębiorców
Dla firm nowe przepisy oznaczają przede wszystkim oszczędność czasu i pieniędzy. Skrócenie czasu rejestracji zmian z kilkunastu dni do kilku dni umożliwi szybsze reagowanie na potrzeby rynku oraz ograniczy formalności administracyjne. Eliminacja konieczności składania papierowych dokumentów wymusi pełną cyfryzację procesów wewnętrznych również w mniejszych przedsiębiorstwach.
Aby przygotować firmę na nowe przepisy KRS 2025, warto już dziś zadbać o dostęp do platform elektronicznych oraz szkolenia pracowników odpowiedzialnych za kontakt z rejestrem. Korzystanie z dedykowanych narzędzi informatycznych usprawni zarządzanie danymi rejestrowymi i pozwoli uniknąć błędów formalnych.
Dla konsumentów
Konsumenci skorzystają na szybszym dostępie do aktualnych informacji o firmach dzięki integracji KRS z platformami handlowymi czy usługowymi przez API. Przykładowo serwisy takie jak Allegro będą mogły błyskawicznie zweryfikować status sprzedawców, co poprawi bezpieczeństwo transakcji online.
Z drugiej strony wzrasta świadomość ryzyka nadużyć – część społeczeństwa obawia się, że brak obowiązkowej publikacji może ułatwić proceder prania brudnych pieniędzy lub ukrywanie niekorzystnych zmian personalnych czy finansowych przez przedsiębiorstwa.
Ciekawostki
Monitor Sądowy i Gospodarczy to jedna z najstarszych polskich gazet urzędowych – pierwszy numer ukazał się już w 1918 roku. Od początku XXI wieku wydawany był również w formie elektronicznej, jednak tradycyjna forma papierowa nadal funkcjonowała jako oficjalne źródło informacji prawnej.
Likwidacja papierowej wersji MSiG ma też wymiar ekologiczny – rocznie druk Monitora generował około 480 ton makulatury, co odpowiada wycince niemal ośmiu tysięcy drzew. Cyfryzacja tych procesów znacząco ograniczy negatywny wpływ administracji publicznej na środowisko naturalne.
Podsumowanie: KRS w erze cyfrowej transformacji
Zniesienie obowiązku publikacji wpisów KRS w Monitorze Sądowym i Gospodarczym to przełomowa reforma wpisująca się w szerszą cyfrową transformację polskiego prawa gospodarczego. Dzięki niej możliwe będzie ograniczenie kosztów dla przedsiębiorców oraz przyspieszenie procesów administracyjnych zarówno po stronie firm, jak i instytucji publicznych. Choć reforma budzi pewne kontrowersje związane z przejrzystością rynku i bezpieczeństwem danych, jej wdrożenie jest niezbędnym krokiem ku nowoczesnemu państwu cyfrowemu. Kluczowe będzie zapewnienie szerokiego dostępu do szkoleń oraz wsparcia dla przedsiębiorców adaptujących się do nowych wymogów prawnych.
