Ostatnie lata przyniosły znaczące zmiany w sposobie, w jaki interpretowane są umowy kredytowe w walucie szwajcarskiej CHF. Spory pomiędzy bankami a tzw. frankowiczami, czyli kredytobiorcami, którzy zdecydowali się na zaciągnięcie kredytu w tej walucie, zdominowały krajobraz prawno-finansowy w Polsce. Centralne miejsce w tych dysputach zajmują roszczenia banków o tak zwane „wynagrodzenie” za bezumowne korzystanie z kapitału, które – jak się okazuje – w przeważającej części przypadków są przez sądy oddalane. Najnowsze dane i orzecznictwo sądów, w tym również Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE), rzuca nowe światło na pozycję kredytobiorców oraz potencjalny finał tych sporów, który wydaje się być coraz bardziej korzystny dla konsumentów.
Analiza przypadków przedstawionych przez specjalistów z kancelarii frankowych rysuje obraz niezwykle sprzyjający frankowiczom. Do marca 2024 roku zapadły 302 wyroki dotyczące bankowych pozwów o bezumowne korzystanie z kapitału, z czego w 293 przypadkach sądy przyznały rację konsumentom. Oznacza to, że aż 97 proc. wyroków jest korzystnych dla frankowiczów, podważając dotychczasową strategię obronną banków.
Tak ogromna przewaga korzystnych dla kredytobiorców rozstrzygnięć wskazuje na znaczącą zmianę w percepcji umów kredytowych CHF przez polski wymiar sprawiedliwości. Szczególnie istotny jest fakt, iż odsetek to nie jest przypadkowy, ale wynika z wyraźnego trendu zapoczątkowanego orzecznictwem TSUE. Ten europejski organ, poprzez swoje wytyczne, mocno podkreślał ochronę konsumencką, stawiając w niekorzystnej pozycji banki, które posuwały się do żądania dodatkowych roszczeń od kredytobiorców.
W kontekście tych wydarzeń, perspektywa dla osób posiadających kredyty we frankach szwajcarskich wydaje się być znacznie jaśniejsza niż jeszcze kilka lat temu. Ryzyko związane z koniecznością zwrotu znacznych sum ponad pożyczony kapitał w przypadku unieważnienia umowy znacząco maleje. Co więcej, wydaje się, że ostatnie orzecznictwo krajowe i stanowisko TSUE mogą zwiastować zmierzch długotrwałych i kosztownych batalii sądowych, w których frankowicze zmuszeni są bronić się przed finansowymi roszczeniami banków.
Spis treści:
Roszczenia banków a realia polskich sądów
W świetle ostatnich danych dotyczących sporów sądowych między bankami a osobami posiadającymi kredyty we frankach szwajcarskich (CHF), popularnie nazywanymi frankowiczami, zarysowuje się jednoznaczny obraz. Większość roszczeń zgłaszanych przez instytucje finansowe spotyka się z niezgody sądów, co prowadzi do ich oddalania. Rozpatrzenie strategii banków, analiza statystyk wyroków oraz różnice między orzeczeniami sądów I i II instancji, rzucają światło na tę złożoną problematykę.
Strategie banków wobec kredytów CHF
Banki, stanąwszy przed wyzwaniem unieważnienia niekorzystnych umów kredytowych denominowanych we frankach szwajcarskich, poszukują nowych sposobów dochodzenia swoich roszczeń. Nową taktykę wykorzystują przez wysuwane wobec frankowiczów roszczenia o „wynagrodzenie” za bezumowne korzystanie z kapitału. Jednakże, jak wykazują najnowsze dane, strategia ta nie przynosi oczekiwanych rezultatów, ponieważ sądy w przeważającej większości przypadków stają po stronie kredytobiorców.
Statystyki wyroków sądowych
Rok 2023 przyniósł zintensyfikowanie rywalizacji sądowej, co znalazło odzwierciedlenie w liczbie wyroków. Z analizy danych wynika, że spośród co najmniej 16 438 wyroków dotyczących kredytów CHF, aż 15 965 orzekało na korzyść kredytobiorców, co stanowi około 97% przypadków. Jedynie niewielki ułamek, bo 2,5% rozstrzygnięć sądowych, był korzystny dla banków. Taka dysproporcja świadczy o zdecydowanej tendencji sądów do ochrony praw konsumentów wobec nieuczciwych praktyk bankowych.
Odmienne orzeczenia sądów I i II instancji
Interesujące jest zróżnicowanie orzecznictwa między sądami I i II instancji. W niektórych przypadkach, wyroki pierwszoinstancyjne, uwzględniające powództwa banków, były poddawane rewizji przez sądy wyższego szczebla, które, mając na uwadze nowe wytyczne TSUE, często zmieniały werdykty na korzyść kredytobiorców. Wzrost liczby spraw rozpatrywanych przez sądy II instancji, który wyniósł 106% rok do roku, świadczy o dynamicznym charakterze rozstrzyganych kwestii oraz o coraz silniejszym zakorzenieniu praktyki orzeczniczej sprzyjającej konsumentom.
Rola TSUE w kwestii kredytów frankowych
Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE) odegrał decydującą rolę w kształtowaniu orzecznictwa dotyczącego kredytów denominowanych we frankach szwajcarskich. Orzeczenia te nie tylko wytyczyły nowe kierunki w interpretacji prawa, ale również zmusiły banki do zmiany strategii postępowania.
Pierwsze znaczące orzeczenie TSUE
Punkt zwrotny nastąpił w czerwcu 2023 roku, gdy TSUE orzekł, że banki nie mogą żądać od frankowiczów wynagrodzenia za korzystanie z kapitału. To orzeczenie zainicjowało serię dalszych decyzji, które umocniły pozycję kredytobiorców, ograniczając możliwości banków do dochodzenia dodatkowych roszczeń.
Zmiana podejścia banków po orzeczeniach TSUE
W reakcji na orzeczenia TSUE, banki musiały dostosować swoje metody postępowania. Wiele instytucji finansowych, zdając sobie sprawę z przegranych pozycji, zaczęło wycofywać złożone wcześniej powództwa. Skłania to do refleksji nad skutecznością i etyką stosowanych wcześniej praktyk bankowych, a także uwypukla rosnące znaczenie prawa unijnego w ochronie konsumentów.
Wnioski płynące z orzecznictwa TSUE dotyczącego roszczeń banków
Orzecznictwo TSUE wyznacza jasne ramy dla interpretacji umów kredytowych, stawiając na pierwszym miejscu ochronę kredytobiorców przed nieuczciwymi postanowieniami. Decyzje te podważają dotychczasowe praktyki banków, wskazując na priorytet traktowania umów z perspektywy prawa do rzetelnej i sprawiedliwej umowy. Wnioski wyciągnięte z orzeczeń TSUE mają dalekosiężne konsekwencje dla całego sektora finansowego, kładąc nacisk na potrzebę rewizji i dostosowania dotychczasowych praktyk wobec kredytobiorców.
Zwiększona liczba wyroków na rzecz frankowiczów
W ostatnich miesiącach dostrzegamy znaczny wzrost liczby wyroków prawomocnych wydanych na korzyść posiadaczy kredytów frankowych, co stanowi istotne przesilenie w walce konsumenckiej z bankami. Zgromadzone dane i analizy sądowe wskazują, że dynamika tej zmiany jest nie tylko imponująca, ale daje też solidne podstawy do rozmów o przełomie w percepcji praw frankowiczów.
Zwiększenie liczby wyroków prawomocnych
Z danych wynika, że w roku 2023 liczba wyroków dotyczących spraw frankowych, które zakończyły się prawomocnym rozstrzygnięciem, wyraźnie wzrosła, przekraczając dwa razy liczbę spraw rozstrzyganych na korzyść konsumentów w porównaniu z rokiem poprzednim. Taki wzrost świadczy o skuteczności argumentów prawnych przedstawianych przez frankowiczów oraz o zmianie podejścia sądów do interpretacji przepisów dotyczących kredytów walutowych. Wspomniane analizy sugerują, że współczynnik wyroków korzystnych dla kredytobiorców osiągnął poziom 99% spośród wszystkich prawomocnych orzeczeń wydanych przez sądy drugiej instancji, co jednoznacznie podkreśla trend korzystny dla konsumentów.
Stwierdzenie nieważności umowy kredytowej jako dominujące rozstrzygnięcie
Znaczna większość korzystnych dla konsumentów rozstrzygnięć sądowych opiera się na stwierdzeniu nieważności umowy kredytowej, co stanowi aż 96% wszystkich wyroków na rzecz frankowiczów. Taki stan rzeczy jest wynikiem uznania przez sądy, że umowy kredytowe zawierały nieuczciwe postanowienia, które były sprzeczne z obowiązującą dyrektywą 93/13, przykładając szczególną wagę do ochrony konsumenta. Poparcie tych argumentów przez wyroki Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE), które odniosły się do niemożności żądania przez banki dodatkowych roszczeń wynikających z umów frankowych, zdecydowanie wzmocniło pozycję kredytobiorców w sporach sądowych. Fakt, iż banki tracą możliwość domagania się rekompensaty wykraczającej poza pożyczony kapitał, jeszcze bardziej ułatwia frankowiczom walkę o sprawiedliwość.
Podsumowując, obserwujemy wyraźny rozwój sytuacji frankowiczów na ich korzyść, gdzie dominują wyroki o nieważności umowy kredytowej. Zwiększenie liczby wyroków prawomocnych również stanowi dowód na to, że coraz częściej sądy II instancji zmieniają swoje pierwotne decyzje, korygując je na korzyść konsumentów. Ta zmiana może być interpretowana jako efekt ostatnich orzeczeń TSUE, które pozostawiły banki bez możliwości domagania się od kredytobiorców dodatkowych roszczeń finansowych. Takie tendencje są wyraźnym sygnałem o zmianie rynkowej dynamiki, gdzie konsument zyskuje na znaczeniu i ochronie swoich praw.
Podsumowanie
Analiza najnowszych danych wskazuje jednoznacznie: pozwy banków wobec frankowiczów mają minimalne szanse na sukces. Przeważająca liczba orzeczeń sądowych sprzyja konsumentom, czemu sprzyja również orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE), które pozbawiło banki możliwości domagania się dodatkowych świadczeń z tytułu nieumownego korzystania z kapitału. Warto podkreślić, że 97% wyroków w sprawach dotyczących kredytów we frankach szwajcarskich pada na korzyść konsumentów, co stanowi znaczącą przewagę w podejmowanych przez nich działaniach prawnych.
Zgodnie z informacjami przedstawionymi przez kancelarie fankowe, wśród wyroków zapadłych do marca 2024 roku, 293 z 302 rozstrzygnięć sądowych przyznaje rację frankowiczom, co dodatkowo umacnia ich pozycję wobec banków. Taki stan rzeczy skutkuje również wycofywaniem przez banki swoich powództw, wynikających ze świadomości niemożności odzyskania wynagrodzenia czy waloryzacji pożyczonej kwoty.
Obserwujemy również wzrost liczby wyroków na korzyść frankowiczów w sądach II instancji, co dodatkowo potwierdza zmieniającą się na ich korzyść sytuację. Dynamika prawomocnych orzeczeń sądowych, korzystnych dla kredytobiorców, ukazuje zdecydowany trend, który dla sektora bankowego może oznaczać konieczność zmiany podejścia wobec tej kwestii lub dalszych strat.
Wartym odnotowania jest również fakt, że dominującym rozstrzygnięciem w sprawach frankowych jest stwierdzenie nieważności umowy kredytowej, które stanowi 96 proc. wszystkich korzystnych dla konsumentów wyroków. To ogromny cios dla banków, który zwiastuje długoletni proces sądowy dla wielu z nich.
W obliczu tych informacji, kampania sądowa przeciwko frankowiczom, prowadzona przez banki, jawi się jako mało efektywna, a skupienie się na poszukiwaniu rozwiązań drogą porozumień lub ugód wydaje się być korzystniejszą strategią dla obu stron konfliktu.
