Główny Urząd Statystyczny zaskoczył rynki danymi za maj 2025 roku, które potwierdzają najgłębszy spadek inflacji od sześciu lat. Wskaźnik CPI osiągnął poziom 4,1% w ujęciu rocznym, co oznacza kolejny miesiąc spadkowej dynamiki i jednocześnie wynik niższy od prognoz analityków spodziewających się 4,2-4,3%. Spadek inflacji w Polsce napędzany jest przede wszystkim przez drastyczne obniżki cen paliw, osłabienie mocy cenowej firm oraz globalne trendy na rynku surowców energetycznych. Równie istotne okazuje się, że inflacja bazowa NBP po raz pierwszy od pięciu lat znalazła się w paśmie tolerancji banku centralnego, osiągając 3,4% w ujęciu rocznym.
| To musisz wiedzieć | |
|---|---|
| O ile spadły ceny paliw w maju 2025? | Ceny paliw zmniejszyły się o 3,7% miesięcznie i aż 11,4% w porównaniu do maja 2024 roku. |
| Kiedy inflacja może spaść poniżej 4%? | Według prognoz NBP inflacja osiągnie poziom 3,5-3,8% już w trzecim kwartale 2025 roku. |
| Czy NBP będzie dalej obniżać stopy procentowe? | Rada Polityki Pieniężnej sygnalizuje możliwość kolejnych cięć o 25-50 pb w trzecim kwartale 2025. |
Spis treści:
Rewolucja na stacjach benzynowych napędza spadek inflacji
Majowe dane GUS ujawniają dramatyczne zmiany w strukturze cen konsumenckich, gdzie głównym motorem dezinflacji stały się paliwa do prywatnych środków transportu. Ceny benzyny i oleju napędowego spadły o 3,7% w ujęciu miesięcznym oraz o znaczące 11,4% w porównaniu rocznym. Ten spadek stanowi bezpośredni efekt globalnych trendów na rynku ropy naftowej, gdzie cena Brent osiągnęła poziom 63 USD za baryłkę – najniższy od dwóch lat.
Kluczową rolę w obniżce cen odgrywa nadpodaż na globalnym rynku energii, spowodowana zwiększoną produkcją w Stanach Zjednoczonych oraz ograniczonym popytem ze strony głównych gospodarek światowych. Wzmocnienie polskiego złotego względem dolara amerykańskiego dodatkowo zmniejsza koszty importu paliw, co przekłada się na niższe ceny na stacjach benzynowych. Analitycy przewidują, że trend spadkowy utrzyma się co najmniej do końca trzeciego kwartału 2025 roku.
Energia kończy erę szoku cenowego
Równie istotne zmiany zachodzą w sektorze nośników energii, gdzie ceny spadły o 0,3% w ujęciu miesięcznym. Choć w porównaniu rocznym energia pozostaje droższa o 13,1%, tempo wzrostu znacząco wyhamowuje po rekordowych podwyżkach z lat 2023-2024. Stabilizacja cen energii wynika z normalizacji dostaw gazu ziemnego oraz zwiększonej produkcji energii odnawialnej w okresie wiosenno-letnim.
Sektor energetyczny przechodzi obecnie fazę dostosowań po turbulencjach związanych z konfliktami geopolitycznymi i przekształceniami strukturalnymi rynku. Uniezależnienie się Polski od importu rosyjskich surowców energetycznych, choć kosztowne w krótkiej perspektywie, przynosi obecnie stabilizację cen dzięki dywersyfikacji źródeł dostaw. Perspektywy na kolejne miesiące pozostają umiarkowanie optymistyczne, szczególnie w kontekście sezonowego spadku zapotrzebowania na ogrzewanie.
Żywność pod presją wzrostową mimo ogólnej dezinflacji
Przeciwwagę dla spadających cen paliw i energii stanowi sektor spożywczy, gdzie ceny wzrosły o 0,4% miesięcznie i 5,5% w ujęciu rocznym. Ten wzrost wynika z kombinacji czynników strukturalnych i koniunkturalnych, które utrzymują presję inflacyjną w kluczowym dla konsumentów segmencie. Główną przyczyną podwyżek pozostają niesprzyjające warunki pogodowe w krajach basenu Morza Śródziemnego, które ograniczyły zbiory warzyw i owoców importowanych do Polski.
Dodatkowym czynnikiem wpływającym na ceny żywności jest systematyczny wzrost kosztów pracy w przemyśle spożywczym, gdzie płace rosną w tempie 7-8% rocznie. Producenci żywności borykają się również z efektem bazy statystycznej związanym z wygasaniem obniżek VAT na podstawowe produkty spożywcze wprowadzonych w okresie kryzysu inflacyjnego. Eksperci przewidują, że presja cenowa w tym sektorze utrzyma się co najmniej do końca sezonu zbiorów, czyli do września 2025 roku.
Inflacja bazowa osiąga historyczny przełom
Najbardziej znaczący sygnał stabilizacji gospodarczej stanowi spadek inflacji bazowej NBP do poziomu 3,4% w ujęciu rocznym za kwiecień 2025. Po raz pierwszy od października 2019 roku wskaźnik ten znalazł się w paśmie tolerancji banku centralnego wynoszącym 2,5% plus minus jeden punkt procentowy. To oznacza, że trwałe czynniki inflacyjne, niezwiązane z wahaniami cen żywności i energii, tracą na sile oddziaływania.
Wskaźnik 15% średniej obciętej, będący alternatywną miarą inflacji bazowej, spadł do 3,9%, co potwierdza, że presja cenowa koncentruje się już tylko w wąskich segmentach gospodarki. Szczególnie istotne jest osłabienie dynamiki cen usług, które przez długi czas napędzały inflację bazową poprzez wzrost kosztów wynagrodzeń. Bank centralny interpretuje te dane jako sygnał skuteczności restrykcyjnej polityki pieniężnej prowadzonej od 2022 roku.
Makroekonomiczne uwarunkowania dezinflacji
Spadek inflacji w Polsce odzwierciedla głębsze zmiany w kondycji gospodarczej kraju, gdzie kluczową rolę odgrywa osłabienie popytu konsumpcyjnego i inwestycyjnego. Indeks PMI dla przemysłu, mimo poprawy do poziomu 50,2 punktów w kwietniu, pozostaje w strefie wskazującej na kurczenie się aktywności przez 33 kolejne miesiące. Firmy przemysłowe odnotowują systematyczny spadek nowych zamówień, szczególnie z rynków eksportowych, co zmusza je do redukcji cen w celu utrzymania konkurencyjności.
Przedsiębiorstwa reagują na słabnący popyt poprzez ograniczanie zatrudnienia oraz likwidację zapasów wyrobów gotowych w tempie najszybszym od 2024 roku. Ta sytuacja prowadzi do erozji mocy cenowej firm, które nie mogą przerzucać rosnących kosztów na konsumentów w takim stopniu jak w poprzednich latach. Równocześnie obserwuje się spadek dynamiki kredytu konsumpcyjnego do 3,8% w ujęciu rocznym, co ogranicza możliwości finansowania zwiększonej konsumpcji przez gospodarstwa domowe.
Pierwsza obniżka stóp procentowych od lat
W odpowiedzi na spadającą inflację Rada Polityki Pieniężnej zdecydowała się 7 maja 2025 roku na pierwszą od trzech lat obniżkę stóp procentowych o 50 punktów bazowych. Stopa referencyjna NBP została ustalona na poziomie 5,25%, co oznacza rozpoczęcie cyklu luzowania polityki pieniężnej po okresie agresywnych podwyżek z lat 2022-2024. Decyzja ta wynikała z przekonania członków RPP, że realne stopy procentowe osiągnęły poziom nadmiernie restrykcyjny względem aktualnej sytuacji inflacyjnej.
Bank centralny sygnalizuje gotowość do dalszych cięć stóp w przypadku utrzymania się trendu dezinflacyjnego oraz stabilizacji oczekiwań inflacyjnych przedsiębiorstw i konsumentów na poziomach zbliżonych do celu inflacyjnego. Obniżka stóp ma wspierać ożywienie aktywności gospodarczej poprzez zmniejszenie kosztów finansowania inwestycji oraz kredytów konsumpcyjnych. Eksperci przewidują możliwość kolejnych cięć o łącznej wartości 75-100 punktów bazowych do końca 2025 roku.
Konsumpcja rośnie mimo spadającej inflacji
Paradoksalną cechą obecnej sytuacji gospodarczej jest znaczące przyspieszenie sprzedaży detalicznej do tempa 7,6% w ujęciu rocznym za kwiecień 2025 – najszybszego wzrostu od maja 2022 roku. Ten fenomen wynika przede wszystkim ze wzrostu realnych dochodów gospodarstw domowych, które dzięki spadkowi inflacji odzyskują siłę nabywczą po trudnym okresie 2023-2024. Polscy konsumenci zwiększają wydatki na dobra trwałe, szczególnie sprzęt AGD i elektronikę, w oczekiwaniu na potencjalne podwyżki cen związane z nowymi regulacjami unijnymi.
Struktura konsumpcji przechodzi istotne zmiany, gdzie większy udział zyskują usługi rekreacyjne i turystyczne kosztem wydatków na żywność i podstawowe artykuły gospodarstwa domowego. Efekt statystyczny związany z niską bazą porównawczą z 2024 roku, gdy sprzedaż spadła o 2,1% z powodu podwyżek VAT, dodatkowo wzmacnia obecną dynamikę. Analitycy przestrzegają jednak, że przyspieszenie konsumpcji może w średniej perspektywie przyczynić się do powrotu presji inflacyjnej.
Rynek pracy stabilizuje się po okresie turbulencji
Sytuacja na rynku pracy wykazuje oznaki stabilizacji po burzliwym okresie dostosowań z lat poprzednich. Stopa bezrobocia rejestrowanego spadła do 5,2% w kwietniu 2025, co plasuje Polskę wśród krajów o najniższym bezrobociu w Unii Europejskiej. Mimo redukcji zatrudnienia w przemyśle, sektor usług kontynuuje tworzenie nowych miejsc pracy, szczególnie w branżach związanych z nowymi technologiami i obsługą konsumentów.
Dynamika wzrostu wynagrodzeń wyhamowuje do poziomu 6,8% w ujęciu nominalnym, co przy spadającej inflacji przekłada się na realne zwiększenie dochodów o około 2,7% rocznie. Ta tendencja wspiera poprawę nastrojów konsumenckich oraz zwiększa skłonność do wydatków na dobra i usługi nieżywnościowe. Przedsiębiorcy sygnalizują jednak ostrożność w planach zatrudnieniowych na drugą połowę roku z uwagi na niepewność co do tempa ożywienia gospodarczego.
Perspektywy rozwoju sytuacji inflacyjnej
Prognozy na kolejne kwartały 2025 roku wskazują na kontynuację trendu dezinflacyjnego, z inflacją spadającą poniżej 4% już w trzecim kwartale roku. Kluczowym czynnikiem wspierającym ten scenariusz pozostają stabilne ceny surowców energetycznych na rynkach globalnych oraz ograniczona presja popytowa w gospodarce krajowej. Analitycy Europejskiego Urzędu ds. Energii przewidują utrzymanie się cen ropy Brent w przedziale 59-63 USD za baryłkę do końca 2025 roku, co przełoży się na dalsze obniżki cen paliw na stacjach o kolejne 8-10%.
Najbardziej prawdopodobny scenariusz zakłada osiągnięcie przez inflację poziomu 3,5-3,8% w czwartym kwartale 2025 roku, co otworzy drogę do kolejnych obniżek stóp procentowych przez NBP. Inflacja bazowa może spaść do poziomu 2,8%, zbliżając się tym samym do centrum celu inflacyjnego banku centralnego. Warunkiem realizacji tego scenariusza pozostaje stabilność sytuacji geopolitycznej oraz brak znaczących szoków podażowych w sektorze energetycznym lub spożywczym.
Główne zagrożenia dla trendu dezinflacyjnego
Mimo optymistycznych prognoz, ekonomiści identyfikują kilka czynników ryzyka, które mogą zakłócić proces spadku inflacji w Polsce. Najpoważniejsze zagrożenie stanowi potencjalny kryzys na globalnym rynku zbóż, spowodowany przedłużającymi się suszami w kluczowych regionach produkcyjnych Stanów Zjednoczonych i Unii Europejskiej. W przypadku dalszego pogorszenia warunków pogodowych ceny pszenicy mogą wzrosnąć o 15-20% do okresu żniw, co bezpośrednio przełoży się na drożyznę produktów piekarniczych.
Dodatkowym źródłem niepewności pozostaje polityka fiskalna rządu, gdzie zapowiedzi zwiększenia wydatków socjalnych w projekcie budżetu na 2026 rok mogą pobudzić popyt konsumpcyjny ponad możliwości absorpcyjne gospodarki. Ryzyko stanowi również ewentualne osłabienie złotego w przypadku pogorszenia nastrojów na rynkach wschodzących, co mogłoby zwiększyć koszty importu i przywrócić presję inflacyjną. Starzenie się społeczeństwa polskiego, gdzie wskaźnik obciążenia demograficznego wzrósł do 42 osób w wieku poprodukcyjnym na 100 pracujących, może w długiej perspektywie ograniczyć potencjał wzrostu gospodarczego i zwiększyć presję na finanse publiczne.
Obecny spadek inflacji w Polsce do najniższych poziomów od sześciu lat stanowi rezultat zbieżności korzystnych czynników globalnych i krajowych. Normalizacja cen surowców energetycznych, osłabienie popytu konsumpcyjnego oraz skuteczna polityka pieniężna NBP utworzyły warunki dla trwałego umocnienia stabilności cenowej. Choć sektor żywności pozostaje pod presją wzrostową, a ryzyko powrotu inflacji w średniej perspektywie nie może zostać całkowicie wykluczone, strukturalne zmiany w gospodarce polskiej sugerują wejście w nową erę umiarkowanej dynamiki cen. Kluczowym wyzwaniem dla władz monetarnych i fiskalnych będzie utrzymanie równowagi między wspieraniem wzrostu gospodarczego a kontrolą nad oczekiwaniami inflacyjnymi społeczeństwa.
spadek inflacji w Polsce osiąga poziomy niewnotowane od sześciu lat
