System Funduszu Wsparcia Kredytobiorców (FWK) w Polsce jest obecnie przedmiotem proponowanych zmian, które według Związku Banków Polskich (ZBP) mogą skutkować zaostrzeniem polityki kredytowej przez banki. Wprowadzenie nowego parametru – raty do dochodu – w wakacjach kredytowych może prowadzić do konieczności dokonywania dopłat na rzecz FWK w wysokości ponad 4 miliardów złotych rocznie. W niniejszym artykule przyjrzymy się tym zmianom i ich potencjalnym konsekwencjom.
Spis treści:
Zaostrzenie polityki kredytowej
ZBP ocenia, że proponowane zmiany w systemie FWK mogą wymusić na bankach dokonanie zmiany polityki kredytowej, co skutkować będzie jej zaostrzeniem. Banki będą musiały być bardziej ostrożne w udzielaniu kredytów osobom, które na moment aplikowania spełniają przesłanki dostępu do wsparcia w ramach FWK. Oznacza to, że zdolność kredytowa wielu osób może zostać ograniczona, a dostępność kredytów obniżona. Szczególnie dotkliwie uderzy to w rodziny wielodzietne, gdzie dostępna kwota kredytu może obniżyć się nawet o ponad 70 procent dla gospodarstw 5-osobowych.
Według ZBP, kalibracja systemu FWK powinna opierać się na szeregu symulacji, które uwzględniają poziomy RdD (dochodu pozostającego w gospodarstwie domowym na osobę). Wskaźniki zabezpieczające dochód nie powinny kolidować z praktyką określania zdolności kredytowej, aby uniknąć sytuacji, w której o wsparcie z FWK występują kredytobiorcy niepotrzebujący takiego wsparcia.
Wprowadzenie parametru raty do dochodu
Jednym z proponowanych nowych parametrów w systemie FWK jest wprowadzenie raty do dochodu w wakacjach kredytowych. Zastosowanie tego parametru może prowadzić do zwiększenia wykorzystania wsparcia w ramach FWK poprzez ograniczenie dostępu do wakacji kredytowych dla osób, których RdD przekracza 35 procent. ZBP zwraca uwagę, że może to wiązać się z koniecznością dokonywania dopłat do Funduszu w kwocie przekraczającej 4 miliardy złotych rocznie.
Opinie bankowców
Bankowcy wyrażają pozytywne stanowisko wobec proponowanych zmian, które mają na celu liberalizację zasad uzyskiwania wsparcia z FWK. Jednak jednocześnie krytycznie oceniają wydłużenie okresu funkcjonowania wakacji kredytowych, uważając je za iluzoryczne wsparcie dla osób napotykających trudności z bieżącą płynnością finansową. Bankowcy podkreślają, że wakacje kredytowe nie są rozwiązaniem dla wszystkich, zwłaszcza w przypadku wzrostu stóp procentowych.
Proponowane zmiany w systemie FWK
Projekt ustawy przewiduje kilka istotnych zmian w systemie FWK. Jedną z nich jest obniżenie wskaźnika raty do dochodu z 50 do 40 procent, co uprawniałoby do skorzystania ze wsparcia z FWK. Wskaźnik ten mierzy stosunek wydatków kredytobiorcy związanych z obsługą miesięcznej raty kapitałowej i odsetkowej do miesięcznego dochodu gospodarstwa domowego kredytobiorcy.
Projekt zakłada również wydłużenie okresu funkcjonowania wakacji kredytowych z 36 do 40 miesięcy, zwiększenie wartości maksymalnego wsparcia z 2 tysięcy złotych do 2,5 tysiąca złotych oraz wydłużenie okresu spłat wsparcia lub pożyczki z 144 do 200 rat. Ponadto, umorzenie 64 rat zwrotu wsparcia lub pożyczki będzie możliwe po spłacie 134 rat, co zwiększy maksymalną kwotę umorzenia z 22 tysięcy złotych do 33 tysięcy złotych.
Ograniczenia dostępu do wakacji kredytowych
W ramach proponowanych zmian, osoby, których rata przekracza 35 procent dochodu, będą mogły zawiesić spłatę raty kredytu na jeden miesiąc na kwartał. Wprowadzono jednak ograniczenie, że w 2024 roku wakacje kredytowe będą dostępne tylko w marcu. W latach 2022-2023, wakacje kredytowe były dostępne bez ograniczeń dochodowych, ale mogły być wykorzystane tylko w określonych miesiącach.
Podsumowanie
Proponowane zmiany w systemie FWK, w tym wprowadzenie parametru raty do dochodu w wakacjach kredytowych, mogą prowadzić do zaostrzenia polityki kredytowej przez banki. Ograniczenie dostępu do wsparcia dla osób, których RdD przekracza 35 procent, może wymusić na bankach dokonanie zmian w swojej polityce kredytowej. Bankowcy wyrażają pozytywne stanowisko wobec proponowanych zmian, ale jednocześnie krytycznie oceniają wydłużenie okresu funkcjonowania wakacji kredytowych. Przyjęcie nowych zasad ma na celu liberalizację uzyskiwania wsparcia z FWK, ale istnieje ryzyko, że wakacje kredytowe mogą być iluzorycznym rozwiązaniem dla osób napotykających trudności finansowe.
