| To musisz wiedzieć | |
|---|---|
| Czym jest wypłata gwarantowana z ZUS? | To jednorazowa kwota z subkonta ZUS po zmarłym emerycie, wypłacana spadkobiercom w określonych warunkach. |
| Kto może ubiegać się o wypłatę gwarantowaną z ZUS? | Współmałżonkowie, dzieci oraz inne osoby wskazane przez zmarłego lub uprawnione na podstawie prawa spadkowego. |
| Jak złożyć wniosek o wypłatę gwarantowaną z ZUS? | Wniosek składa się do ZUS na formularzu EWG-P, osobiście lub elektronicznie przez PUE ZUS, wraz z dokumentami potwierdzającymi prawo do środków. |
Anna, mieszkanka Krakowa, odkryła niedawno, że po śmierci swojego ojca przysługuje jej znacząca kwota z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Po kilku formalnościach i złożeniu stosownego wniosku otrzymała ponad 80 tysięcy złotych. Czy wiesz, że po zmarłym członku rodziny mogą Ci się należeć dziesiątki tysięcy złotych z ZUS? Wiele osób nie wie, jak skorzystać z tej możliwości i często pozostawia te środki nieodebrane. W tym artykule wyjaśniamy, czym jest wypłata gwarantowana z ZUS w 2025 roku i jak odzyskać nawet 180 tys. zł po bliskim.
Spis treści:
Zrozumienie wypłaty gwarantowanej z ZUS
Wypłata gwarantowana to jednorazowe świadczenie finansowe wypłacane spadkobiercom ze środków zgromadzonych na subkoncie ubezpieczonego w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych. Subkonto to indywidualne konto emerytalne prowadzone dla każdego ubezpieczonego od momentu reformy systemu emerytalnego. Wypłata przysługuje wtedy, gdy osoba pobierająca emeryturę umrze przed upływem 36 miesięcy od jej przyznania lub rozpoczęcia poboru świadczenia.
Statystyki pokazują, że mimo istnienia tego mechanizmu od lat, znaczna część uprawnionych osób nie korzysta ze swoich praw – szacuje się, że ponad 60% potencjalnych beneficjentów nie składa wymaganych wniosków. Średnia wartość wypłat to około 29 tysięcy złotych, ale zdarzają się przypadki sięgające nawet 180 tysięcy złotych.
Nowe regulacje i ich wpływ na spadkobierców
W 2025 roku weszły w życie istotne zmiany w prawie spadkowym oraz procedurach realizowanych przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Nowelizacja skróciła czas postępowań spadkowych oraz uprościła formalności związane ze składaniem wniosków o wypłatę gwarantowaną. Dzięki temu proces stał się bardziej przejrzysty i szybszy dla spadkobierców.
Dodatkowo ZUS udostępnił nowoczesny moduł elektroniczny na platformie PUE, który umożliwia składanie wniosków online oraz automatyczne sprawdzenie stanu subkonta osoby zmarłej. Nowe przepisy pozwalają również wskazać kilku beneficjentów i podzielić między nich środki według procentowego udziału.
Kto może ubiegać się o wypłatę gwarantowaną?
Prawo do ubiegania się o środki zgromadzone na subkoncie ma przede wszystkim współmałżonek osoby zmarłej oraz dzieci – zarówno biologiczne, jak i przysposobione. Jeżeli brak jest osób najbliższych lub zostały one wyłączone przez dyspozycję zmarłego, środki mogą otrzymać inni spadkobiercy lub osoby wskazane przez ubezpieczonego.
W wyjątkowych sytuacjach uprawnione są także osoby niespokrewnione wskazane w testamencie lub umowie. Ograniczeniem jest konieczność udokumentowania prawa do dziedziczenia lub statusu współmałżonka. Istotne jest również to, że roszczenie o wypłatę gwarantowaną nie ulega przedawnieniu, więc można je dochodzić nawet po latach od śmierci emeryta.
Jak złożyć wniosek o wypłatę gwarantowaną?
Złożenie wniosku o wypłatę gwarantowaną wymaga zastosowania formularza EWG-P dostępnego w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych. Można to zrobić osobiście w oddziale ZUS lub wygodnie elektronicznie za pośrednictwem platformy PUE ZUS. Wniosek musi zawierać dane osobowe spadkobiercy oraz informacje dotyczące osoby zmarłej.
Dołączając do niego należy przedstawić kopię aktu zgonu oraz dokumenty potwierdzające prawo do środków – np. akt małżeństwa czy testament. Ważne jest zachowanie terminów i poprawność danych, aby uniknąć opóźnień. Przy składaniu elektronicznym system automatycznie sprawdza poprawność i kompletność dokumentacji.
Obliczanie kwoty wypłaty gwarantowanej
Kwota wypłaty gwarantowanej obliczana jest według wzoru: stan subkonta pomniejszony o proporcjonalną część pobranych przez osobę zmarłą świadczeń emerytalnych. Dokładniej:
Wypłata gwarantowana = Stan subkonta – (Stan subkonta × liczba miesięcy pobierania emerytury / 37)
Dla przykładu: jeśli stan subkonta wynosi 100 000 zł a emerytura była pobierana przez 15 miesięcy, to:
100 000 zł – (100 000 zł × 15 / 37) = około 59 459 zł przed opodatkowaniem.
Po odliczeniu podatku dochodowego (19%) kwota netto wyniesie około 48 162 zł. Takie wyliczenie pozwala spadkobiercom oszacować realną wartość przysługujących im środków.
Podatki i optymalizacja podatkowa
Wypłata gwarantowana podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym według stawki liniowej 19%. Jednak możliwe jest skorzystanie ze sposobów optymalizacji podatkowej przy otrzymywaniu tych środków. Jednym ze skutecznych rozwiązań jest przekazanie otrzymanej kwoty na Indywidualne Konto Emerytalne (IKE).
Dzięki temu transferowi środki mogą zostać zwolnione z podatku dochodowego. W praktyce oznacza to możliwość odzyskania całej kwoty bez potrąceń fiskalnych – co może być szczególnie korzystne przy większych sumach wypłat gwarantowanych.
Bariery i problemy proceduralne
Mimo uproszczeń procedur nadal występują bariery utrudniające skuteczne uzyskanie wypłat gwarantowanych. Do najczęstszych problemów należą wymagania dotyczące oryginałów dokumentów czy konieczność osobistego składania niektórych pism tam, gdzie brak dostępu do internetu ogranicza korzystanie z PUE ZUS.
Często pojawiają się też błędy formalne we wnioskach skutkujące koniecznością ich korekt oraz wydłużeniem czasu rozpatrzenia sprawy. Przykład stanowi sytuacja rodziny ze Śląska, która musiała powtarzać proces ubiegania się o środki przez błędnie sporządzone pełnomocnictwo – po interwencji prawnej udało się jednak pozytywnie zakończyć sprawę.
Praktyczne porady dla spadkobierców
Aby skutecznie ubiegać się o wypłatę gwarantowaną należy najpierw zweryfikować stan subkonta osoby zmarłej poprzez wniosek USS-25 do ZUS wraz z aktem zgonu. Kolejnym krokiem jest przygotowanie kompletnej dokumentacji potwierdzającej pokrewieństwo lub prawo do dziedziczenia oraz ewentualnej dyspozycji co do podziału środków.
Zaleca się także wcześniejsze przygotowanie tych dokumentów jeszcze za życia emeryta, jeśli to możliwe, by usprawnić proces po jego śmierci. Sprawdzanie historii zatrudnienia i odprowadzonych składek pozwala uniknąć niespodzianek i zwiększa szanse na pełną wypłatę należnych środków.
Historie sukcesu – case study
Przykład wdowy po emerycie z Łodzi pokazuje realne korzyści płynące ze znajomości procedury wypłaty gwarantowanej. Po siedmiu latach od śmierci męża udało jej się uzyskać aż 142 tysiące złotych dzięki poprawnie przygotowanemu wnioskowi i przekazaniu środków na IKE, co pozwoliło uniknąć podatku dochodowego.
Tego typu historie sukcesu pokazują, jak istotna jest świadomość prawna oraz szybkie działanie ze strony spadkobierców wobec możliwości oferowanych przez system ubezpieczeń społecznych.
Wyzwania systemowe i perspektywy zmian
Mimo poprawy sytuacji nadal występują problemy organizacyjne i proceduralne utrudniające szybkie rozpatrywanie wniosków o wypłatę gwarantowaną. Część regionów boryka się nawet z kilkunastomiesięcznymi opóźnieniami. Brakuje też możliwości naliczania odsetek za zwłokę ze strony ZUS wobec spadkobierców oczekujących na środki.
Aby zaradzić tym trudnościom Rzecznik Finansowy zapowiedział uruchomienie specjalnej ścieżki reklamacyjnej oraz maksymalny termin rozpatrzenia spraw spadkowych wynoszący 30 dni. Ponadto planowane są dalsze integracje systemowe i automatyczne powiadomienia dla potencjalnych beneficjentów – co powinno zwiększyć efektywność procesu oraz świadomość społeczną dotyczącą prawa do wypłat gwarantowanych.
Zrozumienie mechanizmu wypłaty gwarantowanej oraz aktywne podejście do procedur pozwala odzyskać znaczne środki finansowe należne po bliskich osobach. Nie pozwól, aby ta szansa przeszła Ci koło nosa! Sprawdź już dziś swoje prawa i pomóż innym dowiedzieć się o możliwościach odzyskania pieniędzy zgromadzonych na subkontach ZUS.
