Spis treści:
Wprowadzenie
Święta Wielkanocne od dawna stanowią istotny element polskiej tradycji i kultury, wyróżniając się unikalnym charakterem w porównaniu z innymi okresami świątecznymi, takimi jak Boże Narodzenie. To czas spotkań rodzinnych oraz kultywowania zwyczajów związanych z przygotowaniem potraw i dekoracji, co przekłada się na specyficzne wzorce konsumpcyjne. Najnowsze badanie przeprowadzone przez PayPo wskazuje, że aż 27% Polaków planuje przeznaczyć na organizację Wielkanocy kwotę mieszczącą się w przedziale od 251 do 500 zł. Ten wynik stanowi interesujący punkt wyjścia do analizy zachowań zakupowych społeczeństwa w kontekście zmieniających się warunków ekonomicznych i społecznych przed Wielkanocą 2025 roku.
1. Struktura wydatków wielkanocnych w 2025 roku
1.1. Rozkład kwotowy i porównanie z poprzednimi latami
Według danych PayPo, największa grupa konsumentów – 27% – planuje wydać na Wielkanoc od 251 do 500 zł, co oznacza wzrost o około 3 punkty procentowe względem analogicznego okresu roku poprzedniego. Kolejną znaczącą grupą są osoby przewidujące wydatki do 250 zł (24%), natomiast 18% badanych zamierza przeznaczyć na święta sumę między 501 a 750 zł. Niewielka część, bo jedynie 6%, deklaruje wydatki przekraczające 1000 zł, co świadczy o ostrożnym podejściu do budżetowania świątecznych kosztów.
Dane z innych źródeł, takich jak raport BLIX, potwierdzają tę tendencję – blisko 42% Polaków zamierza ograniczyć wydatki na artykuły spożywcze w okresie świątecznym, podczas gdy wzrasta odsetek osób utrzymujących poziom zakupów na stałym poziomie (36,2%). Taka polaryzacja wskazuje na zróżnicowanie sytuacji materialnej gospodarstw domowych oraz adaptację do utrzymującej się inflacji na poziomie około 2,2% w strefie euro.
1.2. Główne kategorie wydatków
Analiza struktury wydatków pokazuje wyraźną dominację żywności, która stanowi aż 80% całkowitego budżetu przeznaczanego na Wielkanoc. Wzrost udziału tej kategorii o około 5 punktów procentowych względem roku poprzedniego świadczy o silnym nacisku na tradycyjne przygotowania kulinarne. Pozostałe elementy, takie jak prezenty (10%), wyjazdy (5%) czy dekoracje (3%), mają znacznie mniejsze znaczenie finansowe.
Co istotne, konsumenci coraz częściej zwracają uwagę na jakość produktów – aż 65,7% badanych podkreśla ten aspekt przy podejmowaniu decyzji zakupowych, równocześnie dla niemal 80% najważniejsza pozostaje cena. W praktyce oznacza to poszukiwanie optymalnego stosunku jakości do ceny oraz większą skłonność do wyboru sprawdzonych marek lub produktów z dodatkiem nowości.
2. Czynniki kształtujące decyzje zakupowe
2.1. Wpływ środowiska makroekonomicznego
Spowolnienie inflacji oraz stabilizacja cen żywności wpłynęły pozytywnie na odbudowę zaufania konsumentów, jednak kumulatywny efekt podwyżek z ostatnich lat nadal oddziałuje na ich postrzeganie kosztów świątecznych przygotowań. Zdecydowana większość osób planujących zwiększyć wydatki wskazuje właśnie wzrost cen jako główny powód tej decyzji.
Z kolei wśród tych decydujących się na redukcję budżetu widoczna jest różnorodność strategii oszczędnościowych: niektórzy obniżają wydatki o około 10-15%, inni nawet o ponad 40%. Niewielka grupa deklaruje bardzo głębokie cięcia przekraczające połowę dotychczasowego budżetu, co może świadczyć o poważnych problemach finansowych tych gospodarstw domowych.
2.2. Rola promocji i narzędzi cyfrowych
Korzystanie z promocji stanowi obecnie standard w procesie przygotowań do świąt – według raportu aż 84% Polaków planuje wykorzystać rabaty i oferty specjalne podczas zakupów wielkanocnych. Coraz większą rolę odgrywają również aplikacje służące do porównywania cen oraz algorytmy personalizujące oferty dostępne w sklepach stacjonarnych i internetowych.
Płatności odroczone zyskują na popularności jako narzędzie pozwalające lepiej zarządzać domowym budżetem – ponad jedna trzecia użytkowników PayPo wykorzystuje tę formę płatności właśnie podczas okresu świątecznego. To rozwiązanie nie tylko ułatwia konsumentom rozłożenie wydatków w czasie, ale także wpływa na zwiększenie wartości koszyka zakupowego oraz konwersji w sklepach oferujących takie usługi.
3. Porównanie z innymi okresami świątecznymi
3.1. Wielkanoc vs Boże Narodzenie
Porównując wydatki wielkanocne z bożonarodzeniowymi, można zauważyć znaczące różnice zarówno w strukturze kosztów, jak i w charakterze zakupów. Chociaż przeciętny budżet pozostaje podobny i mieści się w przedziale 251-500 zł, udział poszczególnych kategorii jest odmienny.
Wielkanoc cechuje się zdecydowaną przewagą wydatków na żywność (około 80%), podczas gdy Boże Narodzenie to czas intensywnej wymiany prezentów – udział tej kategorii wynosi tam blisko jedną czwartą całkowitych kosztów. Co więcej, korzystanie z płatności odroczonych jest bardziej powszechne podczas Bożego Narodzenia (22%) niż Wielkanocy (14%), co odzwierciedla różnice w dynamice zakupowej obu świąt.
Kulturowe uwarunkowania sprawiają więc, że Wielkanoc pozostaje przede wszystkim okresem skupionym na tradycjach kulinarnych i spotkaniach rodzinnych, a Boże Narodzenie – okazją do obdarowywania bliskich oraz większych inwestycji konsumpcyjnych.
3.2. Cykl sezonowości w zachowaniach zakupowych
Zjawisko sezonowości silnie wpływa na decyzje zakupowe Polaków także poza okresem świątecznym. Przykładem jest Black Friday – wydarzenie handlowe przyciągające ponad połowę konsumentów kraju, którzy deklarują średnie wydatki mieszczące się w tym samym przedziale co podczas Wielkanocy.
Różnica polega jednak na charakterze tych zakupów: podczas Black Friday konsumenci częściej dokonują impulsywnych nabyć i oszczędzają specjalnie na ten dzień, natomiast Wielkanoc to przede wszystkim zaplanowane zakupy związane z przygotowaniami rodzinnymi i tradycjami kulinarnymi. W efekcie więcej osób sięga po płatności odroczone właśnie przy okazji świąt niż podczas dni wyprzedaży.
4. Ewolucja strategii sprzedażowych przedsiębiorstw
4.1. Adaptacja sieci handlowych
Społeczne zmiany wymuszają dostosowanie strategii handlowych przez sieci detaliczne działające na polskim rynku. Coraz powszechniejsze staje się wykorzystywanie sztucznej inteligencji do personalizacji ofert promocyjnych oraz ekspansja marek własnych jako sposobu na zapewnienie atrakcyjnej ceny przy zachowaniu jakości.
Dodatkowo rozwijane są modele omnichannel – coraz więcej klientów korzysta z połączenia zakupów online i odbioru osobistego („click&collect”), co pozwala im elastycznie zarządzać czasem i budżetem podczas intensywnego okresu przygotowań świątecznych.
4.2. Innowacje w płatnościach
Płatności odroczone stały się integralną częścią ekosystemu zakupowego Polaków w okresie świątecznym. Ich udział sukcesywnie rośnie – obecnie stanowią około 14% wszystkich transakcji związanych ze świętami Wielkanocnymi i Bożym Narodzeniem.
Profil użytkowników tych usług wskazuje na osoby młode i aktywne zawodowo, które cenią sobie elastyczność finansową bez konieczności angażowania bieżących środków pieniężnych. Co ważne, średnia wartość koszyka opłacanego za pomocą płatności odroczonych jest o ponad jedną piątą wyższa niż tradycyjne metody płatności, co ma istotne znaczenie dla wielkości obrotów handlowych.
5. Prognozy i rekomendacje dla przyszłości
5.1. Scenariusze na kolejne lata
Eksperci prognozują dalszą polaryzację zachowań konsumenckich w Polsce – segment premium będzie systematycznie zwiększał swoje udziały poprzez rosnącą liczbę gospodarstw gotowych przeznaczać ponad tysiąc złotych na organizację świąt. Jednocześnie większość konsumentów pozostanie skupiona na poszukiwaniu najbardziej korzystnych ofert oraz racjonalizacji wydatków.
Rozwój technologii finansowych oraz zaawansowanych narzędzi scoringowych może spowodować wzrost udziału płatności odroczonych nawet do poziomu blisko jednej piątej wszystkich transakcji świątecznych już do końca dekady.
5.2. Wyzwania dla polityki gospodarczej
Aby zapewnić stabilność rynku konsumenckiego oraz ochronę interesów gospodarstw domowych, konieczne są działania ukierunkowane na ograniczenie zmienności cen energii i żywności oraz podniesienie poziomu edukacji finansowej społeczeństwa. Obecnie niemal połowa Polaków nie potrafi prawidłowo ocenić rzeczywistych kosztów kredytowych związanych z płatnościami odroczonymi.
Dodatkowo regulacje rynku usług finansowych powinny chronić przed nadmiernym zadłużeniem konsumentów wynikającym z łatwego dostępu do kredytów krótkoterminowych oraz promować odpowiedzialne zarządzanie budżetem domowym.
Podsumowanie
Dane dotyczące wydatków wielkanocnych w roku 2025 potwierdzają ewolucję zachowań konsumenckich Polaków wobec zmieniającego się otoczenia ekonomicznego i technologicznego. Dominacja rozsądnego planowania budżetu oraz rosnąca rola nowoczesnych narzędzi finansowych świadczą o wzroście świadomości finansowej społeczeństwa mimo utrzymującej się inflacji i presji cenowej.
Zachęcamy czytelników do świadomego podejścia do organizacji nadchodzących świąt Wielkanocnych poprzez przemyślane decyzje zakupowe oraz korzystanie z dostępnych promocji i innowacyjnych form płatności bez narażania swojego budżetu domowego na zbędne ryzyko finansowe.
