Włoski rząd ogłosił 25 kwietnia 2025 roku w Waszyngtonie kluczową inwestycję w rozwój infrastruktury Afryki Subsaharyjskiej. Kwota 270 milionów dolarów zostanie przeznaczona na rozbudowę Korytarza Lobito – strategicznej linii kolejowej, która połączy bogate złoża miedzi i kobaltu w Zambii oraz Demokratycznej Republice Konga z portem Lobito nad Oceanem Atlantyckim. Dodatkowo Włochy wsparły projekt kwotą 50 milionów dolarów przekazaną bezpośrednio instytucji Africa Finance Corporation (AFC), będącej jednym z głównych finansujących przedsięwzięcie podmiotów. Ta inwestycja wpisuje się w globalne trendy rywalizacji o surowce krytyczne oraz przebudowę światowych łańcuchów dostaw, zapowiadając przełom w międzykontynentalnym transporcie i gospodarce regionu.
| To musisz wiedzieć | |
|---|---|
| Czym jest inwestycja w Korytarz Lobito? | To projekt rozbudowy linii kolejowej łączącej Zambię i DRK z angolskim portem Lobito, wspierany przez Włochy kwotą 270 mln USD. |
| Jakie korzyści przyniesie ta inwestycja? | Przyspieszy eksport surowców, obniży koszty transportu, zmniejszy emisję CO2 i stworzy tysiące miejsc pracy. |
| Jakie wyzwania wiążą się z projektem? | Ryzyka to zadłużenie państw, model eksportowy oparty na surowcach bez lokalnego przetwarzania oraz dominacja zagranicznych firm. |
Spis treści:
Najważniejsze fakty: Miliony, megaprojekt i geopolityka
Inwestycja włoskiego rządu o wartości 270 milionów dolarów stanowi istotny wkład w całkowity budżet projektu Korytarza Lobito, którego koszt szacowany jest na około 10 miliardów dolarów. Do tej pory udało się zmobilizować ponad 6 miliardów dolarów od różnych międzynarodowych partnerów. Projekt obejmuje modernizację istniejącej linii kolejowej Benguela o długości około 1866 kilometrów, sięgającej od Angoli do Demokratycznej Republiki Konga, oraz budowę nowej zielonej linii o długości około 800 kilometrów w kierunku Zambii. Prace mają rozpocząć się w roku 2026 i zakończyć do roku 2030.
Kluczowymi uczestnikami przedsięwzięcia są konsorcjum Lobito Atlantic Railway, które tworzą firmy Trafigura, Mota-Engil oraz Vecturis, a także Africa Finance Corporation i Afrykański Bank Rozwoju (AfDB). Współpracę wspierają rządy Angoli, Zambii oraz DRK, a także instytucje finansowe z USA i Unii Europejskiej. Ta szeroka koalicja podkreśla znaczenie projektu zarówno dla regionu, jak i dla globalnego rynku surowców.
Geopolitycznie projekt jest elementem szerszej rywalizacji o dostęp do zasobów naturalnych Afryki. Przyspieszenie eksportu miedzi i kobaltu pozwoli skrócić czas transportu z pasma Copperbelt do portu Lobito z dotychczasowych 45 dni do zaledwie 7 dni. Ponadto przesunięcie przewozów z dróg na kolej przyczyni się do znaczącej redukcji emisji dwutlenku węgla – szacuje się spadek o około 30-40% do roku 2045. Budowa korytarza stworzy także ponad 12 tysięcy miejsc pracy podczas fazy budowlanej oraz około 3500 stałych stanowisk po jej zakończeniu.
Kontekst: Rywalizacja mocarstw i nowe szlaki handlowe
Korytarz Lobito ma długą historię sięgającą czasów kolonialnych. Linia Benguela została oddana do użytku w latach dwudziestych XX wieku jako ważny szlak transportowy między Atlantykiem a wnętrzem kontynentu. Jednak wojny domowe w Angoli od lat siedemdziesiątych do początku XXI wieku poważnie uszkodziły infrastrukturę i zahamowały rozwój regionu. Niedawne porozumienia koncesyjne zawarte w latach 2022-2023 umożliwiły wznowienie prac nad odbudową korytarza.
Równolegle inne międzynarodowe inicjatywy infrastrukturalne w Afryce intensyfikują swoje działania. Przykładem jest budowa autostrady Abidjan-Lagos czy rozwój korytarzy handlowych wspieranych przez USA i Unię Europejską jako część Programu Globalnej Infrastruktury (PGI). Projekt Lobito wpisuje się także w trend zielonej transformacji kontynentu – jego energia ma być w ponad 70% pozyskiwana ze źródeł odnawialnych.
Spadek udziału Chin we współfinansowaniu afrykańskich projektów infrastrukturalnych odzwierciedla przesunięcie równowagi geopolitycznej na rzecz zachodnich partnerów. Konkurencja obejmuje także turecki korytarz miedziowy czy europejsko-indyjski szlak IMEC. Te zmiany wpływają na sposób zarządzania zasobami naturalnymi oraz kierunki rozwoju regionalnego handlu.
Perspektywy: Szanse i wyzwania
Ekonomiczne korzyści wynikające z budowy Korytarza Lobito są znaczące. Krótkoterminowo przewiduje się wzrost PKB Angoli o około 1,2%, a Zambii nawet o ponad 2%. W średnim okresie wolumen przewozów może potroić się do poziomu około 15 milionów ton rocznie, a powstanie pięć nowych hubów logistycznych usprawni obsługę transportową regionu. Geopolitycznie korytarz ma szansę przejąć około 18% światowego rynku kobaltu, co osłabi dominację chińskich portów takich jak Dar es Salaam czy Durban.
Z drugiej strony pojawiają się obawy dotyczące zadłużenia państw zaangażowanych w projekt – Angola już wydała ponad 300 milionów dolarów na pierwsze lata koncesji, co wzbudza niepokój Międzynarodowego Funduszu Walutowego o stabilność fiskalną kraju. Krytycy wskazują też na ryzyko utrwalenia modelu eksportowego polegającego na wywozie surowców bez ich przetwarzania lokalnie, co ogranicza potencjał rozwoju przemysłowego regionu. Poza tym dominacja zachodnich koncernów finansujących przedsięwzięcie może ograniczać wpływ afrykańskich podmiotów na zarządzanie projektem.
Zainteresowania czytelników: Dlaczego to ważne?
Dla konsumenta końcowego inwestycja we włoskie wsparcie Korytarza Lobito może oznaczać niższe ceny produktów zależnych od metali krytycznych. Tańszy transport kobaltu ma potencjał obniżyć koszt baterii stosowanych w samochodach elektrycznych nawet o kilka procent do roku 2030. Ponadto rozwój infrastruktury transportowej zwiększy dostępność produktów rolnych dzięki lepszemu zabezpieczeniu lokalnego bezpieczeństwa żywnościowego – planowane jest zaangażowanie aż dwóch milionów rolników współpracujących z grupą Carrinho działającą wzdłuż trasy kolejowej.
Ważnym aspektem jest również bezpieczeństwo cyfrowe całego systemu transportowego – inwestycje przekraczające siedemdziesiąt milionów dolarów mają zostać przeznaczone na nowoczesne systemy teleinformatyczne kolei, minimalizujące ryzyko cyberataków wpływających na płynność globalnych dostaw surowców.
Zaskakujące fakty
Korytarz Lobito będzie pierwszym tego typu projektem kolejowym w Afryce wyposażonym w zaawansowaną automatyzację sterowania ruchem pociągów według standardu ETCS-2, co zwiększy bezpieczeństwo i efektywność przewozową. Historycznie trasa ta odtwarza dawną linię Benguela uruchomioną jeszcze przed II wojną światową i zniszczoną podczas wieloletnich konfliktów wewnętrznych Angoli. Z ekologicznego punktu widzenia każdy kurs pociągu zastępuje nawet sto dwadzieścia ciężarówek drogowych, redukując ślad węglowy o setki ton dwutlenku węgla rocznie.
Włoska inwestycja to zatem coś więcej niż tylko finansowanie – to symbol odrodzenia afrykańskiej infrastruktury transportowej i przykład skutecznej współpracy międzynarodowej ukierunkowanej na zieloną transformację kontynentu. Sukces tego przedsięwzięcia zależy jednak od zdolności państw regionu do wykorzystania potencjału projektu jako fundamentu dla dywersyfikacji gospodarczej oraz budowy kompleksowego ekosystemu przemysłowego.
