Kwestia wzajemności umowy kredytu hipotecznego jest jednym z kluczowych zagadnień, które pojawiają się w przypadku rozpatrywania spraw dotyczących kredytów frankowych. Unieważnienie umowy kredytowej z powodu klauzul abuzywnych wiąże się z koniecznością rozliczenia obu stron, a istotnym czynnikiem w tym procesie jest zakwalifikowanie umowy jako wzajemnej. Jednakże, sądy dotychczas różnie rozstrzygały tę kwestię, co powodowało pewne zamieszanie. W związku z tym, Sąd Najwyższy planuje podjąć uchwałę w tej sprawie, która może mieć istotne znaczenie dla frankowiczów.
Spis treści:
Aktualne wydarzenia
W piątek, 6 października, Sąd Najwyższy w Izbie Cywilnej ma podjąć uchwałę w sprawie umowy o kredyt bankowy i rozstrzygnąć, czy jest ona umową wzajemną. Decyzja ta może mieć duże znaczenie dla frankowiczów, którzy borykają się z problemami związanymi z umowami kredytowymi. Wniosek Rzecznika Finansowego w tej sprawie trafił do Sądu Najwyższego w lipcu zeszłego roku, a posiedzenie zostało wcześniej odroczone.
Kwestia wzajemności umowy kredytu hipotecznego jest jednym z głównych zagadnień, które pojawiają się podczas rozstrzygania przez sądy spraw kredytów frankowych w przypadku unieważnienia umowy kredytu z powodu klauzul abuzywnych. Unieważnienie umowy pociąga za sobą problem rozliczenia obu stron, czyli zwrotu przez kredytodawcę rat kapitałowo-odsetkowych oraz przez kredytobiorcę kwoty kredytu w nominalnej wysokości. Jednakże, sposób rozliczenia zależy m.in. od zakwalifikowania unieważnionej umowy jako wzajemnej, co doprowadzało do różnych interpretacji przez sądy.
Wzajemność umowy w kodeksie cywilnym a działania banków
Zgodnie z kodeksem cywilnym, umowa jest wzajemna, gdy obie strony zobowiązują się w taki sposób, że świadczenie jednej z nich ma być odpowiednikiem świadczenia drugiej. Jednakże, w przypadku unieważnienia umowy, każda ze stron ma prawo zatrzymania świadczenia, dopóki druga strona nie zaoferuje zwrotu otrzymanego świadczenia albo nie zabezpieczy roszczenia o zwrot. W praktyce, banki masowo powołują się na prawo zatrzymania w sporach z konsumentami dotyczących kredytów indeksowanych i denominowanych do waluty obcej.
W związku z tym, Rzecznik Finansowy zawnioskował do Sądu Najwyższego o rozstrzygnięcie, czy umowa o kredyt bankowy jest umową wzajemną, czy jednostronnie zobowiązującą. Jeśli umowa nie jest wzajemna, to stronom nie przysługuje prawo zatrzymania. Rzecznik Finansowy argumentuje, że w umowie wzajemnej strony spełniają różne świadczenia o ekwiwalentnej wartości, co nie ma miejsca w przypadku umowy o kredyt bankowy, gdzie kredytobiorca zwraca to samo świadczenie, a nie spełnia inne równoważne świadczenie.
Kwestia wzajemnych rozliczeń a Trybunał Sprawiedliwości UE
Nie jest jeszcze jasne, jak wyrok Sądu Najwyższego wpłynie na rozstrzygnięcie problemu wzajemnych rozliczeń po unieważnieniu umowy kredytowej. W listopadzie 2021 roku, Sąd Okręgowy w Warszawie zwrócił się do Trybunału Sprawiedliwości UE z serią pytań dotyczących rozliczeń po unieważnieniu umowy kredytowej oraz terminów przedawnienia roszczeń w takim przypadku. Jedno z pytań dotyczy również prawa zatrzymania.
Sądy zawiesiły niektóre sprawy dotyczące kredytów frankowych w oczekiwaniu na wyrok Trybunału Sprawiedliwości UE. Jednakże, decyzja Sądu Najwyższego będzie miała duże znaczenie dla frankowiczów i może wpłynąć na rozwiązanie problemów związanych z unieważnieniem umów kredytowych.
Podsumowanie
Podjęcie uchwały przez Sąd Najwyższy w sprawie wzajemności umowy kredytu hipotecznego może mieć istotne znaczenie dla frankowiczów i ich problemów związanych z unieważnieniem umów kredytowych. Kwestia rozliczenia obu stron po unieważnieniu umowy jest ważna, a różne interpretacje przez sądy powodowały zamieszanie. Wyrok Sądu Najwyższego oraz ewentualne stanowisko Trybunału Sprawiedliwości UE mogą wpłynąć na ustalenie jednoznacznych zasad dotyczących wzajemności umowy kredytu hipotecznego.
