| To musisz wiedzieć | |
|---|---|
| Co oznacza „totalny reset” w relacjach USA-Chiny? | To propozycja znacznego obniżenia ceł i deeskalacji napięć handlowych, które od 2025 roku osiągnęły rekordowe poziomy. |
| Jak genewskie rozmowy wpłyną na ceny elektroniki w USA? | Obniżka ceł z 145% do około 80% może zmniejszyć ceny popularnych produktów elektronicznych o 15-20%. |
| Dlaczego Chiny eksportują towary przez Wietnam i Tajlandię? | To strategia omijania amerykańskich ceł, pozwalająca utrzymać konkurencyjność chińskich produktów na rynku USA. |
W maju 2025 roku świat gospodarki odwrócił wzrok ku Genewie, gdzie odbyły się przełomowe rozmowy handlowe między Stanami Zjednoczonymi a Chinami. Prezydent Donald Trump ogłosił „totalny reset” w relacjach handlowych obu mocarstw, co mogło zapowiadać nową erę współpracy po latach napięć i wojny celnej. Dla przeciętnego konsumenta oznacza to potencjalne zmiany w cenach znanych produktów – od iPhone’a po wiele towarów z napisem „Made in China”. Rozmowy te są kontynuacją nierównej historii konfliktów handlowych, które od lat kształtują globalną gospodarkę i wywierają bezpośredni wpływ na portfele zwykłych ludzi.
Spis treści:
Najważniejsze fakty: Genewskie rozmowy w liczbach
Rozmowy w Genewie odbyły się w prestiżowej rezydencji ambasadora Szwajcarii przy ONZ, zwanej Villa Saladin, gdzie spotkali się najważniejsi negocjatorzy: ze strony USA sekretarz skarbu Scott Bessent oraz przedstawiciel handlowy Jamieson Greer, a po stronie Chin wicepremier He Lifeng. Pierwsza tura trwała ponad dziesięć godzin, a druga została zaplanowana na następny dzień. Główna propozycja Trumpa zakładała obniżenie ceł nakładanych na chińskie towary z rekordowego poziomu 145% do około 80%, pod warunkiem uzyskania konkretnych ustępstw ze strony Pekinu.
Warto spojrzeć na liczby obrazujące skalę tego konfliktu: deficyt handlowy USA wobec Chin sięgnął w 2024 roku niemal 319 miliardów dolarów, notując wzrost o 6% względem poprzedniego roku. Wartość wzajemnej wymiany handlowej przekroczyła 600 miliardów dolarów, z czego import z Chin stanowił blisko trzy czwarte tej kwoty. Utrzymanie wysokich ceł groziło nie tylko dalszym pogorszeniem relacji, ale również realnymi stratami dla obu gospodarek – według szacunków Bessenta nawet do 10 milionów miejsc pracy w Chinach mogło być zagrożonych.
Po ogłoszeniu postępów rynki finansowe zareagowały entuzjastycznie – indeksy giełdowe w Azji oraz Europie odnotowały wzrosty. Firmy technologiczne, takie jak Apple, a także sektor rolniczy liczą na złagodzenie restrykcji i poprawę dostępności surowców oraz komponentów. To pokazuje, że choć polityka makroekonomiczna bywa abstrakcyjna, jej skutki szybko przekładają się na realne decyzje biznesowe i codzienne życie konsumentów.
Kontekst: Od Phase One do „wojny totalnej”
Obecna sytuacja jest kulminacją kilku lat narastających napięć. Po podpisaniu umowy Phase One w 2020 roku wydawało się, że konflikt celny zostanie zażegnany. Jednak pandemia COVID-19 oraz niewywiązywanie się Chin z części zobowiązań doprowadziły do przywrócenia ceł przez administrację Trumpa już na początku 2024 roku. W kwietniu 2025 doszło do eskalacji – stawki celne po stronie amerykańskiej wzrosły do aż 145%, co Pekin odpowiedział podwyżką własnych ceł do poziomu 125%.
Strategia Chin obejmuje jednak sprytne manewry – ponad jedna piąta eksportu do USA jest obecnie kierowana przez kraje takie jak Wietnam czy Tajlandia, które pełnią rolę pośredników umożliwiających omijanie amerykańskich barier celnych. Ten zabieg tłumaczy paradoksalny wzrost chińskiego eksportu o ponad 8% mimo wojny celnej.
Porównując obecną sytuację z okresem szczytowym wojny celnej lat 2018–2020, kiedy cła sięgały maksymalnie około 25%, widzimy radykalną zmianę skali konfliktu. Obecnie taryfy są nawet sześciokrotnie wyższe i dotyczą nowych sektorów gospodarki – od surowców krytycznych po technologie przyszłości takie jak sztuczna inteligencja czy sieci komunikacyjne nowej generacji.
Perspektywy: Optymizm Trumpa vs. sceptycyzm ekspertów
Administracja Trumpa przedstawia swoje propozycje jako krok milowy w deeskalacji konfliktu. Obniżka ceł do około 80% miałaby przynieść znaczące korzyści – zwłaszcza w sektorze elektroniki użytkowej, gdzie ceny mogłyby spaść nawet o jedną piątą dla większości produktów importowanych z Chin. Dodatkowo planowane inwestycje szwajcarskich firm o wartości kilkuset miliardów franków mają służyć jako zachęta dla dalszej liberalizacji handlu.
Z drugiej strony eksperci wskazują na ryzyka związane z tzw. „syndromem sera szwajcarskiego” – doraźne obniżki mogą tworzyć luki prawne i faworyzować wybrane branże kosztem innych. Pekin natomiast stanowczo domaga się całkowitego zniesienia ceł przed dalszymi negocjacjami, określając obecne taryfy jako formę ekonomicznego nacisku.
W krótkim terminie prawdopodobne jest utrzymanie ceł na poziomie około 80-100%, jednak długoterminowo konflikt może przenieść się na nowe pola walki – zwłaszcza związane z technologiami komunikacyjnymi nowej generacji oraz dostępem do strategicznych surowców jak metale ziem rzadkich.
Dlaczego czytelników to interesuje?
Wszystkie powyższe wydarzenia mają realne przełożenie na codzienność konsumenta. Przykładowo utrzymanie wysokich ceł może podnieść cenę nowego modelu iPhone’a nawet o kilkaset dolarów – co dla wielu użytkowników oznacza znaczny wydatek lub rezygnację z zakupu. Z kolei branża motoryzacyjna notuje już teraz wzrost kosztów napraw spowodowany droższymi częściami importowanymi z Chin.
Ciekawostką jest fakt istnienia tzw. „szarej strefy” celnej – co trzeci produkt oznaczony jako „Made in Vietnam” to faktycznie chiński towar przesmykany przez granice krajów Azji Południowo-Wschodniej. Pokazuje to skalę adaptacji globalnych sieci dostaw do protekcjonistycznych barier.
Geopolitycznie brak porozumienia może sprzyjać tworzeniu alternatywnych bloków handlowych, np. przez państwa BRICS, co może osłabić rolę dolara jako waluty rezerwowej i zmienić układ sił gospodarczych świata.
Choć polityka międzynarodowa wydaje się odległa od codzienności przeciętnego obywatela, jej skutki są szybko odczuwalne – zarówno przy kasie sklepowej, jak i podczas planowania inwestycji przez przedsiębiorstwa czy kształtowania globalnych trendów ekonomicznych.
Podsumowując, ogłoszony „totalny reset” relacji USA-Chiny to nie tylko symboliczne wydarzenie polityczne, ale przede wszystkim znak możliwych zmian wpływających na globalną gospodarkę i życie milionów konsumentów. Jak zauważył jeden z chińskich dyplomatów: „W wojnie celnej nie ma zwycięzców; są tylko ci, którzy potrafią przetrwać dłużej”. Od powodzenia genewskich rozmów zależy więc stabilność przyszłych lat oraz komfort codziennych zakupów zwykłych ludzi na obu kontynentach.
