Rodzina Kowalskich z Warszawy to przykład dramatycznej walki, jaką toczą tysiące osób w Polsce zmagających się z rakiem bliskich. Mąż pani Anny ma rozsiane przerzuty niemal do wszystkich narządów, co wymaga całodobowej opieki. Pomimo tego, w 2025 roku ich wniosek o zasiłek pielęgnacyjny został odrzucony przez ZUS. Biurokratyczne bariery i sztywne kryteria orzekania o niepełnosprawności pozostawiły ich bez wsparcia finansowego w najtrudniejszym momencie życia. Ta historia nie jest odosobniona – pokazuje systemową niewydolność wobec dynamicznie przebiegających chorób nowotworowych.
| To musisz wiedzieć | |
|---|---|
| Jak uzyskać zasiłek pielęgnacyjny przy raku z przerzutami w 2025? | Wymaga to spełnienia sztywnych kryteriów ZUS, które często nie uwzględniają zmienności choroby, co utrudnia przyznanie świadczenia. |
| Jakie zmiany w przepisach ZUS dotyczą orzekania o niepełnosprawności u pacjentów onkologicznych? | Nowelizacje utrzymują wymóg aktualnych badań obrazowych i zaostrzają kontrole, co komplikuje dostęp do świadczeń. |
| Jakie są koszty leczenia nowotworów pozbawionych refundacji w Polsce? | Rodziny wydają średnio ponad 2 300 zł miesięcznie na leki i środki medyczne, co stanowi znaczące obciążenie finansowe. |
Spis treści:
Najważniejsze fakty: Systemowa niewydolność wobec metastazy
W pierwszym kwartale 2025 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych odrzucił aż 42% wniosków o dodatek pielęgnacyjny składanych przez pacjentów onkologicznych. Decyzje te opierano przede wszystkim na braku trwałej niezdolności do samodzielnej egzystencji – kryterium niezwykle trudnym do spełnienia przez osoby z dynamicznie przebiegającym rakiem. Choroba nowotworowa z przerzutami charakteryzuje się okresami zaostrzeń i remisji, które wymagają elastycznego podejścia do oceny stanu zdrowia.
Raport Narodowego Instytutu Onkologii wskazuje, że aż 78% pacjentów z przerzutami obejmującymi trzy lub więcej narządów doświadcza cyklicznych pogorszeń zdrowia wymagających intensywnej opieki. Tymczasem powiatowe zespoły ds. orzekania o niepełnosprawności często nie uwzględniają tej zmienności. W województwie mazowieckim co trzeci wniosek o rentę socjalną dla opiekunów jest składany ponownie po wcześniejszej odmowie, a ogółem w 2024 roku wydano aż 23 tysiące negatywnych decyzji dla osób będących w remisji choroby.
Takie podejście skutkuje poważnymi konsekwencjami dla pacjentów i ich rodzin – zarówno finansowymi, jak i emocjonalnymi. Brak wsparcia socjalnego potęguje stres opiekunów oraz ogranicza dostęp do niezbędnej opieki paliatywnej i psychologicznej.
Kontekst: Historia pętli legislacyjnych
W grudniu 2024 roku Ministerstwo Rodziny i Polityki Społecznej zatwierdziło nowelizację ustawy o świadczeniach rodzinnych, która niestety utrzymała obowiązek dostarczania aktualnych badań obrazowych przy każdym przedłużeniu świadczenia. Oznacza to dla rodzin chorych na raka dodatkowe koszty sięgające od 300 do nawet 800 zł miesięcznie na komercyjne rezonanse magnetyczne czy tomografie komputerowe. Kolejki na NFZ wynoszą obecnie średnio cztery miesiące, co powoduje konieczność korzystania z prywatnych usług diagnostycznych.
Zaostrzenie kontroli przejawia się również wzrostem liczby wizyt lekarzy orzeczników ZUS u pacjentów onkologicznych – w porównaniu do roku 2023 nastąpił wzrost o 37%. Jednocześnie odsetek pozytywnych decyzji spadł z 58% do zaledwie 41%. Te statystyki ilustrują trend zaostrzania polityki orzeczniczej wobec osób chorych na raka.
Paradoksalnie rosnące wydatki na zwalczanie nadużyć przekroczyły w tym roku kwotę 120 milionów złotych – sumę porównywalną do rocznego budżetu programu leczenia przerzutów do wątroby. Tymczasem realna pomoc dla chorych pozostaje ograniczona przez biurokratyczne wymogi i sztywne przepisy.
Perspektywy: Polaryzacja stanowisk
Zakład Ubezpieczeń Społecznych podkreśla konieczność ochrony systemu przed nadużyciami. Marek Nowak, rzecznik prasowy ZUS, tłumaczy: „Orzeczenia wydajemy na podstawie obiektywnych kryteriów medycznych, a nie prognoz rozwoju choroby”. Jednocześnie wskazuje, że dzięki elektronicznemu systemowi e-ZLA aż 15% pacjentów onkologicznych otrzymało świadczenia w trybie przyspieszonym.
Z kolei środowiska pacjenckie krytykują obecne rozwiązania jako niewystarczające i niesprawiedliwe. Anna K., współzałożycielka Stowarzyszenia „Przerzutowi Niezłomni”, opisuje sytuację męża chorego na raka z licznymi przerzutami: „Podczas wizyty u komisji musiał sam wejść po schodach na piętro. Gdy nie dał rady – komisja uznała go za zdolnego do samodzielnej egzystencji”. Organizacja ta zbiera podpisy pod obywatelskim projektem ustawy postulującym automatyczne przyznawanie dodatku pielęgnacyjnego przy diagnozie przerzutów obejmujących dwa lub więcej narządów.
Zainteresowania czytelnika: Koszty ukrytej epidemii
Leczenie nowotworów w stadium zaawansowanym niesie ze sobą ogromne obciążenia finansowe dla rodzin. Średnie miesięczne wydatki na leki przeciwbólowe, środki opatrunkowe oraz specjalistyczne żywienie medyczne przekraczają obecnie kwotę 2 300 zł. To blisko 83% średniej krajowej emerytury, co dla wielu rodzin oznacza dramatyczne ograniczenia budżetowe.
Co piąta osoba rezygnująca z ubiegania się o świadczenia socjalne popada w skrajne ubóstwo już sześć miesięcy po diagnozie przerzutowej choroby nowotworowej. Sytuacja ta wywołuje efekt domina – pogłębiając problemy zdrowotne i społeczne całych rodzin.
Nadzieją na poprawę sytuacji są innowacje technologiczne. Pilotażowe wdrożenia systemów sztucznej inteligencji analizujących przebieg choroby wykazały nawet 40% spadek liczby odwołań od decyzji ZUS. Automatyczna aktualizacja orzeczeń mogłaby lepiej odzwierciedlać zmienność stanu zdrowia pacjentów onkologicznych i usprawnić dostęp do świadczeń.
Perspektywa na 2026 r.: Nadzieja na zmianę?
Zapowiedziana reforma Krajowej Sieci Onkologicznej przewiduje wdrożenie cyfrowych kart przebiegu choroby integrujących dane medyczne ze wszystkich ośrodków onkologicznych w Polsce. Taka kompleksowa dokumentacja miałaby usprawnić komunikację między pacjentami a systemem opieki zdrowotnej oraz służbami orzekającymi o niepełnosprawności.
Mimo tych innowacji eksperci zwracają uwagę, że bez równoczesnych zmian legislacyjnych dotyczących kryteriów przyznawania świadczeń oraz uproszczenia procedur biurokratycznych nawet najnowocześniejsze technologie mogą okazać się niewystarczające. Problem „urzędniczej ślepoty” wobec specyfiki chorób nowotworowych pozostaje głównym wyzwaniem nadchodzącego roku.
Podsumowując, sytuacja rodzin osób chorych na raka pozostaje dramatyczna ze względu na niedostosowanie systemu świadczeń do specyfiki chorób onkologicznych oraz rosnącą biurokrację. Konieczne są pilne reformy obejmujące zarówno zmiany prawne, jak i wdrożenie nowoczesnych technologii wspierających proces orzekania o niepełnosprawności oraz wypłatę świadczeń dla chorych na raka. Społeczne zaangażowanie i wsparcie inicjatyw ustawodawczych mogą przyczynić się do poprawy losu tysięcy polskich rodzin walczących każdego dnia z nowotworem swoich bliskich.
