| To musisz wiedzieć | |
|---|---|
| Jaką rolę pełni LNG z USA w strategii energetycznej UE? | LNG z USA stanowi kluczowy element dywersyfikacji źródeł energii i bezpieczeństwa energetycznego Unii Europejskiej. |
| Kiedy UE planuje całkowicie odejść od rosyjskich paliw kopalnych? | Komisja Europejska zapowiedziała plan odejścia od rosyjskich paliw kopalnych do roku 2027. |
| Czy zwiększenie importu LNG z USA niesie ryzyka dla UE? | Tak, krytycy wskazują na ryzyko zależności od USA oraz wyzwania związane z celami klimatycznymi Unii. |
Europa stoi przed poważnym wyzwaniem związanym z zapewnieniem stabilnych dostaw energii w obliczu rosnącej niestabilności geopolitycznej i konieczności ograniczenia zależności od Rosji. W odpowiedzi na te wyzwania Unia Europejska intensyfikuje działania mające na celu dywersyfikację źródeł energii oraz rozwój infrastruktury gazowej, ze szczególnym uwzględnieniem skroplonego gazu ziemnego (LNG) pochodzącego ze Stanów Zjednoczonych. Podczas szczytu bezpieczeństwa energetycznego w Londynie, który odbył się 24 kwietnia 2025 roku, przewodnicząca Komisji Europejskiej Ursula von der Leyen podkreśliła strategiczną rolę amerykańskiego LNG w unijnej strategii energetycznej oraz zapowiedziała plan całkowitego odejścia od rosyjskich paliw kopalnych do 2027 roku.
Spis treści:
Najważniejsze Fakty
Szczyt energetyczny w Lancaster House zgromadził przedstawicieli aż 60 państw, w tym ministrów energii takich jak Ed Miliband z Wielkiej Brytanii oraz Marc Ferracci z Francji. Wydarzenie było okazją do omówienia bieżących wyzwań oraz przyszłych kierunków polityki energetycznej Europy. Ursula von der Leyen podczas swojego przemówienia zaakcentowała nie tylko znaczenie LNG z USA jako filaru bezpieczeństwa energetycznego, ale także przedstawiła harmonogram działań zmierzających do uniezależnienia się od rosyjskich paliw kopalnych.
Dane zaprezentowane przez Komisję Europejską są wymowne: w 2024 roku Stany Zjednoczone dostarczyły aż 45% całkowitego importu LNG do UE, co odpowiada około 7,1 miliarda stóp sześciennych dziennie. Import rosyjskiego gazu ziemnego spadł w tym samym okresie z poziomu 45% (2021) do 18%, choć rosyjski LNG nadal stanowi około 13% dostaw. Od początku konfliktu na Ukrainie Unia wydała na rosyjskie paliwa kopalne około 240 miliardów euro – kwotę porównywalną do kosztu zakupu ponad dwóch tysięcy myśliwców F-35.
Bezpośrednio po szczycie zapowiedziano wzrost eksportu amerykańskiego LNG o kolejne 15-20% do roku 2026, wspierany rozbudową terminali regazyfikacyjnych w Chorwacji, na Cyprze i we Włoszech. Jednocześnie pojawiają się obawy dotyczące możliwych napięć handlowych – były prezydent Donald Trump zasugerował bowiem powiązanie wzrostu dostaw gazu ze zniesieniem ceł na amerykańskie towary.
Kontekst
Współpraca transatlantycka w dziedzinie energetyki ma swoje korzenie w reakcji na agresję Rosji na Ukrainę. Już w marcu 2022 roku powołano specjalną grupę roboczą ds. bezpieczeństwa energetycznego, która koordynuje wysiłki na rzecz dywersyfikacji dostaw i zwiększenia odporności rynku europejskiego. Od tego czasu Stany Zjednoczone utrzymują pozycję największego dostawcy LNG do Europy, wyprzedzając tradycyjnych eksporterów takich jak Katar czy Rosja.
Obecne trendy wskazują na dynamiczny rozwój infrastruktury LNG – moce regazyfikacyjne wzrosły o około 40% między rokiem 2021 a 2024, osiągając zdolność przetwarzania ponad 227 miliardów metrów sześciennych rocznie. Równocześnie inwestycje skupiają się na tzw. zielonym LNG – projekt Northern Lights zakłada wykorzystanie technologii wychwytywania dwutlenku węgla przy wydobyciu gazu w Teksasie oraz jego skraplanie w Norwegii jako sposób na zmniejszenie śladu węglowego tego surowca.
Mimo sankcji i ograniczeń import rosyjskiego LNG wzrósł o około 18% w latach 2023–2024, głównie dzięki pośrednikom działającym poprzez Zjednoczone Emiraty Arabskie i Singapur. Komisja tłumaczy ten paradoks koniecznością kontynuowania długoterminowych kontraktów z firmą Yamal LNG, których zerwanie mogłoby skutkować wysokimi odszkodowaniami dla europejskich odbiorców.
Perspektywy
Krytycy strategii ostrzegają przed nowym uzależnieniem – prognozy wskazują, że do roku 2030 nawet do 80% unijnego importu LNG może pochodzić ze Stanów Zjednoczonych. Takie skupienie dostaw stwarza ryzyko polityczne i gospodarcze analogiczne do wcześniejszej zależności od Rosji. Dodatkowo spalanie gazu, choć mniej emisyjne niż węgiel, generuje nadal znaczące ilości CO₂, co może kolidować z ambitnymi celami klimatycznymi UE.
Niemieckie obawy dotyczące stabilności dostaw wynikają ze zmniejszenia mocy regazyfikacyjnych we Wschodniej Fryzji oraz potencjalnych problemów logistycznych. Z drugiej strony Rada UE planuje jeszcze w trzecim kwartale 2025 roku wdrożenie mechanizmu wspólnych zakupów gazu, który ma zwiększyć siłę negocjacyjną wspólnoty wobec dostawców.
Do końca dekady przewidziano także podatek od nadmiernych zysków operatorów LNG; około 30% tych dochodów zostanie przeznaczone na Fundusz Sprawiedliwej Transformacji wspierający zieloną transformację regionów najbardziej dotkniętych zmianami gospodarczymi. Ponadto inwestycje obejmują rozbudowę interkonektorów gazowych jak Iberia-Francja czy Baltic Pipe II o zdolności przekraczające 25 miliardów metrów sześciennych rocznie.
Zainteresowania Czytelnika
Dla przeciętnego obywatela Unii kluczowe są perspektywy cen energii oraz wpływ nowych inwestycji na rachunki domowe. Komisja Europejska zapowiada walkę o obniżenie marż dystrybucyjnych, co może przełożyć się na redukcję kosztów ogrzewania i gotowania nawet o kilkanaście procent do roku 2026. Ponadto od tego samego okresu wdrożony zostanie system transparentności pochodzenia gazu – konsumenci będą mogli łatwo sprawdzić udział poszczególnych źródeł surowca.
Zaskakujące dane ujawnione podczas szczytu pokazują, że aż 70% rosyjskiego LNG trafia obecnie do Europy za pośrednictwem krajów trzecich jak ZEA czy Singapur, co skutecznie omija sankcje gospodarcze nakładane przez UE. Koszty budowy nowoczesnej infrastruktury gazowej znacząco rosną – cena kilometra gazociągu wzrosła dwukrotnie względem lat wcześniejszych ze względu na wymogi „hydrogen-ready”, czyli gotowości do przesyłu wodoru.
W codziennym życiu konsumenta zmiany będą widoczne także dzięki rozwojowi elektromobilności – planowane jest uruchomienie ponad pół tysiąca miejskich ładowarek EV wyposażonych w technologię „flat and flush”, która obniży koszty ładowania nawet o 40%. Sektor LNG natomiast wygeneruje dodatkowe miejsca pracy – prognozuje się utworzenie około 28 tysięcy nowych etatów związanych z obsługą terminali i logistyką do końca dekady.
Przewodnicząca von der Leyen podkreśliła, że strategiczne partnerstwo z USA nie stoi w sprzeczności z ambicją przyspieszenia zielonej transformacji Europy. Wskazała na rekordową moc odnawialnych źródeł energii wynoszącą już niemal 90 GW oddanych do użytku w ubiegłym roku oraz plany uruchomienia pierwszego europejskiego terminalu importowego zielonego amoniaku w Rotterdamie już w 2026 roku. Jak zauważył komisarz Dan Jørgensen, bez wsparcia amerykańskiego LNG finansowanie tej transformacji byłoby znacznie trudniejsze.
Strategia energetyczna UE na najbliższe lata jawi się więc jako kompleksowa odpowiedź na wyzwania geopolityczne i klimatyczne. Kluczowa jest dalsza dywersyfikacja źródeł energii oraz balansowanie między bezpieczeństwem dostaw a realizacją celów środowiskowych. Dla obywateli oznacza to nie tylko stabilniejsze rachunki za energię, ale także możliwość aktywnego uczestnictwa w transformacji ku bardziej zielonej przyszłości.
