W prowadzeniu księgi przychodów i rozchodów (KPiR) przedsiębiorca prowadzący podatkową księgę przychodów i rozchodów ma obowiązek sporządzenia i wpisania do niej remanentu, znanej również jako spis z natury. Remanent to spis z natury towarów handlowych, materiałów podstawowych i pomocniczych, półwyrobów, produkcji w toku, wyrobów gotowych, braków i odpadów. W tym artykule przyjrzymy się temu obowiązkowi, omówimy, kiedy należy sporządzić spis z natury, jakie dane powinien zawierać oraz jak dokonać jego wyceny.
Spis treści:
Kiedy sporządzić spis z natury w 2024?
Przedsiębiorcy prowadzący podatkową księgę przychodów i rozchodów są zobowiązani do sporządzenia spisu z natury w różnych sytuacjach. Przede wszystkim, spis z natury powinien być sporządzony na dzień 1 stycznia, na koniec każdego roku podatkowego, na dzień rozpoczęcia działalności w ciągu roku podatkowego oraz w przypadku zmiany wspólnika, zmiany proporcji udziałów wspólników lub likwidacji działalności.
Ponadto, naczelnik urzędu skarbowego może zarządzić sporządzenie spisu z natury u danego podatnika w określonych sytuacjach. Warto zauważyć, że od 1 stycznia 2019 roku podatnicy opodatkowani w formie ryczałtu zostali zwolnieni z obowiązku sporządzania spisu z natury.
Co obejmuje spis z natury?
Spis z natury powinien obejmować różne składniki przedsiębiorstwa, takie jak towary handlowe, materiały podstawowe i pomocnicze, półwyroby, produkcję w toku, wyroby gotowe, braki i odpady. Ważne jest, aby spis z natury był sporządzony w sposób staranny i trwały. Oznacza to, że nie można ograniczyć się jedynie do wydruku stanów produktów z komputera firmowego, ale należy również fizycznie sprawdzić, ile jest tych składników i w jakim są stanie.
Jakie dane powinien zawierać spis z natury?
Spis z natury powinien zawierać szereg informacji, aby był kompletny i zgodny z przepisami. Wśród tych danych znajdują się:
- Imię i nazwisko właściciela zakładu (nazwę firmy).
- Datę sporządzenia spisu.
- Numer kolejny pozycji arkusza spisu z natury.
- Szczegółowe określenie towarów i innych składników objętych spisem z natury.
- Jednostkę miary.
- Ilość stwierdzoną w czasie spisu.
- Cenę za jednostkę miary.
- Wartość wynikającą z przemnożenia ilości towaru przez jego cenę jednostkową.
- Łączną wartość spisu z natury.
- Klauzulę „Spis zakończono na pozycji…”.
- Podpisy osób sporządzających spis oraz podpis właściciela zakładu (wspólników).
Warto również zauważyć, że istnieją pewne wyjątki od powyższych wymagań w zależności od charakteru prowadzonej działalności. Na przykład, w przypadku księgarń i antykwariatów księgarskich, spisem z natury można obejmować jedną pozycję wydawnictwa o tej samej cenie, bez względu na nazwę i nazwisko autora.
Dla działalności kantorowej należy objąć spisem z natury niesprzedane wartości dewizowe, natomiast dla działów specjalnych produkcji rolnej, należy uwzględnić niezużyte w toku produkcji materiały i surowce oraz ilość zwierząt według gatunków z podziałem na grupy.
Jak dokonać wyceny spisu z natury?
Wycena spisu z natury jest istotnym elementem tego obowiązku. W zależności od rodzaju składników objętych spisem z natury, istnieją różne zasady wyceny. Przedstawiamy kilka podstawowych zasad:
- Towary handlowe i materiały można wycenić według cen zakupu lub nabycia, lub według cen rynkowych z dnia sporządzenia spisu, jeżeli są one niższe od cen zakupu lub nabycia.
- Półwyroby, wyroby gotowe i braki własnej produkcji wycenia się według kosztów wytworzenia, czyli wszelkich kosztów związanych bezpośrednio i pośrednio z produkcją.
- Odpady użytkowe, które utraciły swoją pierwotną wartość użytkową, wycenia się według wartości wynikającej z oszacowania uwzględniającego ich przydatność do dalszego użytkowania.
- Niesprzedane wartości dewizowe wycenia się według cen zakupu z dnia sporządzenia spisu, a w dniu kończącym rok podatkowy, według cen zakupu, jednak nie wyższych niż kurs średni ogłaszany przez Narodowy Bank Polski.
- Produkcję niezakończoną (w przypadku działalności usługowej i budowlanej) wycenia się według kosztów wytworzenia, przy czym wartość nie może być niższa od kosztów materiałów bezpośrednich zużytych do produkcji niezakończonej.
- Produkcję zwierzęcą wycenia się według cen rynkowych z dnia sporządzenia spisu, z uwzględnieniem gatunku, grupy i wagi zwierząt.
Warto zauważyć, że wyceny spisu z natury należy dokonać najpóźniej w terminie 14 dni od dnia zakończenia spisu.
Spis z natury w KPiR
Spis z natury należy wpisać do księgi przychodów i rozchodów, uwzględniając poszczególne rodzaje składników lub wpisując jedną pozycję (sumę), jeżeli na podstawie spisu zostało sporządzone szczegółowe zestawienie poszczególnych składników. Zestawienie to powinno być przechowywane razem z KPiR.
Wzór spisu z natury na 2023/2024
Pobierz darmowy wzór spisu z natury – Wzór spisu z natury
Podsumowanie
Sporządzenie spisu z natury jest ważnym obowiązkiem dla przedsiębiorców prowadzących podatkową księgę przychodów i rozchodów. Spis z natury powinien być sporządzony na różne okazje, takie jak 1 stycznia, koniec roku podatkowego, rozpoczęcie działalności w ciągu roku podatkowego oraz w przypadku zmian w strukturze właścicielskiej lub likwidacji działalności.
Spis z natury powinien zawierać określone dane, takie jak dane dotyczące składników, jednostki miary, ilości, cen i wartości. Wycena spisu z natury zależy od rodzaju składników i powinna odzwierciedlać rzeczywisty stan i wartość tych składników. Spis z natury należy wpisać do księgi przychodów i rozchodów, a w systemie wFirma.pl można to zrobić w prosty sposób. Pamiętaj, że spis z natury jest istotnym narzędziem w prowadzeniu transparentnej i zgodnej z przepisami księgi przychodów i rozchodów.
