W Polsce od lat toczy się gorąca debata na temat sprawiedliwego rozwiązania kwestii kredytów frankowych. W ostatnim czasie Piotr Patkowski, wiceminister finansów, wypowiedział się na temat ugód jako najlepszego rozwiązania dla zarówno frankowiczów, jak i banków. Jego zdaniem, taki sposób wyjścia z sytuacji gwarantuje korzyści dla obu stron i pozwala uniknąć niebezpiecznych konsekwencji dla rynku finansowego.
Spis treści:
Kontekst problemu frankowego i stanowisko TSUE
Problem kredytów frankowych związany jest z kredytami hipotecznymi udzielanymi w walucie obcej, głównie we frankach szwajcarskich. Ich popularność wynikała z niższych oprocentowań w porównaniu z kredytami złotówkowymi. W momencie wzrostu kursu franka, rata kredytu wzrosła, a wraz z nią zadłużenie kredytobiorców.
W 2019 roku Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE) wydał wyrok w sprawie frankowiczów. Stanowisko TSUE było takie, że klauzule indeksacyjne zawarte w umowach o kredyt hipoteczny w walucie obcej były niejasne, co skutkowało naruszeniem praw konsumentów. TSUE nakazał polskim sądom ocenę klauzul walutowych i ewentualne unieważnienie umów.
Poszukiwanie sprawiedliwego rozwiązania
W Polsce od lat toczy się debata na temat sprawiedliwego rozwiązania problemu frankowiczów. Z jednej strony są osoby, które wskazują, że kredytobiorcy świadomie ryzykowali, biorąc kredyty we frankach szwajcarskich, a z drugiej strony są osoby, które wskazują na nieuczciwe praktyki banków i odpowiedzialność instytucji finansowych.
Wyzwaniem dla polskiego rządu i sądów jest znalezienie sprawiedliwego rozwiązania, które nie tylko uwzględni prawa frankowiczów, ale również nie zdestabilizuje rynku finansowego. Ugody, o których mówił wiceminister finansów, mogą być jednym z takich rozwiązań, gdyż pozwolą na uzgodnienie indywidualnych warunków dla każdego kredytobiorcy.
Kwestionowanie granic roszczeń frankowiczów i ich wpływ na innych kredytobiorców
Jednak należy również zwrócić uwagę na to, że roszczenia frankowiczów mogą wpłynąć na sytuację innych kredytobiorców. Przykładowo, jeśli banki zostaną zobowiązane do masowego przewalutowania kredytów frankowych na złote, może to spowodować wzrost kosztów dla instytucji finansowych, które być może zostaną przerzucone na innych klientów banków w formie wyższych opłat czy oprocentowania.
Warto zatem zastanowić się nad tym, jak dalece roszczenia frankowiczów są uzasadnione i jakie będą ich konsekwencje dla całego rynku finansowego. Należy również wziąć pod uwagę, że nie wszyscy frankowicze znaleźli się w trudnej sytuacji finansowej – niektórzy spłacają swoje zobowiązania bez problemów. Dlatego też rozwiązanie problemu frankowego powinno być odpowiednio wyważone i uwzględniać różne aspekty sprawy.
Propozycje Ministerstwa Finansów
Ministerstwo Finansów, mając na uwadze konieczność znalezienia sprawiedliwego rozwiązania problemu frankowego, proponuje rozważenie dialogu i ugód jako kluczowych narzędzi w negocjacjach między bankami a frankowiczami. Celem tych działań jest osiągnięcie porozumienia, które zadowoli obie strony i pozwoli uniknąć długotrwałych i kosztownych batalii sądowych.
Piotr Patkowski, który pełni funkcję podsekretarza stanu w Ministerstwie Finansów od 16 kwietnia 2020 r., podkreślił, że Komisja Nadzoru Finansowego (KNF) pracuje nad ustawą, która wprowadzałaby obowiązek zawierania ugód. Warto dodać, że Ministerstwo Finansów nie bierze udziału w tych pracach, a także nie zna ich szczegółowych założeń. Gdy projekt ustawy trafi do Ministerstwa, będzie poddany analizie, a wówczas będzie można poznać opinie sektora bankowego i środowiska frankowiczów oraz przekonać się, czy istnieje wola polityczna do jego przyjęcia.
Co więcej, Patkowski przyznał, że choć Ministerstwo Finansów nie pracuje nad ustawowym uregulowaniem kwestii frankowych, być może rozwiązania ustawowe ostatecznie będą konieczne. TSUE w swoich wyrokach daje prawu krajowemu możliwość uregulowania sytuacji w przypadku, gdy umowa jest nieważna. Na razie jednak wiceminister zachęca do korzystania z dostępnych instrumentów, czyli ugód.
Patkowski wyraził również niepokój dotyczący postawy sektora bankowego i organizacji społecznych, które reprezentują ich interesy. Wydarzenia z Forum Bankowego i Rady Dialogu Społecznego pokazują, że mimo ustalonych ram dialogu, jedna z organizacji, reprezentująca interesy sektora bankowego, wróciła do punktu wyjścia, atakując rząd za brak działań w sprawie frankowej i domagając się regulacji ustawowych.
