Po trzynastu latach oczekiwania, Rumunia i Bułgaria dołączyły do strefy Schengen, co jest znaczącym momentem w historii integracji europejskiej. Ich przystąpienie, ogłoszone w niedzielę, umożliwia obywatelom i odwiedzającym swobodne podróżowanie powietrzem i morzem bez kontroli granicznych, wraz z resztą Europy. Niemniej jednak, ze względu na weto Austrii, nowy status nie będzie dotyczył tras lądowych. Austria wyraziła obawy przed napływem uchodźców, argumentując, że pełne członkostwo w strefie Schengen dla tych państw mogłoby prowadzić do większej liczby osób ubiegających się o azyl w Europie.
To częściowe członkostwo jest światłem nadziei dla obu krajów, o czym świadczy entuzjastyczna reakcja przewodniczącej Komisji Europejskiej, Ursuli von der Leyen, która nazwała to „wielkim sukcesem” i „historycznym momentem dla strefy Schengen”. Obecnie strefa Schengen obejmuje 29 państw – 25 spośród 27 państw członkowskich Unii Europejskiej oraz Szwajcarię, Norwegię, Islandię i Liechtenstein.
W Rumunii, zasady strefy Schengen będą miały zastosowanie do czterech portów morskich i 17 lotnisk, w tym największego lotniska w Bukareszcie – Otopeni. Zwiększona zostanie liczba policji granicznej i urzędników imigracyjnych, którzy będą wspierać pasażerów i przeprowadzać losowe kontrole w celu wykrycia osób z fałszywymi dokumentami.
Dołączenie Bułgarii i Rumunii do strefy Schengen po Chorwacji, która stała się 27. członkiem strefy w styczniu 2023 r., mimo że dołączyła do UE później, zwraca uwagę na złożoną naturę procesu integracji europejskiej i wyzwania związane z zarządzaniem granicami zewnętrznymi UE. Stworzona w 1995 roku na mocy podpisanego dziesięć lat wcześniej porozumienia Schengen strefa swobodnego przemieszczania się zaczęła od pięciu państw członkowskich Wspólnoty Gospodarczej Eurpaijskiej i od tego czasu z powodzeniem poszerza się, obejmując kolejne kraje dążące do integracji i współpracy w ramach europejskiego projektu.
Spis treści:
Częściowe dołączenie Rumunii i Bułgarii do strefy Schengen
W dniu, który dla wielu okazał się historycznym momentem, Rumunia i Bułgaria przyjęły do strefy Schengen – obszaru swobodnego przemieszczania, który jest jednym z najistotniejszych osiągnięć integracji europejskiej. Jednak ta zmiana nie nastąpiła bez przeszkód i wyzwań, wśród których najbardziej znaczącym były wymogi spełnienia przez oba kraje warunków członkostwa oraz długotrwałe procedury oceny. Fakt, iż dołączenie do Schengen nastąpiło dopiero po 13 latach od złożenia wniosku przez te kraje, podkreśla, jak żmudny i skomplikowany może być ten proces. Dla Rumunii i Bułgarii, które dołączyły do Unii Europejskiej w 2007 roku, droga do Schengen była długa, a jej częściowe zrealizowanie jest znaczącym krokiem naprzód w ich integracji europejskiej.
Częściowe przyjęcie Rumunii i Bułgarii do strefy Schengen nie obejmuje, niestety, przepływu granicznego przez ląd, co jest bezpośrednim skutkiem weta ze strony Austrii. Austriacki rząd wyraził obawy związane z potencjalnym wzrostem liczby osób ubiegających się o azyl, argumentując, że dołączenie obu krajów do Schengen w pełnym zakresie mogłoby prowadzić do zwiększonego napływu migrantów. Decyzja ta podkreśla istniejące w Unii Europejskiej napięcia i wyzwania związane z polityką migracyjną oraz ochroną granic zewnętrznych.
Mimo ograniczeń, częściowe członkostwo w strefie Schengen otwiera przed Rumunią i Bułgarią nowe perspektywy. Obejmuje ono swobodne podróżowanie drogą lotniczą i morską, co ułatwia obywatelom tych krajów przemieszczanie się po większości Europy bez konieczności przechodzenia kontroli granicznych. Rząd Rumunii podał, że zasady Schengen będą teraz stosowane w czterech portach morskich i 17 portach lotniczych, co oznacza znaczące ułatwienie dla podróżnych, a także potencjalny impuls dla gospodarki poprzez wzrost ruchu turystycznego i większą integrację gospodarczą. Dodatkowo, obecność wzmożonych sił policyjnych i funkcjonariuszy imigracyjnych zapewni wzmocnienie bezpieczeństwa i efektywniejszą walkę z fałszerstwem dokumentów.
Reakcje i wypowiedzi
Ursula von der Leyen, przewodnicząca Komisji Europejskiej, pozytywnie oceniła dołączenie Rumunii i Bułgarii do strefy Schengen, nazywając to wydarzenie „wielkim sukcesem obu krajów” oraz „historycznym momentem dla obszaru Schengen”. Jej słowa podkreślają zobowiązanie Unii Europejskiej do budowania silniejszej i bardziej zjednoczonej Europy, w której swoboda przemieszczania jest kluczowym elementem. Wzmocnienie strefy Schengen poprzez dołączenie nowych członków jest wyrazem ciągłych starań Unii Europejskiej o pogłębienie integracji i współpracy międzynarodowej.
Częściowe przystąpienie do strefy Schengen budzi nadzieje na dalsze korzyści i postępy w integracji europejskiej Rumunii i Bułgarii. Mimo związanych z tym wyzwań, wiąże się z nim potencjał dla dalszego rozwoju, zarówno w kontekście ekonomicznym, jak i społecznym. Członkostwo ma również symboliczne znaczenie, potwierdzając, że pełna integracja z Unią Europejską – nawet jeśli jest obarczona trudnościami i opóźnieniami – jest osiągalnym celem, dającym nadzieję na przyszłość.
Konsekwencje przystąpienia do strefy
Po trzynastoletnim okresie oczekiwania, Rumunia i Bułgaria częściowo przystępują do strefy Schengen, co pociąga za sobą znaczące konsekwencje zarówno dla tych krajów, jak i dla całego obszaru Schengen. Przede wszystkim, zmiany te wpływają na mobilność powietrzną i morską, bezpieczeństwo graniczne oraz sektory transportu, turystyki i gospodarki.
Przystąpienie Rumunii i Bułgarii do strefy Schengen umożliwia podróżowanie między tymi państwami a pozostałymi członkami strefy bez konieczności przechodzenia kontroli granicznych podczas podróży powietrznych i morskich. Oznacza to, że obywatele oraz turyści będą mogli bezproblemowo korzystać z 17 portów lotniczych w Rumunii, w tym z największego lotniska w Bukareszcie – Otopeni, a także z czterech portów morskich. Zniesienie kontroli granicznych w tych punktach przyczyni się do usprawnienia podróży, redukcji czasu oczekiwania i zwiększenia atrakcyjności obu krajów jako destynacji turystycznych.
Wzmocnienie bezpieczeństwa granicznego
Chociaż zniesienie kontroli granicznych oznacza większą swobodę przemieszczania się, to wiąże się to również z potrzebą wzmocnienia bezpieczeństwa granicznego w celu zapobiegania nielegalnej imigracji oraz działalności przestępczej. Rumunia i Bułgaria zobowiązały się do wdrożenia dodatkowych środków, takich jak zwiększenie liczby policji granicznej i urzędników imigracyjnych, a także przeprowadzanie sporadycznych kontroli w celu wykrycia osób z fałszywymi dokumentami. Te działania mają na celu zapewnienie bezpieczeństwa wewnętrznego strefy Schengen, jednocześnie zachowując dynamikę swobodnego przepływu osób.
Przystąpienie do strefy Schengen ma bezpośredni wpływ na sektor transportu poprzez ułatwienie i przyspieszenie przepływu towarów i pasażerów. Z kolei sektor turystyki może oczekiwać wzrostu liczby odwiedzających dzięki uproszczonym procedurom podróżowania. Zwiększona mobilność i dostępność tych krajów przyciągną nie tylko turystów, ale również inwestorów zagranicznych, co stymulować będzie rozwój gospodarczy i tworzenie nowych miejsc pracy.
Kontekst historyczny i międzynarodowy
Integracja Rumunii i Bułgarii do strefy Schengen jest kontynuacją procesu, który ma swoje początki w 1995 roku, kiedy to powstała strefa Schengen, obejmująca pierwotnie pięć państw członkowskich Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej.
Strefa Schengen została utworzona na mocy porozumienia podpisanego dziesięć lat wcześniej przez Niemcy, Belgię, Francję, Luksemburg i Holandię. Jej celem była eliminacja kontroli na wspólnych granicach, co miało zapewnić swobodny przepływ osób, towarów, usług i kapitału. Rozszerzenie w 2007 roku włączyło do strefy dziewięć dodatkowych krajów, co jeszcze bardziej umocniło ideę integracji europejskiej.
Porównanie z innymi krajami członkowskimi
Rumunia i Bułgaria, dołączając do strefy Schengen, stają w szeregu z innymi krajami, które wcześniej przeszły przez ten proces integracyjny. Pomimo podobieństw, każdy kraj wnosi do strefy swój unikalny wkład i zmaga się z własnymi wyzwaniami w zakresie wdrażania wymogów Schengen, takich jak wzmocnienie bezpieczeństwa granic i zarządzanie migracją.
W styczniu 2023 roku Chorwacja przystąpiła do strefy Schengen jako 27. członek, mimo że dołączyła do Unii Europejskiej później niż Rumunia i Bułgaria. Jej doświadczenie w integracji z Schengen może posłużyć jako przykład dla tych dwóch krajów, podkreślając znaczenie zobowiązań w zakresie bezpieczeństwa oraz potrzebę współpracy międzynarodowej w zarządzaniu granicami.
Podsumowanie
Po trzynastoletnim oczekiwaniu, Rumunia i Bułgaria zrealizowały swój cel częściowego przystąpienia do strefy Schengen, otwierając nowy rozdział w historii integracji europejskiej. Mimo że wetto Austrii ograniczyło tę integrację wyłącznie do podróży powietrznych i morskich, przez co przejścia graniczne na trasach lądowych pozostaną podległe kontroli, to mimo wszystko stanowi to znaczący postęp dla obu krajów. Rozszerzenie strefy Schengen o te dwa państwa jest świadectwem ich wytrwałości i zaangażowania w procesie europejskiej integracji, a także stanowi potwierdzenie, że wspólnota europejska wciąż rozwija się i poszerza swoje granice.
Dołączenie Rumunii i Bułgarii do strefy Schengen, nawet w ograniczonym zakresie, może służyć jako katalizator dla dalszych dyskusji na temat roli i przyszłości strefy wolnego przemieszczania w Europie. Pokazuje to również, jak ważne jest kontynuowanie dialogu i budowanie konsensusu wewnątrz Unii Europejskiej, szczególnie w kwestiach tak ważnych jak migracja i bezpieczeństwo granic. To częściowe przystąpienie może być również traktowane jako stopniowy krok do pełnej integracji w przyszłości, wspierając tym samym ideę jedności europejskiej oraz promując dalszą współpracę i wzajemne zrozumienie między państwami członkowskimi.
Podsumowując, choć pełne przystąpienie do strefy Schengen pozostaje celem do realizacji dla Rumunii i Bułgarii, ich obecne dołączenie jest ważnym krokiem naprzód w procesie integracji europejskiej. Otwiera to nowe perspektywy dla obywateli obu krajów, wzmacniając zarazem pozycję Unii Europejskiej jako przestrzeni wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości. Ta zmiana, choć częściowa, stanowi nie tylko zwycięstwo dla Rumunii i Bułgarii, ale także dla całej Unii Europejskiej, podkreślając jej zdolność do rozwijania skutecznej współpracy międzynarodowej i elastyczności w dążeniu do wspólnych celów.
