| To musisz wiedzieć | |
|---|---|
| Co to są regulacje płatnicze PSR i PSD3? | PSR to unijne rozporządzenie o usługach płatniczych, a PSD3 to trzecia dyrektywa UE regulująca otwarty bankowość i bezpieczeństwo płatności. |
| Jakie są koszty adaptacji do regulacji PSR i PSD3 dla europejskich banków? | Średnie koszty wdrożenia wynoszą od 2,3 do 4,7 mln euro, głównie na modernizację uwierzytelniania i integrację API. |
| Jak regulacje płatnicze wpływają na konkurencyjność małych fintechów? | Mogą zwiększać bariery wejścia przez koszty compliance, ale oferują też nowe możliwości dzięki otwartemu dostępowi do danych bankowych. |
Spis treści:
Dane liczbowe i trendy rynkowe w sektorze płatności cyfrowych
Regulacje płatnicze wprowadzane w latach 2024–2025 mają znaczący wpływ na rozwój sektora finansowego w Europie. Według danych Europejskiego Banku Centralnego (ECB) udział płatności natychmiastowych wzrósł z 11% w 2022 roku do 14% w roku 2023. W Polsce jednak tylko 38% instytucji finansowych oferuje tę usługę, podczas gdy w Holandii jest to aż 92%. Wzrost ten wskazuje na rosnące zainteresowanie konsumentów szybkimi i bezpiecznymi metodami płatności.
Prognozy rynku globalnego potwierdzają dominację cyfrowych portfeli – według raportu Worldpay do końca 2027 roku ponad połowa transakcji online w USA będzie realizowana za pomocą e-portfeli. Szczególnie dynamiczny wzrost notuje segment BNPL (Buy Now, Pay Later), który stanowi obecnie około 6% tych transakcji. Wprowadzenie takich rozwiązań jest silnie powiązane z partnerstwami BigTech, jak Google Pay i Klarna.
Jednak rozwój ten wiąże się z wysokimi kosztami dostosowania do nowych regulacji. Raport Deloitte EMEA Centre for Regulatory Strategy szacuje, że średnia instytucja finansowa w Europie musi przeznaczyć od 2,3 do nawet 4,7 mln euro na implementację wymogów PSR i PSD3. Największą część budżetu pochłania modernizacja systemów uwierzytelniania (45%), integracja z otwartymi API (30%) oraz szkolenia personelu (25%). Te inwestycje są kluczowe dla zachowania bezpieczeństwa transakcji cyfrowych oraz interoperacyjności systemów płatniczych.
Kontekst historyczny: od PSD2 do PSD3 – ewolucja open bankingu
Dyrektywa PSD2, wdrożona w 2018 roku, była przełomem dla rynku usług finansowych. Umożliwiła ona fintechom dostęp do danych klientów za zgodą użytkownika, co zapoczątkowało erę otwartej bankowości. Jednak mimo tych zmian jedynie około 17% konsumentów aktywnie korzysta z usług opartych na open banking – według danych KPMG z 2023 roku.
PSD3, planowana do wejścia w życie w 2026 roku, ma usunąć wiele barier technologicznych i prawnych. Przewiduje m.in. obowiązek standaryzacji interfejsów API oraz ich regularne raportowanie pod kątem wydajności i bezpieczeństwa. To pozwoli na bardziej efektywną współpracę między instytucjami finansowymi a fintechami oraz poprawi jakość usług dla konsumentów.
Ważnym wydarzeniem jest także inicjatywa brytyjskiego nadzorcy FCA, który od stycznia 2025 roku promuje wdrożenie płatności zmiennych (VRP) oraz rozszerzenie koncepcji Open Finance. Te rozwiązania mają zwiększyć konkurencję na rynku i umożliwić konsumentom lepszą kontrolę nad swoimi finansami.
Perspektywy ekspertów: zwolennicy kontra krytycy regulacji
Zdania ekspertów na temat wpływu regulacji płatniczych są podzielone. Nikhil Rathi, CEO FCA, wskazuje na potencjał innowacyjny VRP i Open Finance jako kluczowe czynniki wzrostu sektora finansowego Wielkiej Brytanii. Według niego cyfrowe płatności mogą przyczynić się do wzrostu PKB o około 12% do roku 2030.
Z kolei David Sykes z Klarna podkreśla znaczenie współpracy z BigTechami: „Partnerstwa z Google Pay czy Apple to przyszłość BNPL – przewidujemy, że już w 2025 roku większość naszych transakcji będzie realizowana przez cyfrowe portfele”. To świadczy o rosnącym udziale gigantów technologicznych w rynku finansowym.
Po drugiej stronie debaty stoi jednak krytyka. Dr Piotr Gałązka z Związku Banków Polskich zwraca uwagę na dodatkowe obciążenia finansowe spowodowane wymogiem weryfikacji odbiorców płatności według PSR – koszty operacyjne mogą wzrosnąć nawet o 15–20%, co szczególnie uderza w mniejsze instytucje finansowe. Michał Pogorzelski podczas Forum Usług Płatniczych FUP 2025 zauważa natomiast dominującą rolę BigTechów dysponujących ogromnym kapitałem i wykorzystujących regulacje jako narzędzie konkurencyjne wobec tradycyjnych banków.
Wpływ regulacji na rynek i społeczeństwo: wyzwania i innowacje
Praktyczne wdrożenia nowych regulacji pokazują zarówno korzyści, jak i problemy społeczne. Bank Polski od maja 2025 r. stosuje biometryczną weryfikację głosową przy zmianach limitów transakcyjnych. Dzięki temu liczba oszustw spadła o niemal połowę (43%), jednak pojawiły się trudności techniczne zgłaszane przez użytkowników – skargi wzrosły o ponad jedną czwartą.
Jednocześnie rośnie ryzyko wykluczenia cyfrowego osób starszych. Badania PARP wskazują, że aż jedna trzecia Polaków powyżej 60 lat rezygnuje z usług wymagających uwierzytelniania biometrycznego lub zaawansowanych metod zabezpieczeń. Regulacja PSD3 wymaga od banków zapewnienia alternatywnych metod autoryzacji (np. kod SMS), co jednak zwiększa koszty operacyjne o około 8–12%. W efekcie konieczne jest opracowanie strategii edukacyjnych i technologicznych ułatwiających dostępność usług dla seniorów.
Synteza oraz rekomendacje dla regulatorów i firm fintechowych
Regulacje płatnicze takie jak PSR i PSD3 stanowią istotny impuls rozwojowy dla branży fintech oraz sektora bankowego, promując interoperacyjność oraz podnosząc poziom bezpieczeństwa transakcji cyfrowych. Jednocześnie ich implementacja wiąże się z dużymi kosztami oraz ryzykiem pogłębiania nierówności między dużymi korporacjami a małymi graczami rynkowymi.
Eksperci z kancelarii Taylor Wessing proponują konkretne działania ułatwiające adaptację MŚP: utworzenie funduszu kompensacyjnego finansowanego karami nakładanymi na BigTechy; uproszczenie procedur autoryzacyjnych dla fintechów o obrotach poniżej 50 mln euro rocznie; a także obowiązkowe testy użyteczności API pod kątem osób starszych oraz innych grup zagrożonych wykluczeniem cyfrowym.
Jak trafnie podsumował Francesco Simoneschi, CEO TrueLayer: „Regulacje to nie ściany ograniczające rozwój, lecz rusztowania wspierające innowacje – kluczowe jest aktywne współtworzenie ich architektury przez fintechy”. Odpowiednio zaprojektowane przepisy mogą być więc zarówno bodźcem rozwoju technologii finansowych, jak i narzędziem ich bezpiecznej implementacji.
Zachęcamy do dalszej dyskusji nad tym, czy regulacje płatnicze są przede wszystkim motorem innowacji czy też barierą utrudniającą konkurencję – Twoje zdanie może mieć wpływ na przyszłość branży fintech!
