Spis treści:
Aktualny stan dostępu do szybkiego internetu w Polsce
Szybki internet stał się dziś nieodłącznym elementem codziennego życia, pracy, edukacji oraz dostępu do informacji. W Polsce, mimo dynamicznego rozwoju infrastruktury telekomunikacyjnej, nadal istnieją tzw. białe plamy – obszary pozbawione możliwości korzystania z łączy o wysokiej przepustowości. Problematyka eliminacji tych miejsc jest istotna zarówno z perspektywy rozwoju gospodarczego, jak i społecznego. W pierwszym kwartale 2025 roku odnotowano znaczący postęp w redukcji białych plam, jednak wyzwania pozostają realne i wymagają skoordynowanych działań.
Na koniec marca 2025 roku w Polsce zarejestrowano ponad 9 milionów punktów adresowych, spośród których około 7,7 miliona (84,6%) miało dostęp do usług szerokopasmowych. Oznacza to spadek liczby lokalizacji bez szybkiego internetu o około 100 tysięcy względem końca 2024 roku. Obecnie około 2,3 miliona miejsc pozostaje wciąż wykluczonych z sieci NGA (Next-generation access), co oznacza brak dostępu do łączy o minimalnej przepustowości 100 Mb/s dedykowanej m.in. placówkom edukacyjnym oraz co najmniej 30 Mb/s dla gospodarstw domowych.
Regionalne zróżnicowanie pokrycia siecią
Dostęp do szybkiego internetu w Polsce charakteryzuje się znaczącymi różnicami regionalnymi. Województwo mazowieckie wyróżnia się jako lider pod względem liczby punktów adresowych objętych zasięgiem szerokopasmowym – ponad milion lokalizacji jest tam już podłączonych do nowoczesnej sieci. W przeciwieństwie do tego województwa opolskie oraz lubuskie wykazują znacznie niższe wskaźniki pokrycia, a białe plamy koncentrują się także w regionach takich jak warmińsko-mazurskie i podkarpackie.
Te dysproporcje wynikają zarówno z różnic demograficznych, jak i uwarunkowań infrastrukturalnych oraz ekonomicznych. Obszary mniej zurbanizowane i o niższej gęstości zaludnienia napotykają na większe trudności w zapewnieniu szybkiego internetu, co przekłada się na ryzyko cyfrowego wykluczenia.
Czynniki wpływające na redukcję białych plam
Programy finansowania publicznego
Podstawowym narzędziem wspierającym rozwój infrastruktury szerokopasmowej są programy finansowania publicznego realizowane w ramach Krajowego Planu Odbudowy (KPO). W kwietniu 2025 roku rozpoczęto czwarty konkurs inwestycyjny z budżetem wynoszącym 2,5 miliarda złotych przeznaczonym na podłączenie ponad 420 tysięcy punktów adresowych, zwłaszcza na terenach wiejskich i peryferyjnych.
Mechanizm modelu kosztowo-popytowego umożliwia precyzyjne identyfikowanie obszarów wymagających interwencji, co pozwala na efektywne alokowanie środków i minimalizację ryzyka powstawania nowych białych plam. Centrum Projektów Polska Cyfrowa nadzoruje realizację projektów i monitoruje postępy działań.
Zaangażowanie sektora prywatnego
Sektor prywatny odgrywa kluczową rolę w rozwoju sieci światłowodowej, koncentrując się głównie na obszarach miejskich i podmiejskich ze względu na większą opłacalność inwestycji. Orange Polska zadeklarowała intensyfikację rozbudowy sieci GPON, planując objęcie światłowodem do 2026 roku około 2,4 miliona gospodarstw domowych.
Województwo mazowieckie wyróżnia się największą liczbą punktów adresowych planowanych do podłączenia przez operatorów prywatnych – ponad 340 tysięcy. Z kolei Opolszczyzna wykazuje najniższą aktywność inwestycyjną sektora komercyjnego zaledwie na poziomie około 42 tysięcy punktów, co dodatkowo pogłębia regionalne różnice w dostępie do szybkiego internetu.
Wyzwania technologiczne i prawne
Alternatywy dla infrastruktury kablowej
Tradycyjna infrastruktura kablowa światłowodowa nie zawsze jest możliwa do zastosowania ze względu na wysokie koszty lub bariery techniczne wynikające z uwarunkowań terenowych czy własności gruntów. W takich przypadkach coraz częściej rozważa się wykorzystanie nowoczesnych technologii bezprzewodowych działających w pasmach ogólnodostępnych.
Badania wskazują, że rozwiązania radiowe mogą zapewnić przepustowość dochodzącą nawet do 300 Mb/s przy niższych kosztach wdrożenia – od 40% do 60% tańszych niż instalacja światłowodu. Takie technologie stanowią istotną alternatywę dla trudno dostępnych obszarów wiejskich i peryferyjnych, umożliwiając szybszą i bardziej elastyczną redukcję białych plam.
System monitoringu i weryfikacji
Skuteczna walka z cyfrowym wykluczeniem wymaga precyzyjnego monitorowania stanu infrastruktury oraz aktywnego udziału społeczności lokalnych. Platforma internet.gov.pl umożliwia mieszkańcom zgłaszanie zapotrzebowania na szybki internet oraz weryfikację danych dotyczących dostępności usług w ich miejscowościach.
Od początku funkcjonowania systemu zanotowano blisko 181 tysięcy zgłoszeń dotyczących potrzeb internetowych oraz prawie 7 tysięcy wniosków o korektę danych. Jednocześnie Ministerstwo Cyfryzacji egzekwuje obowiązki raportowe od operatorów poprzez nakładanie kar finansowych za uchybienia, co wzmacnia transparentność i rzetelność danych wykorzystywanych do planowania inwestycji.
Perspektywy na kolejne kwartały
Harmonogram inwestycji publicznych
Planowane działania publiczne przewidują realizację projektów infrastrukturalnych etapami. Do czerwca 2025 roku zakłada się zakończenie prac w 18 kluczowych obszarach interwencji. Następnie planowane są projekty transgraniczne mające na celu poprawę dostępności internetu również w regionach przygranicznych oraz inicjatywy regionalne realizowane do końca 2026 roku.
Taki harmonogram pozwala na systematyczne zmniejszanie liczby białych plam i przygotowanie gruntu pod rozwój kolejnych generacji sieci telekomunikacyjnych, takich jak 5G. Koordynacja działań publicznych z inwestycjami sektora prywatnego jest kluczowa dla osiągnięcia założonych celów.
Wskaźniki efektywności
Ministerstwo Cyfryzacji wyznaczyło ambitny cel redukcji białych plam NGA o około 25% rocznie. Oznacza to konieczność podłączenia średnio ponad pół miliona punktów adresowych każdego roku. Realizacja tego celu wymaga nie tylko nakładów finansowych, ale również sprawnej współpracy wszystkich interesariuszy oraz zastosowania nowoczesnych technologii dostosowanych do specyfiki poszczególnych regionów.
Podsumowanie i rekomendacje
Mimo widocznego postępu w eliminacji białych plam bez dostępu do szybkiego internetu Polska stoi przed wyzwaniem zapewnienia równomiernego rozwoju cyfrowej infrastruktury na całym jej obszarze. Wzmocnienie roli samorządów lokalnych poprzez aktywne korzystanie z platformy internet.gov.pl może przyspieszyć identyfikację faktycznych potrzeb mieszkańców i poprawić efektywność realizowanych inwestycji.
Zachęty podatkowe skierowane do operatorów telekomunikacyjnych stanowią ważny instrument motywujący firmy do podejmowania działań również na mniej atrakcyjnych ekonomicznie terenach wiejskich i peryferyjnych. Równocześnie rozwój mieszanych modeli infrastruktury – integrujących światłowody z technologiami bezprzewodowymi – pozwoli maksymalizować zasięg oraz jakość usług przy optymalizacji kosztów.
Powszechny dostęp do szybkiego internetu jest fundamentem budowy inkluzywnego społeczeństwa cyfrowego oraz warunkiem dalszego rozwoju gospodarczego kraju. Każda inicjatywa zmierzająca do redukcji białych plam to krok ku nowoczesnej Polsce otwartej na innowacje i równouprawnienie cyfrowe wszystkich obywateli.
