W 2024 roku przestępstwa ubezpieczeniowe w Polsce osiągnęły wartość 675,2 mln zł, co stanowi wzrost o niemal połowę w stosunku do roku poprzedniego. Ta imponująca liczba została ujawniona w raporcie Polskiej Izby Ubezpieczeń (PIU) opublikowanym w maju 2025 roku podczas konferencji w Sopocie. Za tak znaczącym wzrostem stoi przede wszystkim poprawa skuteczności wykrywania oszustw, a także rosnąca profesjonalizacja zarówno przestępców, jak i mechanizmów kontrolnych stosowanych przez firmy ubezpieczeniowe. Co istotne, dane obejmują nie tylko faktyczne wyłudzenia, ale również próby oszustw, które same w sobie wskazują na narastający problem. W obliczu tych faktów pojawia się pytanie: jak doszło do tak gwałtownego wzrostu wartości przestępstw ubezpieczeniowych i jakie będą tego konsekwencje dla przeciętnego konsumenta?
| To musisz wiedzieć | |
|---|---|
| Jakie są najczęstsze metody przestępstw ubezpieczeniowych w 2024 roku? | Dominuje celowe wywoływanie kolizji, fikcyjne kradzieże pojazdów oraz fałszywe zgłoszenia zgonów. |
| Dlaczego wartość wykrytych oszustw rośnie mimo spadku liczby przypadków? | Lepsza detekcja dużych, zorganizowanych fraudów podnosi wartość wykrytych strat przy mniejszej liczbie incydentów. |
| Jak konsumenci mogą chronić się przed skutkami przestępstw ubezpieczeniowych? | Poprzez dokumentowanie szkód, unikanie pośredników i zgłaszanie podejrzanych zachowań do ubezpieczycieli. |
Spis treści:
Najważniejsze fakty: Skala i charakterystyka zjawiska
Rok 2024 przyniósł dynamiczny wzrost wartości przestępstw ubezpieczeniowych – raport PIU wskazuje na aż 49,3-procentowy skok względem roku poprzedniego. W ubezpieczeniach majątkowych wykryto wzrost wyłudzeń o 54%, co przełożyło się na kwotę blisko 442 mln zł. W segmencie ubezpieczeń na życie wzrost był bardziej umiarkowany, ale nadal znaczący – o 23% do poziomu około 62,8 mln zł. Co ciekawe, równocześnie zmniejszyła się jednak liczba ujawnionych przypadków fraudów – z około 37 tysięcy w 2023 roku do nieco ponad 32 tysięcy w roku następnym. Ta pozorna sprzeczność wynika z faktu, że coraz większą część wykrywanych oszustw stanowią skomplikowane i zorganizowane działania grup przestępczych, które generują większe straty finansowe niż pojedyncze drobne przypadki.
Analiza przestrzenna wykazała, że aż 65% wszystkich wykrytych oszustw majątkowych związanych jest ze szkodami komunikacyjnymi. Wśród nich dominują trzy główne typy: celowe kolizje samochodowe znane jako „crash for cash”, które odpowiadają za 28% wartości wyłudzeń; fikcyjne kradzieże pojazdów stanowiące blisko jedną piątą przypadków oraz podwójne zgłaszanie tych samych szkód, co stanowi około 12%. W segmencie ubezpieczeń na życie prawie połowa fraudów dotyczyła fałszywych zgłoszeń zgonów często potwierdzanych sfałszowanymi dokumentami medycznymi. Taka typologia świadczy o wysokim stopniu profesjonalizacji działań przestępczych oraz rosnącej konieczności zaawansowanych metod kontroli.
Kontekst: Ewolucja przestępczości ubezpieczeniowej od 2021 roku
Przestępczość ubezpieczeniowa nie jest zjawiskiem nowym, lecz jej dynamika w ostatnich latach nabrała tempa. Od początku dekady obserwujemy systematyczny wzrost wartości wykrywanych fraudów – od około 401 mln zł w roku 2020 do rekordowego poziomu ponad 675 mln zł w roku bieżącym. Interesujący jest jednak spadek wartości w roku pandemicznym 2022, kiedy to ograniczenia społeczne i gospodarcze wpłynęły na zmniejszenie liczby zdarzeń związanych z wyłudzeniami. Kolejne lata to powrót i znaczne przewyższenie wcześniejszych poziomów.
W walce z tym problemem branża ubezpieczeniowa znacząco zwiększyła inwestycje w nowe technologie. Sztuczna inteligencja zaczyna odgrywać kluczową rolę – systemy oparte na AI analizują wzorce zgłoszeń i potrafią wychwycić ponad siedemdziesiąt procent anomalii wskazujących na potencjalne oszustwo. Równolegle intensyfikowane są szkolenia kadry oraz rozwijana współpraca międzyzakładowa – obecnie baza danych zawiera już ponad pół miliona wpisów dotyczących podejrzanych roszczeń. Takie rozwiązania pozwalają nie tylko szybciej reagować na próby wyłudzeń, ale też zapobiegać im na etapie składania pierwszych dokumentów.
Perspektywy: Konsekwencje dla rynku i konsumentów
Rosnąca wartość przestępstw ubezpieczeniowych niesie ze sobą poważne konsekwencje dla całego rynku finansowego oraz dla samych klientów. Po pierwsze, koszty zwalczania fraudów przekładają się bezpośrednio na ceny polis – już teraz stanowią one ponad trzy procent przychodów branży i są jednym z czynników popychających składki OC ku górze. Prognozy wskazują na średni wzrost kosztów polis o około osiem procent w nadchodzącym roku.
Po drugie, coraz bardziej zaawansowane kontrole wpływają na relacje między ubezpieczycielami a klientami – niemal jedna trzecia Polaków deklaruje sceptycyzm wobec zasadności prowadzonych dochodzeń. To erozja zaufania może prowadzić do zmian w sposobie zawierania umów czy obsługi szkód.
Regulatorzy rynku również reagują – trwają prace nad nowymi regulacjami mającymi poprawić przejrzystość polis oraz uprościć procedury likwidacji szkód. Jednym z innowacyjnych rozwiązań jest planowane wdrożenie technologii blockchain do śledzenia historii szkód i zapobiegania podwójnemu ich zgłaszaniu.
Zainteresowania czytelników: Jak oszustwa wpływają na portfele Polaków?
Dla przeciętnego konsumenta konsekwencje wzrostu przestępstw ubezpieczeniowych są bardzo realne i odczuwalne. Przede wszystkim obserwujemy podwyżki składek OC oraz konieczność przedstawiania dodatkowej dokumentacji podczas zgłaszania szkody – obecnie aż ponad sześćdziesiąt procent klientów musi dostarczać cyfrowe dowody potwierdzające zdarzenie. Opóźnienia w wypłatach odszkodowań także stają się coraz częstsze; niemal jedna ósma spraw jest rozpatrywana dłużej niż wymagane trzydzieści dni.
Aby uniknąć podejrzeń o udział w oszustwie i zabezpieczyć swój portfel, eksperci rekomendują kilka praktycznych kroków. Przede wszystkim warto skrupulatnie dokumentować zdarzenia od razu po ich wystąpieniu – pomocne są tu aplikacje mobilne z funkcją geotaggingu zdjęć. Unikanie pośredników i doradców bez odpowiednich kwalifikacji także zmniejsza ryzyko nieświadomego udziału w fraudzie. Istotna jest także świadomość warunków polisy; wiele sporów powstaje bowiem przez brak znajomości wyłączeń odpowiedzialności zapisanych w umowach.
Podsumowanie
Zjawisko przestępstw ubezpieczeniowych osiągnęło w Polsce nowy poziom skali i złożoności. Rekordowa wartość wykrytych oszustw w 2024 roku to zarówno efekt narastającej aktywności grup przestępczych, jak i skuteczniejszego wykrywania przez branżę dzięki nowoczesnym technologiom takim jak sztuczna inteligencja czy bazy danych współdzielone między zakładami ubezpieczeń. Ta nowa era wymaga od wszystkich uczestników rynku – zarówno firm ubezpieczeniowych, jak i klientów – zwiększonej czujności oraz edukacji.
Mimo iż walka z fraudami generuje dodatkowe koszty i napięcia społeczne, zaangażowanie wszystkich stron pozwala wierzyć, że możliwe jest ograniczenie skali problemu bez nadmiernego obciążania uczciwych konsumentów. Warto pamiętać, że każdy świadomy klient to ważny element prewencji – odpowiedzialność i czujność mogą ochronić portfele Polaków przed stratami wynikającymi z działalności przestępczej.
