Przełom w produkcji białka: HiProMine białko owadzie zwiększa moce 40-krotnie w 2024

HiProMine, polski producent białka owadziego, osiągnął spektakularny wzrost możliwości produkcyjnych, zwiększając je 40-krotnie w 2024 roku dzięki uruchomieniu najnowocześniejszego w Europie zakładu w Karkoszowie. Spółka, wykorzystująca larwy muchówki Hermetia illucens, przekształciła się z innowacyjnego startupu w kluczowego gracza na europejskim rynku alternatywnych źródeł białka. Dzięki inwestycjom przekraczającym 225 milionów złotych firma osiągnęła zdolność produkcji 50 tysięcy ton produktów rocznie, pozycjonując się jako lider technologiczny w segmencie białek owadzich. Wzrost kapitalizacji z 118 milionów złotych w 2022 roku do ponad 230 milionów złotych w 2024 roku odzwierciedla zaufanie inwestorów do innowacyjnego modelu biznesowego opartego na zrównoważonej produkcji.

HiProMine białko owadzie – transformacja od startupu do giełdowego lidera

Założona w 2015 roku przez Krzysztofa Domareckiego firma HiProMine rozpoczęła działalność jako pionierski projekt badawczy nad alternatywnymi źródłami białka w Polsce. Wizja założycieli opierała się na przekonaniu, że rosnące zapotrzebowanie na białko przy ograniczonych zasobach naturalnych wymaga rewolucyjnych rozwiązań technologicznych. Kluczowym momentem rozwoju stał się 2016 rok, kiedy spółka pozyskała strategiczne finansowanie pozwalające na budowę pierwszej komercyjnej linii produkcyjnej w Robakowo. Debiut giełdowy na rynku NewConnect w lipcu 2022 roku z ceną emisyjną 230 złotych za akcję umożliwił pozyskanie 46,1 miliona złotych kapitału na dalszą ekspansję. Misją firmy pozostaje transformacja globalnego systemu żywnościowego poprzez dostarczanie zrównoważonych źródeł białka opartych na hodowli owadów.

Obecna pozycja rynkowa HiProMine odzwierciedla dynamiczny wzrost sektora białek alternatywnych w Europie. Kapitalizacja spółki wzrosła z początkowych 118 milionów złotych do ponad 231 milionów złotych, co plasuje ją wśród najbardziej wartościowych firm biotechnologicznych na NewConnect. Struktura akcjonariatu charakteryzuje się stabilnością, gdzie założyciel Krzysztof Domarecki kontroluje 52,38 procent udziałów, a fundusz Fidiasz ASI posiada 24,61 procent akcji. Pozostałe udziały znajdują się w rękach inwestorów instytucjonalnych i indywidualnych, co zapewnia płynność notowań. W porównaniu z europejską konkurencją, HiProMine wyróżnia się najniższymi kosztami produkcji w regionie oraz najszerszą gamą produktową obejmującą zarówno mączkę owadzią, jak i olej z larw.

Przełomowa technologia produkcji białka owadziego

Podstawą technologii HiProMine jest hodowla larw muchówki Hermetia illucens, znanej jako Black Soldier Fly, której wybór podyktowany został optymalnymi właściwościami żywieniowymi i produkcyjnymi. Larwy tej muchówki charakteryzują się zawartością białka na poziomie 62 procent suchej masy, pełnym profilem aminokwasów egzogennych oraz wysoką konwersją biomasy organicznej w białko wysokiej jakości. Proces technologiczny rozpoczyna się od selekcji jaj w kontrolowanych warunkach termicznych 27-29 stopni Celsjusza przy wilgotności 70 procent. Kolejnym etapem jest intensywna hodowla larw przez okres 28 dni w zautomatyzowanych kontenerach, gdzie precyzyjnie dozowane są substancje odżywcze pochodzące z odpadów organicznych przemysłu spożywczego. Finalny etap obejmuje termiczne uśmiercanie larw, separację tłuszczu przy użyciu wirówek dekantacyjnych oraz suszenie do uzyskania finalnej wilgotności 8 procent.

Innowacje procesowe zwiększające efektywność produkcji

Kluczowym przełomem technologicznym stało się skrócenie cyklu hodowlanego z 45 do 28 dni dzięki optymalizacji warunków świetlnych i termicznych w oparciu o algorytmy sztucznej inteligencji. System monitoringu w czasie rzeczywistym analizuje 47 parametrów środowiskowych, automatycznie dostosowując warunki hodowli do maksymalizacji przyrostu biomasy. Innowacyjny proces sterylizacji parą wodną pod ciśnieniem 3 barów eliminuje potrzebę stosowania chemicznych środków konserwujących, jednocześnie zwiększając strawność białka o 18 procent. Automatyzacja separacji tłuszczu zwiększyła wydajność tego etapu z 78 do 94 procent, co przełożyło się na dodatkowe 160 ton oleju rocznie. Wdrożenie systemu zarządzania jakością opartego na standardzie HACCP oraz certyfikacji ISO 22000 zapewniło międzynarodową akceptację produktów w 27 krajach europejskich.

Gigantyczna ekspansja infrastrukturalna w Karkoszowie

Inwestycja w zakład produkcyjny w Karkoszowie o powierzchni 20 tysięcy metrów kwadratowych stanowi największy projekt infrastrukturalny w historii polskiego sektora białek alternatywnych. Obiekt wyposażony w 17 linii technologicznych o łącznej mocy przerobowej 140 ton larw dziennie wymagał nakładów 225 milionów złotych, co stanowi jedną z największych inwestycji biotechnologicznych w regionie Wielkopolski. Zakład zaprojowano zgodnie z zasadami Industry 4.0, integrując systemy automatyki przemysłowej z platformami analityki danych w chmurze. Dzięki tej inwestycji możliwości produkcyjne wzrosły z 1250 ton w 2023 roku do 50 tysięcy ton rocznie, co oznacza zwiększenie skali działalności o 4000 procent. Obiekt posiada własną elektrownię kogeneracyjną wykorzystującą biogaz z fermentacji odpadów organicznych, co zapewnia 78 procent zapotrzebowania energetycznego.

Strategia finansowania i struktura kapitałowa

Finansowanie ekspansji infrastrukturalnej opierało się na zróżnicowanej strukturze kapitałowej minimalizującej ryzyko finansowe. Bank Gospodarstwa Krajowego udzielił kredytu inwestycyjnego w wysokości 32,37 miliona euro z gwarancją KUKE pokrywającą 80 procent kwoty, co obniżyło koszt kapitału do 3,8 procent rocznie. Emisja akcji serii I przeprowadzona w czerwcu 2024 roku pozwoliła na pozyskanie 51 milionów złotych od inwestorów instytucjonalnych po cenie 245 złotych za akcję. Dodatkowo spółka zawarła umowy leasingu zwrotnego na kluczowe maszyny produkcyjne o wartości 18 milionów złotych, optymalizując struktur bilansową. Prognozowany okres zwrotu inwestycji wynosi 6,2 roku przy założeniu średniej marży 24 procent na produktach finałowych. Zdolność obsługi zadłużenia zabezpieczona jest kontraktami długoterminowymi z 23 producentami karm w 14 krajach europejskich.

Strategia podboju rynku europejskiego

Model biznesowy HiProMine opiera się na trzech filarach dystrybucji zapewniających dywersyfikację źródeł przychodów i minimalizację ryzyka koncentracji klientów. Bezpośrednia sprzedaż do dużych producentów pasz stanowi 40 procent przychodów, obejmując kontrakty z takimi firmami jak Aller Aqua czy Skretting Polska na dostawy od 500 do 2000 ton rocznie. Partnerstwa z dystrybutorami chemii spożywczej, szczególnie z niemiecką grupą Brenntag, generują 35 procent sprzedaży poprzez sieć 47 oddziałów w 18 krajach europejskich. Platforma e-commerce HiProStore obsługuje mniejszych klientów, oferując opakowania od 25 kilogramów, co stanowi 25 procent obrotów i zapewnia najwyższe marże jednostkowe. System subskrypcji „Protein as a Service” wprowadzony w 2024 roku gwarantuje dostawy 85 procent produkcji z rocznym wyprzedzeniem, zabezpieczając 72 miliony złotych przychodów kontraktowych.

Portfolio produktów i segmentacja rynku

Flagowym produktem spółki jest HiProMeal, mączka owadzia o zawartości białka 62 procent, oferowana w trzech gradacjach jakościowych dostosowanych do różnych zastosowań. Wersja premium przeznaczona dla akwakultury charakteryzuje się najwyższą strawności 94 procent i ceną 2,4 euro za kilogram. Gradacja standard dla przemysłu paszowego zawiera 58 procent białka przy cenie 1,8 euro za kilogram, stanowiąc 67 procent sprzedaży. HiProOil, olej z larw o wysokiej zawartości kwasów omega-3, znajduje zastosowanie w karmach premium dla zwierząt domowych, generując marże na poziomie 45 procent. Nowym kierunkiem rozwoju są hydrolizaty białkowe dla przemysłu kosmetycznego oraz chityna do produkcji kapsułek żelatynowych, które mogą stanowić 15 procent przychodów do 2027 roku. Segment akwakultury pozostaje najszybciej rosnącym obszarem biznesu z tempem wzrostu 28 procent rocznie.

Zrównoważony rozwój jako przewaga konkurencyjna

Analiza cyklu życia produktów HiProMine przeprowadzona przez niezależne laboratorium Carbon Trust wykazała drastyczną redukcję wpływu środowiskowego w porównaniu z tradycyjnymi źródłami białka. Produkcja jednego kilograma mączki owadziej wymaga 94 procent mniej wody niż mączka rybna, co w skali rocznej oznacza oszczędność 2,4 miliona litrów wody. Emisja dwutlenku węgla jest niższa o 89 procent, głównie dzięki eliminacji transportu surowców na duże odległości oraz braku konieczności stosowania nawozów sztucznych. Zapotrzebowanie na grunty rolne zostało zredukowane o 97 procent, ponieważ jeden hektar tradycyjnej infrastruktury HiProMine zastępuje 33 hektary upraw soi przeznaczonej na pasze. Dodatkowo proces produkcji charakteryzuje się zerową emisją metanu dzięki zastosowaniu bioflitrów z larwami eliminujących gazy cieplarniane z fermentacji odpadów organicznych.

Wdrożenie systemu gospodarki o obiegu zamkniętym pozwala na maksymalne wykorzystanie zasobów przy jednoczesnej minimalizacji odpadów. Jedna tona odpadów organicznych z przemysłu piekarniczego i owocowo-warzywnego jest przekształcana w 150 kilogramów białka wysokiej jakości oraz 80 litrów oleju bogatego w nienasycone kwasy tłuszczowe. Pozostałości po procesie produkcji w postaci obornika z larw zawierają 12 procent azotu, 8 procent fosforu i 6 procent potasu, stanowiąc wartościowy nawóz organiczny dla rolnictwa ekologicznego. Certyfikat neutralności węglowej uzyskany w 2024 roku potwierdza, że cały łańcuch dostaw HiProMine nie generuje netto emisji gazów cieplarnianych. Program edukacyjny InsectAcademy.pl przeszkolił już 1200 rolników w metodach integracji produkcji owadziej z tradycyjnymi gospodarstwami, wspierając transformację całego sektora rolniczego.

Wyzwania rynkowe i perspektywy rozwoju

Mimo spektakularnego wzrostu HiProMine mierzy się z istotnymi wyzwaniami konkurencyjnymi wynikającymi z globalizacji rynku białek alternatywnych. Azjatyccy producenci, szczególnie z Chin i Tajlandii, oferują białko owadzie po cenie 1,2 euro za kilogram dzięki niższym kosztom pracy i mniej restrykcyjnym standardom środowiskowym. Europejskie regulacje ograniczające stosowanie białka owadziego w paszach dla drobiu i świń do 5 procent składu hamują potencjał wzrostu, podczas gdy w akwakulturze dopuszcza się 100-procentowe zastąpienie mączki rybnej. Koszty logistyczne stanowią 18 procent przychodów ze względu na konieczność transportu produktów w łańcuchu chłodniczym, co ogranicza konkurencyjność na odległych rynkach. Planowana liberalizacja przepisów Unii Europejskiej w 2026 roku może zwiększyć dopuszczalny udział białka owadziego do 15 procent, co potroiłby dostępny rynek.

Strategia ekspansji międzynarodowej

Budowa drugiego zakładu produkcyjnego w Hiszpanii o mocy 75 tysięcy ton rocznie ma zostać zakończona do końca 2026 roku, wymagając inwestycji 180 milionów euro finansowanej z kredytu Europejskiego Banku Inwestycyjnego. Lokalizacja w regionie Andaluzji zapewni dostęp do surowców z przemysłu oliwkarskiego oraz bliskość kluczowych rynków akwakultury w basenie Morza Śródziemnego. Równolegle spółka prowadzi negocjacje w sprawie przejęcia dwóch mniejszych producentów białka owadziego w Niemczech i Holandii, co zwiększyłoby udział w rynku europejskim z obecnych 12 do 25 procent. Ekspansja na rynki pozaeuropejskie obejmuje budowę centrum dystrybucyjnego w Singapurze obsługującego kraje ASEAN, gdzie regulacje dotyczące białka owadziego są bardziej liberalne. Cel strategiczny zakłada osiągnięcie 400 milionów euro przychodów rocznie do 2030 roku przy utrzymaniu rentowności na poziomie 22 procent.

HiProMine udowodnił, że przemysłowa produkcja białka owadziego może stanowić konkurencyjną alternatywę dla tradycyjnych źródeł białka zarówno pod względem ekonomicznym, jak i środowiskowym. Dzięki konsekwentnym inwestycjom w innowacyjne technologie, budowie skalowalnej infrastruktury oraz rozwoju międzynarodowej sieci dystrybucji, polska spółka stała się wzorem transformacji gospodarki w kierunku modelu cyrkularnego. Wyzwaniem pozostaje utrzymanie tempa innowacji w obliczu rosnącej konkurencji globalnej oraz skuteczne wykorzystanie spodziewanej liberalizacji regulacji europejskich, co będzie wymagało dalszego doskonalenia procesów produkcyjnych i strategii rynkowej.

HiProMine białko owadzie rewolucjonizuje europejski rynek alternatywnych źródeł białka poprzez 40-krotny wzrost mocy produkcyjnych i zrównoważone technologie.