Po dwóch latach gospodarczego zastoju, Niemcy – największa gospodarka Europy – wreszcie pokazują oznaki ożywienia. Czwartkowe prognozy dwóch prestiżowych instytutów ekonomicznych przynoszą pierwsze pozytywne sygnały od 2021 roku. Instytut Gospodarki Światowej w Kilonii oraz Instytut Badań Ekonomicznych Leibniza podniosły swoje prognozy wzrostu PKB na 2024 rok z poprzednich szacunków bliskich zeru do 0,3 procenta. Ta rewizja, choć może wydawać się skromna, oznacza fundamentalną zmianę trendu dla gospodarki, która przez ostatnie lata zmagała się z kryzysem energetycznym i spadkiem produkcji przemysłowej.
| To musisz wiedzieć | |
|---|---|
| O ile podniesiono prognozy wzrostu niemieckiej gospodarki? | Instytut IfW i RWI podnieśli prognozy wzrostu PKB na 2024 rok do 0,3%, co oznacza przełom po dwóch latach spadków gospodarczych. |
| Jakie czynniki napędzają ożywienie gospodarcze? | Stabilizacja cen energii, wzrost produkcji przemysłowej o 1,5% oraz niskie bezrobocie na poziomie 3,0% wspierają niemiecką gospodarkę. |
| Które sektory będą motorem wzrostu? | Przemysł motoryzacyjny, sektor maszynowy i energia odnawialna to kluczowe branże napędzające prognozy wzrostu niemieckiej gospodarki. |
Spis treści:
Rewizja prognoz gospodarczych sygnalizuje koniec recesji
Najnowsze prognozy wzrostu niemieckiej gospodarki przedstawione przez Instytut Gospodarki Światowej w Kilonii oraz Instytut Badań Ekonomicznych Leibniza stanowią przełomowy moment dla europejskiej ekonomii. Oba prestiżowe ośrodki badawcze skorygowały swoje wcześniejsze szacunki wzrostu PKB na 2024 rok z poziomu bliskiego zeru do 0,3 procenta. Ta pozornie niewielka korekta ma ogromne znaczenie symboliczne i praktyczne dla gospodarki, która w 2022 roku skurczyła się o 0,6 procenta, a w 2023 roku odnotowała dalszy spadek o 0,1 procenta.
Metodologia obu instytutów opiera się na analizie kluczowych wskaźników makroekonomicznych, w tym produkcji przemysłowej, danych o zatrudnieniu oraz dynamiki eksportu. Instytut IfW w swojej analizie szczególny nacisk położył na stabilizację rynku energetycznego, podczas gdy RWI skupił się na ożywieniu w sektorze maszynowym i motoryzacyjnym. Różnice w podejściu obu ośrodków nie wpływają jednak na zbieżność końcowych wniosków dotyczących kierunku zmian w niemieckiej gospodarce.
Kontekst dwóch lat spadków gospodarczych nadaje szczególną wagę tym prognozom. Niemcy, jako największa gospodarka Unii Europejskiej, odpowiadająca za około 25 procent unijnego PKB, przez ostatnie lata zmagały się z bezprecedensowymi wyzwaniami. Kryzys energetyczny wywołany wojną w Ukrainie i odcięciem dostaw rosyjskiego gazu ziemnego uderzył szczególnie mocno w niemiecką gospodarkę, która była silnie uzależniona od tanich surowców energetycznych ze Wschodu.
Analiza czynników napędzających ożywienie
Stabilizacja rynku energetycznego stanowi fundament optymistycznych prognoz wzrostu niemieckiej gospodarki. Ceny gazu ziemnego, które w szczytowym momencie kryzysu wzrosły dziesięciokrotnie w porównaniu do poziomów sprzed wojny, obecnie ustabilizowały się na poziomach znacznie niższych niż w 2022 roku. Niemieckie magazyny gazu zostały zapełnione na poziomie 90 procent już przed sezonem grzewczym, co zapewnia bezpieczeństwo energetyczne i przewidywalność kosztów dla przemysłu.
Dywersyfikacja dostaw energii przynosi wymierne efekty w postaci obniżenia kosztów produkcji przemysłowej. Import skroplonego gazu ziemnego z USA, Kataru i innych dostawców, wraz z przyspieszonym rozwojem infrastruktury LNG, umożliwił Niemcom uniezależnienie się od rosyjskich surowców. Inwestycje w terminale LNG w portach nad Morzem Północnym i Bałtyckim przekroczyły 10 miliardów euro, tworząc nową architekturę bezpieczeństwa energetycznego kraju.
Kluczowe sektory gospodarki pokazują oznaki ożywienia
Przemysł motoryzacyjny, będący tradycyjnie motorem niemieckiej gospodarki, odnotowuje pierwsze pozytywne sygnały po okresie stagnacji. Produkcja samochodów osobowych wzrosła o 8 procent w pierwszym kwartale 2024 roku w porównaniu do analogicznego okresu roku poprzedniego. Szczególnie dynamicznie rozwija się segment pojazdów elektrycznych, gdzie niemieckie marki takie jak Volkswagen, BMW i Mercedes-Benz odzyskują pozycje na rynkach międzynarodowych, zwłaszcza w Chinach i Stanach Zjednoczonych.
Sektor maszynowy, drugi filar niemieckiego eksportu, również wykazuje oznaki stabilizacji po trudnym okresie. Zamówienia na maszyny przemysłowe wzrosły o 5 procent w pierwszym kwartale 2024 roku, przy czym szczególnie silny wzrost odnotowano w segmencie maszyn dla przemysłu chemicznego i spożywczego. Eksport niemieckich maszyn do krajów azjatyckich, który stanowi około 30 procent całkowitej sprzedaży zagranicznej branży, powrócił do poziomów sprzed pandemii.
Przemysł chemiczny, który najbardziej ucierpiał z powodu wysokich cen energii, stopniowo odzyskuje konkurencyjność. Koncerny takie jak BASF i Bayer rozpoczęły realizację nowych projektów inwestycyjnych, które były wstrzymane w okresie kryzysu energetycznego. Stabilizacja kosztów energii umożliwia tym firmom planowanie długoterminowych strategii rozwoju i powrót do ekspansji na rynki międzynarodowe.
Rynek pracy wspiera konsumpcję wewnętrzną
Pozytywne wskaźniki rynku pracy stanowią dodatkowy czynnik wspierający prognozy wzrostu niemieckiej gospodarki. Stopa bezrobocia utrzymuje się na historycznie niskim poziomie 3,0 procent, co przekłada się na silną pozycję negocjacyjną pracowników i wzrost wynagrodzeń. Średnie wynagrodzenia wzrosły o 3,5 procent w 2023 roku, co stanowi najwyższy wzrost od 1993 roku, wspierając tym samym konsumpcję wewnętrzną.
Niedobory kadrowe w kluczowych sektorach gospodarki, choć stanowią wyzwanie dla przedsiębiorców, jednocześnie napędzają wzrost płac i poprawiają warunki zatrudnienia. Szczególnie widoczne są braki wykwalifikowanych pracowników w przemyśle maszynowym, IT oraz sektorze energetyki odnawialnej. Rząd federalny wprowadził ułatwienia w pozyskiwaniu pracowników z krajów trzecich, co może przyczynić się do złagodzenia tego problemu w średnim okresie.
Porównanie z prognozami międzynarodowych instytucji
Prognozy wzrostu niemieckiej gospodarki przedstawione przez IfW i RWI wpisują się w szerszy konsensus międzynarodowych instytucji finansowych. Bundesbank, niemiecki bank centralny, w swoim marcowym raporcie oszacował wzrost PKB na 2024 rok na poziomie 0,2 procenta, co pozostaje w bliskiej zgodności z najnowszymi prognozami instytutów badawczych. Europejski Bank Centralny w swoich projekcjach makroekonomicznych również wskazuje na stopniowe ożywienie niemieckiej gospodarki w drugiej połowie roku.
Organizacja Współpracy Gospodarczej i Rozwoju w kwietniowym raporcie podtrzymała prognozę wzrostu dla Niemiec na poziomie 0,3 procenta, jednocześnie wskazując na ryzyko związane ze spowolnieniem gospodarczym w Chinach. Międzynarodowy Fundusz Walutowy w swoich najnowszych projekcjach również potwierdza ożywienie niemieckiej gospodarki, choć ostrzega przed wpływem czynników zewnętrznych na realizację prognoz.
Komisja Europejska w wiosennych prognozach gospodarczych przedstawiła nieco bardziej optymistyczny scenariusz, szacując wzrost niemieckiego PKB na 0,4 procenta. Różnica ta wynika głównie z założeń dotyczących tempa ożywienia konsumpcji wewnętrznej oraz wpływu programów inwestycyjnych Unii Europejskiej na niemiecką gospodarkę. Wszystkie instytucje są jednak zgodne co do kierunku zmian i końca okresu recesji.
Analiza czynników niepewności w prognozowaniu
Główne punkty sporne między różnymi instytucjami dotyczą tempa ożywienia oraz wpływu czynników zewnętrznych na niemiecką gospodarkę. Podczas gdy niektóre ośrodki badawcze kładą nacisk na wewnętrzne czynniki wzrostu, inne zwracają uwagę na zależność niemieckiej gospodarki od koniunktury globalnej. Szczególnie kontrowersyjne pozostają prognozy dotyczące rozwoju sytuacji w Chinach, które stanowią kluczowy rynek eksportowy dla niemieckich przedsiębiorstw.
Czynniki niepewności w prognozowaniu obejmują również politykę monetarną głównych banków centralnych, rozwój sytuacji geopolitycznej oraz tempo transformacji energetycznej. Inflacja, która w Niemczech osiągnęła poziom 3,5 procenta, pozostaje powyżej celu Europejskiego Banku Centralnego, co może wpływać na decyzje dotyczące stóp procentowych i tym samym na koszty finansowania inwestycji.
Sektorowa analiza perspektyw rozwoju gospodarczego
Przemysł motoryzacyjny pozostaje kluczowym motorem ożywienia gospodarczego, z produkcją samochodów elektrycznych jako głównym obszarem wzrostu. Niemieckie koncerny samochodowe zainwestowały ponad 60 miliardów euro w transformację w kierunku elektromobilności, co pozycjonuje je jako liderów na globalnym rynku pojazdów bezemisyjnych. Eksport niemieckich samochodów do Chin wzrósł o 15 procent w pierwszym kwartale 2024 roku, podczas gdy sprzedaż na rynku amerykańskim odnotowała wzrost o 8 procent.
Transformacja w kierunku elektromobilności wymaga jednak znacznych inwestycji w infrastrukturę ładowania oraz przekwalifikowania pracowników. Rząd federalny przeznaczył 3 miliardy euro na wsparcie budowy stacji ładowania, co ma przyczynić się do zwiększenia atrakcyjności pojazdów elektrycznych dla konsumentów. Pozycja niemieckich marek premium na rynkach eksportowych pozostaje silna, szczególnie w segmencie luksusowych pojazdów elektrycznych.
Sektor maszynowy i automatyzacja stanowią drugi filar ożywienia gospodarczego. Zamówienia krajowe na maszyny przemysłowe wzrosły o 7 procent w porównaniu do roku poprzedniego, podczas gdy eksport odnotował wzrost o 3 procent. Digitalizacja i automatyzacja procesów produkcyjnych zwiększają konkurencyjność niemieckich przedsiębiorstw na rynkach międzynarodowych, szczególnie w konkurencji z producentami z krajów o niższych kosztach pracy.
Energia odnawialna jako nowy filar gospodarki
Inwestycje w odnawialne źródła energii osiągnęły rekordowy poziom 15 miliardów euro w 2024 roku, co czyni ten sektor jednym z najdynamiczniej rozwijających się obszarów niemieckiej gospodarki. Budowa farm wiatrowych na Morzu Północnym i Bałtyckim oraz rozwój fotowoltaiki na lądzie tworzą nowe miejsca pracy i przyciągają inwestycje zagraniczne. Cel osiągnięcia 80 procent energii z odnawialnych źródeł do 2030 roku napędza innowacje technologiczne i rozwój nowych branż.
Wpływ na niezależność energetyczną jest już widoczny w postaci zmniejszenia importu surowców energetycznych i stabilizacji cen energii dla przemysłu. Niemieckie przedsiębiorstwa z sektora energetyki odnawialnej, takie jak Siemens Energy czy Nordex, odnotowują rekordowe portfele zamówień, co przekłada się na wzrost zatrudnienia i inwestycji w badania i rozwój. Tworzenie nowych miejsc pracy w tym sektorze częściowo kompensuje redukcję zatrudnienia w tradycyjnej energetyce opartej na węglu.
Implikacje dla inwestorów i rynków finansowych
Pozytywne prognozy wzrostu niemieckiej gospodarki już znajdują odzwierciedlenie w reakcjach rynków finansowych. Indeks DAX, główny wskaźnik niemieckiej giełdy, wzrósł o 12 procent od początku roku, przewyższając większość europejskich indeksów giełdowych. Szczególnie silne wzrosty odnotowały akcje spółek z sektora motoryzacyjnego i maszynowego, które bezpośrednio korzystają z ożywienia gospodarczego.
Kurs euro względem dolara amerykańskiego umocnił się o 3 procent w reakcji na pozytywne dane gospodarcze z Niemiec, co odzwierciedla rosnące zaufanie inwestorów do europejskiej waluty. Rentowności niemieckich obligacji dziesięcioletnich pozostają na stabilnym poziomie, sygnalizując zaufanie rynku do długoterminowych perspektyw gospodarczych kraju. Napływ kapitału zagranicznego do niemieckich aktywów finansowych wzrósł o 25 procent w pierwszym kwartale roku.
Sektory z największym potencjałem inwestycyjnym obejmują energetykę odnawialną, technologie przemysłowe oraz elektromobilność. Analitycy rekomendują zwiększenie ekspozycji na niemieckie spółki technologiczne, które mogą skorzystać na digitalizacji przemysłu i transformacji energetycznej. Ryzyko inwestycyjne pozostaje umiarkowane, choć inwestorzy powinni monitorować rozwój sytuacji geopolitycznej oraz politykę monetarną Europejskiego Banku Centralnego.
Ożywienie niemieckiej gospodarki sygnalizuje koniec trudnego okresu dla największej gospodarki Europy i otwiera nowe perspektywy dla inwestorów oraz przedsiębiorców. Choć prognozy wzrostu pozostają umiarkowane, zmiana trendu z recesji na wzrost ma fundamentalne znaczenie dla stabilności całego regionu europejskiego. Kluczowe będzie utrzymanie stabilności cen energii oraz kontynuacja inwestycji w transformację przemysłową, które stanowią fundament długoterminowej konkurencyjności niemieckiej gospodarki na arenie międzynarodowej.
Niemiecka gospodarka stoi u progu ożywienia po trudnym okresie – pozytywne prognozy wzrostu PKB na 2024 rok sygnalizują koniec recesji i nowe możliwości inwestycyjne.
