8 maja 2025 roku rząd prowincji Ontario wraz z Ontario Power Generation (OPG) podjęli decyzję o budowie pierwszej w świecie zachodnim elektrowni jądrowej Darlington wyposażonej w reaktor BWRX-300 – nowoczesną technologię małych reaktorów modułowych (SMR). To wydarzenie o historycznym znaczeniu, które wytycza kierunek rozwoju energetyki jądrowej na globalnej mapie, zwłaszcza w kontekście redukcji emisji CO2 i zabezpieczenia stabilnych dostaw energii. Projekt ma szansę stać się kamieniem milowym w przejściu na bardziej innowacyjne i elastyczne systemy energetyczne, a przy tym przynieść wymierne korzyści gospodarce Ontario i otworzyć nowe perspektywy dla współpracy międzynarodowej, między innymi z Polską.
| To musisz wiedzieć | |
|---|---|
| Co to jest elektrownia jądrowa Darlington z reaktorem BWRX-300? | To pierwszy w Kanadzie i krajach G7 projekt wykorzystujący mały modułowy reaktor BWRX-300 o mocy 300 MWe. |
| Jakie są korzyści budowy pierwszego reaktora BWRX-300 w Ontario dla lokalnej gospodarki? | Projekt stworzy około 18 000 miejsc pracy i przyczyni się do wzrostu PKB o ponad 15 mld CAD w ciągu dekad. |
| Jakie znaczenie ma ten projekt dla Polski? | Doświadczenia z Darlington pomogą Polsce we wdrożeniu własnych reaktorów SMR, zwłaszcza planowanych przez Orlen Synthos. |
Spis treści:
Najważniejsze fakty: strategiczny projekt energetyczny Ontario
Decyzja o budowie elektrowni jądrowej Darlington wyposażonej w pierwszy na świecie zachodnim reaktor BWRX-300 to efekt wieloletnich przygotowań i inwestycji. Kluczową datą pozostaje 8 maja 2025 roku, kiedy to rząd prowincji Ontario wraz z OPG oficjalnie zatwierdzili realizację projektu. Pierwsza jednostka ma ruszyć do końca dekady, a docelowo kompleks obejmie cztery takie reaktory. Wcześniej, w kwietniu 2024 roku Kanadyjska Komisja Bezpieczeństwa Jądrowego (CNSC) wydała niezbędne pozwolenia na budowę po wieloetapowym procesie konsultacji oraz analiz środowiskowych. Prace przygotowawcze rozpoczęto już pod koniec 2022 roku na terenie zakładu w Darlington, co świadczy o konsekwentnym podejściu do realizacji tego ambitnego przedsięwzięcia.
Wśród kluczowych postaci projektu wyróżnić należy Lisę McBride, dyrektor GE Vernova Hitachi w Kanadzie, która akcentuje lokalny charakter inwestycji, podkreślając, że aż 80% wydatków trafi do kanadyjskich firm i dostawców. Prezes OPG, Ken Hartwick, wskazuje na potencjał zatrudnienia – szacuje powstanie około 18 tysięcy nowych miejsc pracy, z czego niemal dwie piąte będą stanowiskami wysoko wykwalifikowanymi. Minister energii Ontario Steve Lecce prognozuje natomiast, że cztery reaktory wystarczą do zasilenia ponad miliona gospodarstw domowych, zapewniając stabilność dostaw energii na kolejne dziesięciolecia.
Przechodząc do danych technicznych – każdy z reaktorów BWRX-300 będzie dysponował mocą około 300 megawatów elektrycznych (MWe), co odpowiada zapotrzebowaniu energetycznemu dużych aglomeracji miejskich jak Toronto. Koszt pierwszej jednostki oszacowano na około 6,1 miliarda dolarów kanadyjskich (CAD), jednak dzięki efektowi skali kolejne bloki mają być tańsze. Ekonomiczny wpływ projektu jest ogromny – przewiduje się wkład w PKB Kanady przekraczający 15 miliardów CAD przez okres ponad sześćdziesięciu lat eksploatacji oraz wpływy podatkowe rzędu prawie pięciu miliardów CAD do różnych szczebli administracji publicznej.
Projekt elektrowni jądrowej Darlington stanowi również ważny impuls dla branży. Reaktor BWRX-300 jest bowiem pierwszym SMR wdrażanym w państwach G7 opartym na sprawdzonej technologii ESBWR (Economic Simplified Boiling Water Reactor), lecz zmniejszonym dziesięciokrotnie pod względem rozmiarów. To pozwala nie tylko na szybszą i bardziej elastyczną budowę, ale także znacząco redukuje ryzyko inwestycyjne i operacyjne. Ponadto szacuje się, że około dwóch tysięcy miejsc pracy będzie utrzymywanych corocznie przez długie lata funkcjonowania elektrowni głównie w regionie Durham. Co więcej, Ontario aspiruje do roli eksportera technologii SMR – już teraz współpracuje z Polską, gdzie firma Orlen Synthos Green Energy planuje uruchomienie floty aż siedemdziesięciu dziewięciu takich reaktorów.
Kontekst: od pomysłu do realizacji w pięciu latach
Droga od koncepcji do zatwierdzenia budowy elektrowni jądrowej Darlington z pierwszym reaktorem BWRX-300 była intensywna i pełna wyzwań. Już w roku 2022 OPG zdecydowało się na wybór technologii GE Hitachi i rozpoczęło formalny proces licencjonowania. W następnym roku podpisano kluczowe kontrakty na dostawę elementów konstrukcyjnych – między innymi umowę wartą miliard CAD z BWX Technologies na produkcję zbiorników ciśnieniowych dla reaktorów. Ważnym przełomem było uzyskanie licencji budowlanej przez CNSC w kwietniu 2024 roku, która uwzględniała rygorystyczne wymogi bezpieczeństwa oraz konsultacje z lokalnymi społecznościami rdzennej ludności.
Projekt wpisuje się w szersze trendy branżowe. W Kanadzie cztery prowincje – Ontario, Saskatchewan, Nowy Brunszwik oraz Alberta – zawarły wspólną strategię rozwoju technologii SMR skupiając się na koordynacji badań oraz inwestycji. Na arenie globalnej Międzynarodowa Agencja Energii Atomowej (MAEA) notuje obecnie około osiemdziesięciu projektów SMR będących na różnych etapach rozwoju lub planowania. Pomimo entuzjazmu pojawiają się jednak głosy krytyczne dotyczące rosnących kosztów jednostkowych – cena za kilowat wzrosła od 2018 roku z około dwóch tysięcy do ponad trzech tysięcy dolarów amerykańskich co rodzi pytania o opłacalność tych inwestycji.
Dla pełniejszego obrazu warto przyjrzeć się historycznym porównaniom. Amerykański projekt NuScale został anulowany w 2023 roku po przekroczeniu budżetu i opóźnieniach technicznych, co skłoniło GE Hitachi do optymalizacji produkcji i logistyki właśnie w Kanadzie. Z kolei jedyne działające małe reaktory modułowe to rosyjskie jednostki pływające Akademik Łomonosow o mocy znacznie niższej niż BWRX-300 i kosztach kilkukrotnie wyższych niż planowane przez OPG.
Perspektywy: szanse i wyzwania dla SMR
Realizacja projektu Darlington niesie ze sobą zarówno obiecujące możliwości, jak i istotne wyzwania. Spośród krytyków najgłośniej wypowiadają się osoby takie jak Susan O’Donnell z Uniwersytetu Nowego Brunszwiku czy Elizabeth May z Partii Zielonych. Pierwsza ostrzega przed ryzykiem związanym z zarządzaniem odpadami radioaktywnymi oraz traktuje SMR jako eksperyment mogący obciążyć prowincję długoterminowo problemami środowiskowymi. Druga natomiast krytykuje subsydia dla energetyki jądrowej jako nieefektywne rozwiązanie i postuluje większe inwestycje w odnawialne źródła energii.
Z drugiej strony scenariusze rozwoju są optymistyczne. W krótkim terminie (do roku 2030) kluczowe będzie zdobycie społecznego zaufania poprzez transparentność działań OPG oraz kontrolę kosztów po doświadczeniach z projektem NuScale. Średnioterminowo sukces Darlington może pobudzić rozwój podobnych instalacji w innych prowincjach jak Saskatchewan czy Alberta. Międzynarodowo zaś Kanada staje się przykładem dla państw takich jak Polska – tamtejsze plany uruchomienia własnych reaktorów BWRX-300 są obserwowane pod kątem kwestii bezpieczeństwa oraz dialogu ze społecznościami lokalnymi.
Dlaczego czytelników to interesuje?
Z punktu widzenia przeciętnego odbiorcy elektrownia jądrowa Darlington niesie konkretne korzyści społeczno-ekonomiczne. Przede wszystkim przewidywana jest stabilizacja cen energii elektrycznej – według deklaracji OPG rachunki mogą spaść o kilkanaście procent do połowy następnej dekady dzięki niskim kosztom paliwa jądrowego oraz efektywności nowej technologii. Bezpieczeństwo jest kolejnym atutem: zastosowanie pasywnych systemów chłodzenia oznacza minimalizację ryzyka awarii nawet podczas całkowitej utraty zasilania, co eliminuje scenariusze podobne do katastrofy Fukushima.
Ciekawostką jest kompaktowy rozmiar instalacji – cały kompleks „wyspy jądrowej” BWRX-300 zajmuje powierzchnię porównywalną do boiska piłkarskiego, co umożliwia lokalizację elektrowni nawet na terenach wcześniej nieprzystosowanych dla wielkoskalowych bloków energetycznych. Technologia ta jest także postrzegana jako kluczowa do wsparcia infrastruktury wymagającej niezawodnego źródła energii przez całą dobę – przykładem są centra danych oraz rozwój sztucznej inteligencji.
Dla mieszkańców Ontario to także realna poprawa jakości życia poprzez powstanie nowych miejsc pracy szczególnie w sektorze wysokich technologii oraz zwiększenie odporności sieci energetycznej na ekstremalne warunki pogodowe – przypomnijmy, że jeszcze niedawno region borykał się z długimi przerwami w dostawie prądu podczas upałów. Polska natomiast może korzystać bezpośrednio z doświadczeń kanadyjskich partnerów podczas realizacji własnych programów SMR przez Orlen Synthos Green Energy.
Decyzja o budowie elektrowni jądrowej Darlington to znacznie więcej niż lokalna inwestycja – to test dla całego globalnego rynku małych reaktorów modułowych po roku 2025. Sukces tego projektu może stać się fundamentem nowej ery energetyki niskoemisyjnej i przyspieszyć transformację energetyczną wielu krajów borykających się ze zmianami klimatycznymi oraz rosnącym zapotrzebowaniem na stabilną energię. Niemniej jednak przyszłość SMR zależy od zdolności do pokonania wyzwań kosztowych oraz zdobycia szerokiego poparcia społecznego. Czy świat zdecyduje się zaufać tym kompaktowym technologiom? To pytanie pozostaje otwarte i warte dalszej refleksji każdego odbiorcy zainteresowanego przyszłością naszej planety.
