W świetle najnowszych prognoz wzrostu PKB MFW na lata 2025-2026, światowa gospodarka stoi przed wyzwaniami, które wymagają rewizji dotychczasowych oczekiwań. Międzynarodowy Fundusz Walutowy obniżył prognozy globalnego wzrostu do 2,8% w 2025 roku i 3% w 2026 roku, wskazując na narastające napięcia geopolityczne oraz spowolnienie popytu. Jak te zmiany wpłyną na przyszłość gospodarek na całym świecie, a zwłaszcza na Polskę? W artykule przedstawiamy kluczowe czynniki stojące za tymi korektami oraz ich konsekwencje dla polskiej ekonomii.
| To musisz wiedzieć | |
|---|---|
| Jakie są prognozy wzrostu PKB MFW na lata 2025-2026? | MFW przewiduje globalny wzrost PKB na poziomie 2,8% w 2025 r. i 3% w 2026 r., co oznacza obniżenie wcześniejszych prognoz. |
| Jaki jest wpływ geopolitycznych napięć na globalne prognozy wzrostu gospodarczego? | Napięcia handlowe i sankcje energetyczne obniżają tempo wzrostu poprzez zakłócenia w globalnych łańcuchach dostaw. |
| Jakie rekomendacje MFW ma dla Polski w związku z obniżeniem prognoz? | MFW zaleca reformy strukturalne, m.in. rozwój OZE, podniesienie wieku emerytalnego i inwestycje w edukację oraz cyfryzację. |
Spis treści:
Jakie są kluczowe zmiany w prognozach wzrostu PKB MFW na lata 2025-2026?
W kwietniu 2025 roku Międzynarodowy Fundusz Walutowy opublikował zrewidowane prognozy gospodarcze, które wskazują na spowolnienie tempa wzrostu globalnego PKB do poziomu 2,8% w roku 2025 oraz umiarkowaną poprawę do 3% w roku następnym. To istotna korekta względem styczniowych prognoz, które zakładały odpowiednio 3,3% dla obu lat. Przyczyną tej rewizji są przede wszystkim rosnące napięcia geopolityczne oraz utrzymujące się zaburzenia w światowych łańcuchach dostaw.
Prognozy wzrostu PKB MFW opierają się na tzw. „prognozie referencyjnej”, która uwzględnia dane dostępne do początku kwietnia, w tym nowe taryfy celne i sankcje ekonomiczne. Jest to metoda pozwalająca lepiej oddać aktualną dynamikę zmian w gospodarce światowej[9]. W efekcie skumulowany spadek oczekiwanego wzrostu o niemal punkt procentowy przekłada się na straty wartości dodanej rzędu bilionów dolarów.
Jak kontekst makroekonomiczny wpływa na regionalne różnice w prognozach?
Zmniejszenie tempa globalnego wzrostu nie dotyka wszystkich regionów jednakowo. Gospodarki rozwinięte notują największe spowolnienie – oczekiwany wzrost wynosi tylko około 1,4% w nadchodzącym roku. Stany Zjednoczone mają odnotować spadek dynamiki do poziomu około 1,8%, a strefa euro zaledwie do około 0,8%. Wśród rynków wschodzących największe korekty dotknęły Chiny i Indie – ich tempo rozwoju zostało zmniejszone odpowiednio do około 4,2% i 6,5%.
Polska znajduje się jednak na tle Europy Środkowo-Wschodniej jako jedna z gospodarek o najwyższym potencjale rozwoju. Pomimo korekty z poziomu około 3,5% do szacowanych przez MFW około 3,2%, Polska pozostaje liderem regionu pod względem tempa wzrostu gospodarczego. To świadczy o relatywnej odporności polskiej gospodarki mimo globalnych turbulencji.
Co oznacza zmiana paradygmatu globalnego wzrostu?
Pojęcie „prognozy referencyjnej” jest nowością w analizach MFW. Oznacza ono przewidywania oparte wyłącznie na danych dostępnych do konkretnego punktu czasowego bez spekulacji o możliwych przyszłych zdarzeniach politycznych czy ekonomicznych. Pozwala to lepiej uchwycić wpływ bieżących wydarzeń takich jak nowe taryfy celne czy sankcje handlowe.
W praktyce oznacza to większą ostrożność analityków wobec niepewności geopolitycznej oraz silniejsze uwzględnienie czynników ryzyka niż miało to miejsce wcześniej. Spadek o niemal punkt procentowy względem styczniowych przewidywań wskazuje też na trwałe osłabienie dynamiki popytu globalnego.
Jak regionalne uwarunkowania kształtują perspektywy Polski?
Dla Polski istotny jest fakt utrzymującego się popytu wewnętrznego oraz rosnącej roli inwestycji publicznych finansowanych ze środków unijnych i Krajowego Planu Odbudowy. To czynniki stabilizujące krajową gospodarkę wobec niekorzystnych trendów zewnętrznych. Jednakże wyzwania demograficzne i rosnące koszty pracy mogą ograniczać długoterminowy potencjał rozwoju kraju.
Jakie czynniki ryzyka wpływają na obniżenie prognoz wzrostu PKB?
Napięcia geopolityczne stały się jednym z głównych czynników determinujących spowolnienie gospodarcze według MFW. Eskalacja konfliktów handlowych między USA, Chinami i Unią Europejską prowadzi do nakładania ceł sięgających nawet do 25%, co znacząco zaburza funkcjonowanie globalnych sieci dostaw i podnosi koszty produkcji[9].
Dodatkowym elementem ryzyka są sankcje wobec dostaw surowców energetycznych z Rosji, które wpłynęły m.in. na ponad dwudziestoprocentowy wzrost cen gazu ziemnego w Europie Środkowo-Wschodniej już w pierwszym kwartale tego roku[6]. To z kolei przekłada się negatywnie na inflację i presję kosztową dla przedsiębiorstw.
W jaki sposób geopolityka zmienia cykle koniunkturalne?
Geopolityka staje się nowym determinantem cykli koniunkturalnych poprzez bezpośrednie wpływanie na handel międzynarodowy oraz inwestycje zagraniczne. Zakłócenia te powodują zwiększoną niepewność rynków finansowych oraz przesuwanie kapitału do bardziej bezpiecznych sektorów lub krajów.
Sankcje handlowe skutkują także fragmentacją rynku światowego – powstają alternatywne ścieżki dostaw i produkcji, które jednak często są mniej efektywne ekonomicznie i generują dodatkowe koszty dla firm oraz konsumentów.
Jak polityka pieniężna reaguje na stagflację?
MFW zwraca uwagę na ryzyko pułapki stagflacyjnej – sytuacji jednoczesnego wysokiego poziomu inflacji i niskiego wzrostu gospodarczego. Inflacja bazowa ma utrzymywać się powyżej oczekiwań nawet przy restrykcyjnej polityce pieniężnej prowadzanej przez banki centralne.
Dla Polski oznacza to konieczność zachowania ostrożności przez Radę Polityki Pieniężnej (RPP). Inflacja ma osiągnąć szczyt około 6% w marcu 2025 r., a następnie stopniowo spadać do poziomu około 3,4% pod koniec kolejnego roku. RPP może mieć ograniczone możliwości szybkiego obniżania stóp procentowych ze względu na ryzyko ponownego przyspieszenia cen.
Jakie są konsekwencje prognoz MFW dla gospodarki Polski?
Mimo ogólnego spowolnienia światowej gospodarki Polska utrzymuje stosunkowo stabilny kurs rozwoju gospodarczego dzięki dywersyfikacji źródeł wzrostu. Prognozy wskazują, że konsumpcja indywidualna pozostanie ważnym motorem napędowym wraz z inwestycjami publicznymi oraz eksportem netto.
W jaki sposób Polska dywersyfikuje źródła swojego wzrostu gospodarczego?
Kraj korzysta ze środków unijnych dostępnych poprzez Krajowy Plan Odbudowy (KPO), które wspierają inwestycje infrastrukturalne oraz transformację energetyczną. Dzięki temu udział odnawialnych źródeł energii (OZE) ma rosnąć dynamicznie do roku 2030. Niemniej jednak impuls ten może wygasać po roku 2027 wraz z zakończeniem obecnej perspektywy finansowej UE.
Z drugiej strony wyzwaniem pozostaje starzenie się społeczeństwa i związane z tym ograniczenia podaży pracy – według ekspertów może to obniżyć potencjał wzrostowy kraju poniżej poziomu długoterminowego wynoszącego ok. 2,7% rocznie.
Jakie ryzyka sektorowe pojawiają się po publikacji prognoz MFW?
Sektor bankowy odczuwa presję zarówno ze strony spadających marż odsetkowych (spadek o około 0,8 punktu procentowego), jak i rosnących kosztów ryzyka kredytowego szacowanych obecnie na około 1,2% portfela kredytowego. Rynek kapitałowy reaguje nerwowo – indeks WIG20 zanotował korektę o ponad cztery procent po publikacji raportu MFW.
Jakie perspektywy i rekomendacje polityczne wyłaniają się z raportu MFW?
MFW prezentuje różne scenariusze rozwoju sytuacji gospodarczej świata oraz ich implikacje dla Polski. W wariancie negatywnym („twarde lądowanie”) dalsze zaostrzenie polityki monetarnej mogłoby doprowadzić do spadku polskiego PKB nawet do poziomu około 2,4%, przy jednoczesnym wzroście bezrobocia do niemal siedmiu procent.
Jakie scenariusze alternatywne mogą wpłynąć na przyszłość polskiej gospodarki?
Scenariusz optymistyczny zakłada szybkie rozwiązanie sporów handlowych i stabilizację sytuacji geopolitycznej, co pozwoli Polsce wrócić do wyższego tempa rozwoju rzędu około 3,5% już w roku następnym. Takie warunki sprzyjałyby również poprawie nastrojów inwestorów oraz większej aktywności eksportowej.
Jakie reformy strukturalne zaleca MFW Polsce?
MFW rekomenduje wdrożenie pakietu reform obejmujących zwiększenie udziału odnawialnych źródeł energii do co najmniej 45% miksu energetycznego do roku 2030 oraz reformę systemu emerytalnego polegającą na podniesieniu wieku przejścia na emeryturę do poziomu minimum 67 lat.
Dodatkowo fundusz podkreśla konieczność zwiększenia nakładów publicznych na edukację do co najmniej sześciu procent PKB oraz cyfryzacji administracji państwowej celem redukcji kosztów transakcyjnych przedsiębiorstw o ponad jeden procent rocznie.
