Spis treści:
Globalne Trendy w Produkcji Zbóż
Międzynarodowa Rada Zbożowa (IGC) prognozuje, że produkcja zbóż w sezonie 2025/26 osiągnie rekordowy poziom 2,373 mld ton. To oznacza wzrost o około 3% w porównaniu do poprzedniego sezonu. Wzrost ten jest napędzany przede wszystkim przez znaczny wzrost produkcji kukurydzy, której globalne zbiory mają sięgnąć 1,274 mld ton, co stanowi wzrost o 4,6%. Pszenica również zanotuje umiarkowany wzrost do poziomu około 806 mln ton, natomiast produkcja ryżu ma osiągnąć rekordowe 590 mln ton.
Przyczynami zwiększenia produkcji zbóż są przede wszystkim powiększone areały uprawne oraz postęp technologiczny w zakresie rolnictwa precyzyjnego, który pozwala na zwiększenie plonów. Dodatkowo korzystne warunki klimatyczne w kluczowych regionach upraw, takich jak Ameryka Północna, Europa i Azja Południowa, sprzyjają obfitym zbiorom. Innowacje takie jak hybrydy kukurydzy odporne na suszę oraz wykorzystanie dronów do monitorowania stanu upraw przyczyniają się do optymalizacji wydajności.
Mimo rekordowej produkcji zapasy końcowe zbóż pozostaną napięte i osiągną najniższy poziom od 12 lat. Wynika to z rosnącego popytu na żywność na świecie oraz ograniczeń w handlu międzynarodowym. Ten paradoks wskazuje na konieczność dalszego rozwoju strategii stabilizujących rynki zbóż.
Regionalne Zróżnicowanie w Produkcji i Handlu
Produkcja zbóż charakteryzuje się istotnym zróżnicowaniem regionalnym. W Unii Europejskiej prognozuje się wzrost produkcji do około 275 mln ton, co stanowi wzrost o ponad 6%. Szczególnie znaczący jest wzrost produkcji pszenicy i kukurydzy, zwłaszcza w Polsce, Niemczech, Francji oraz Rumunii. Wzrost ten wspiera lokalny rynek, choć eksport unijnej pszenicy może być ograniczony przez konkurencję ze strony innych eksporterów, takich jak Rosja czy Kazachstan.
W Ameryce Południowej Brazylia i Argentyna umacniają swoją pozycję jako kluczowi producenci kukurydzy. Brazylia spodziewa się wzrostu zbiorów drugiej safry o około 12%, a Argentyna prognozuje podobny wzrost produkcji kukurydzy pomimo wyzwań pogodowych. Jednak rosnące koszty transportu mogą wpłynąć na rentowność eksportu tych krajów.
Azja pozostaje największym producentem ryżu na świecie. Indie utrzymują pozycję największego eksportera, choć nowe regulacje celne mogą ograniczyć handel tym surowcem. W Chinach rośnie konsumpcja ryżu, co skutkuje zwiększonym importem z krajów takich jak Pakistan czy Mjanma. Polityka importowa Indii oraz subsydia dla rolników w Tajlandii wpływają na dynamikę handlu regionalnego i globalnego.
Dynamika Rynkowa: Zapasy, Handel i Ceny
Mimo rekordowej produkcji zapasy zbóż pozostają na niskim poziomie – szacowane są na około 580 mln ton, co jest najniższym wskaźnikiem zapasów do konsumpcji od ponad dekady. Szczególnie dotyczy to pszenicy, której zapasy spadną o około 3%, podczas gdy zapasy kukurydzy delikatnie wzrosną. Napięta sytuacja magazynowa wynika z dynamicznie rosnącego zapotrzebowania przemysłowego i konsumpcyjnego.
Globalny handel zbożami ma się zwiększyć o około 2%, jednak nadal pozostaje poniżej rekordowych poziomów sprzed kilku lat. Ograniczenia celne stosowane przez niektóre kraje oraz rosnące koszty frachtu morskiego wpływają negatywnie na płynność handlu międzynarodowego. Przykładowo cła wywozowe Indii na niektóre gatunki ryżu czy podwyżki stawek frachtowych związane z napięciami geopolitycznymi znacząco ograniczają przepływy towarów.
Prognozy cenowe wskazują na wysoką zmienność rynku. W Polsce oczekuje się średnich cen pszenicy między 850 a 940 zł za tonę w roku 2025, z możliwymi szczytami przekraczającymi 1000 zł/t w drugim kwartale. Na rynku międzynarodowym ceny kontraktów futures pozostają pod presją czynników pogodowych i geopolitycznych.
Wyzwania dla Stabilności Rynkowej
Zmiany klimatyczne wciąż wywierają istotny wpływ na produkcję zbóż. Przykładem są przymrozki w Rosji uszkadzające znaczną część zasiewów pszenicy ozimej czy susza w stanie Kansas ograniczająca plony pszenicy twardej w USA. Takie ekstremalne zjawiska pogodowe podnoszą ryzyko niepewności dostaw i wpływają na ceny na światowych rynkach.
Geopolityka również odgrywa kluczową rolę w kształtowaniu sytuacji rynkowej. Konflikt na Ukrainie utrudnia logistykę eksportu przez porty Morza Czarnego mimo częściowego odbudowania korytarza zbożowego. Nowe sankcje wobec Białorusi podnoszą koszty nawozów dla producentów rolno-spożywczych w regionie Europy Środkowo-Wschodniej.
W odpowiedzi na te wyzwania rolnictwo precyzyjne rozwija innowacyjne rozwiązania – hybrydowe odmiany kukurydzy odporne na suszę oraz technologie monitorowania upraw za pomocą dronów pozwalają minimalizować straty i poprawiać efektywność produkcji nawet w trudnych warunkach klimatycznych.
Podsumowanie
Sezon 2025/26 przyniesie rekordową globalną produkcję zbóż na poziomie 2,373 mld ton, co stanowi ważny pozytywny sygnał dla bezpieczeństwa żywnościowego świata. Jednak mimo tego sukcesu rynek pozostaje podatny na liczne wyzwania: niskie zapasy końcowe, zmienność cen wynikającą ze zmian klimatu oraz wpływ geopolityki i polityki handlowej.
Aby zapewnić stabilność i dostępność żywności dla rosnącej populacji globu niezbędne są skoordynowane działania obejmujące inwestycje w innowacje rolnicze, rozwój technologii precyzyjnych oraz promowanie zrównoważonego rozwoju sektora rolnego. Tylko dzięki temu możliwe będzie skuteczne przeciwdziałanie przyszłym kryzysom żywnościowym i utrzymanie równowagi rynkowej.
