Kiedy ognie pożerają przemysłowe serce Polski, jedno wydarzenie może zapoczątkować serię nieprzewidzianych konsekwencji dla całej branży. Ogłoszenie przez JSW wystąpienia siły wyższej w wyniku pożaru w kopalni Budryk to nie tylko lokalna tragedia, ale również moment, który może zdefiniować przyszłość polskiego górnictwa i wpłynąć na globalny rynek stali. Pożar w kopalni Budryk w 2025 roku oznacza utratę aż 345 tys. ton produkcji węgla koksowego, co stawia pod znakiem zapytania stabilność dostaw surowca dla przemysłu stalowego oraz wpływa na sytuację ekonomiczną JSW i całego sektora.
| To musisz wiedzieć | |
|---|---|
| Jakie są konsekwencje pożaru w kopalni Budryk dla rynku węgla koksowego w 2025 roku? | Utrata 345 tys. ton produkcji obniża podaż węgla koksowego, podnosząc ceny i ograniczając dostępność surowca dla przemysłu stalowego. |
| Jaki jest wpływ siły wyższej ogłoszonej przez JSW na produkcję stali w Unii Europejskiej? | Obniżenie dostaw węgla koksowego przez JSW ogranicza produkcję stali o około 1,5 mln ton i powoduje wzrost cen stali w UE o kilka procent. |
| Jakie są skutki utraty 345 tys. ton produkcji węgla dla przemysłu motoryzacyjnego i budowlanego w Polsce? | Wyższe koszty stali przekładają się na wzrost cen samochodów i materiałów budowlanych, wpływając na cały łańcuch wartości. |
Spis treści:
Jak wygląda geneza i skala pożaru w kopalni Budryk?
Pożar wybuchł 7 maja 2025 roku na głębokości około 1 290 metrów pod ziemią, obejmując ściany wydobywcze B-3 oraz B-4 pokładu numer 402. Incydent miał charakter endogeniczny – zapłon metanu, typowy dla głębokich wyrobisk górniczych, co wymagało natychmiastowych działań ratunkowych i ewakuacji pracowników. W sumie ewakuowano 44 górników, z czego 16 osób wymagało pomocy medycznej. W celu zabezpieczenia zagrożonego obszaru zbudowano tamy eksplozyjne oraz zastosowano iniekcję gazów obojętnych, co skutecznie odcięło dostęp tlenu do ognia.
Skutkiem pożaru jest czasowe zamknięcie dwóch kluczowych ścian wydobywczych, co przełoży się na utratę aż 345 tysięcy ton produkcji węgla koksowego w bieżącym roku. Dla kopalni Budryk oznacza to redukcję rocznej wydajności o ponad 14%, a dla całej Jastrzębskiej Spółki Węglowej – stratę odpowiadającą około 3,2% jej rocznego wydobycia wynoszącego blisko 11 milionów ton.
Jak kryzys wpłynął na polską branżę węglową?
Pożar w Budryku wpisuje się niestety w szerszy kontekst problemów bezpieczeństwa i spadku wydajności polskich kopalń należących do JSW. Od grudnia 2023 roku spółka zmaga się z serią poważnych incydentów – między innymi pożarami w kopalni Pniówek oraz wcześniejszymi zapłonami metanu. Każde z tych zdarzeń skutkowało znaczącymi stratami produkcyjnymi rzędu setek tysięcy ton.
Dodatkowo sektor stoi przed presją transformacji energetycznej Unii Europejskiej, która zakłada redukcję zużycia paliw kopalnych o prawie jedną piątą do końca tego roku. Wprowadzenie mechanizmu CBAM nakłada dodatkowe opłaty na emisje CO₂ związane z importem stalowych produktów do UE, co może pogłębić problemy konkurencyjności JSW mimo jej relatywnie niższych emisji niż globalna średnia.
Jakie są krótko- i średnioterminowe skutki utraty produkcji dla JSW i rynku stali?
Finansowo strata wynikająca z utraty około 345 tysięcy ton produkcji przy prognozowanej cenie rynkowej około 220 dolarów za tonę oznacza spadek przychodów JSW o niemal 76 milionów dolarów. Po uwzględnieniu kosztów wydobycia strata netto może sięgnąć około 48 milionów dolarów. Ponadto opóźnienie modernizacji zakładu przeróbczego Budryk – inwestycji wartej ponad sto trzydzieści milionów złotych – może dodatkowo pogorszyć efektywność wydobycia.
Dla europejskiego rynku stali oznacza to zmniejszenie podaży surowca potrzebnego do produkcji około półtora miliona ton wyrobów stalowych oraz wzrost cen o kilka procent już od trzeciego kwartału tego roku. Wyższe koszty surowca przełożą się bezpośrednio na branże motoryzacyjną i budowlaną – ceny samochodów mogą wzrosnąć średnio o niemal jeden procent, a materiały budowlane nawet o ponad jeden punkt procentowy.
Jakie zaskakujące fakty ujawnia analiza sytuacji JSW?
Niewiele osób wie, że zaledwie dwa miesiące przed pożarem zakończono drążenie tunelu o długości siedmiu kilometrów między kopalnią Budryk a kopalnią Anna. Inwestycja ta miała zwiększyć efektywność operacyjną za ponad pół miliarda złotych, lecz obecna awaria praktycznie uniemożliwia wykorzystanie tych udogodnień.
Paradoksem jest także fakt, że pomimo niższych emisji dwutlenku węgla przypadających na jednostkę produkowanego koksu (1,4 tony CO₂ wobec nawet ponad dwóch ton u konkurencji chińskiej), JSW stoi przed ryzykiem utraty konkurencyjności wskutek unijnego podatku CBAM. To pokazuje jak skomplikowanym wyzwaniem jest transformacja sektora górniczego wobec międzynarodowych regulacji klimatycznych.
Warto również zwrócić uwagę na rozwój alternatywnych technologii, takich jak redukcja wodorem testowana przez ThyssenKrupp, które mogą do roku 2030 zmniejszyć zapotrzebowanie na tradycyjny koks nawet o połowę – to potencjalna szansa dla branży stalowej na dekarbonizację bez rezygnacji z efektywności produkcji.
Co oznacza pożar Budryka dla przyszłości JSW i polskiego górnictwa?
Kryzys ujawniony przez pożar pokazuje fundamentalne słabości polskiego sektora górniczego: przestarzałą infrastrukturę ze średnim wiekiem kopalń przekraczającym cztery dekady oraz niedostateczne inwestycje w bezpieczeństwo pracy stanowią poważne bariery rozwoju. Nakłady finansowe JSW na ochronę stanowisk pracy są znacząco niższe niż najlepsze światowe standardy.
Z kolei presja klimatyczna oraz oczekiwania UE dotyczące redukcji zużycia węgla koksowego mogą doprowadzić do utraty nawet jednej trzeciej udziału rynkowego spółki do końca dekady. Bez szybkiej dywersyfikacji portfolio produktowego oraz wdrażania innowacyjnych technologii takich jak CCS czy zielony wodór przyszłość wielu pracowników – ponad trzydzieści pięć tysięcy osób zatrudnionych bezpośrednio lub pośrednio – stoi pod znakiem zapytania.
Pożar w kopalni Budryk to nie tylko strata surowca czy problem techniczny – to sygnał alarmowy dla całej branży o konieczności głębokiej transformacji i adaptacji do nowych realiów rynkowych oraz klimatycznych. W świetle tych wydarzeń warto śledzić dalsze działania JSW jako przykład wyzwań i możliwości stojących przed polskim przemysłem ciężkim.
Zachęcamy do dalszej lektury o transformacji energetycznej oraz obserwowania kolejnych decyzji JSW – bo każdy kryzys to także szansa na redefinicję modeli biznesowych i nowy początek dla polskiego górnictwa.
