Pożar w kopalni Budryk, który wybuchł 7 maja 2025 roku, stał się dramatycznym wydarzeniem dla Jastrzębskiej Spółki Węglowej (JSW) oraz całej branży górniczej i stalowej w Europie. Incydent spowodował ogłoszenie siły wyższej przez JSW i wiąże się z utratą aż 345 tysięcy ton produkcji węgla koksowego w bieżącym roku. To zdarzenie ma istotne konsekwencje zarówno dla planów produkcyjnych JSW, jak i dla europejskiego rynku stali, którego zaopatrzenie opiera się w dużej mierze na polskim surowcu.
| To musisz wiedzieć | |
|---|---|
| Jakie są konsekwencje pożaru w kopalni Budryk dla europejskiego rynku stali 2025? | Pożar ogranicza dostawy węgla koksowego, co podnosi ceny i grozi opóźnieniami w produkcji stali. |
| Jaki jest wpływ strat produkcji JSW na ceny węgla koksowego w Europie? | Straty produkcyjne zwiększają popyt na import, co winduje ceny surowca do rekordowych poziomów. |
| Jakie metody zapobiegania pożarom metanowym stosuje się w głębokich kopalniach Śląska? | Stosuje się odzysk metanu, zaawansowane systemy wentylacji oraz monitoring zagrożeń pożarowych. |
Spis treści:
Jakie są najważniejsze fakty dotyczące pożaru w kopalni Budryk?
Pożar endogeniczny wywołany samozapłonem metanu pojawił się 7 maja 2025 roku na głębokości 805 metrów w rejonie ścian B-3 i B-4 pokładu 402 kopalni Budryk. To już drugi znaczący incydent tego typu w tym zakładzie w ciągu ostatnich trzynastu miesięcy. Pierwszy pożar z kwietnia 2024 roku spowodował stratę około 400 tysięcy ton produkcji. Budryk to jedna z kluczowych kopalń JSW, zlokalizowana w Ornontowicach na Śląsku, posiadająca rezerwy szacowane na około 223,5 miliona ton wysokiej jakości węgla koksowego typu hard.
Głębokość eksploatacji sięga tu nawet do 1300 metrów, co zdecydowanie zwiększa ryzyko wystąpienia pożarów metanowych i komplikuje działania ratunkowe. Kopalnia planowana jest do eksploatacji do roku 2077 przy rocznej wydajności około 2,5 miliona ton. W wyniku majowego pożaru JSW ogłosiła siłę wyższą, co oznacza formalne uznanie zdarzenia za siłę niezależną od przedsiębiorstwa, mającą wpływ na realizację zobowiązań kontraktowych.
Strata produkcji wynosząca 345 tysięcy ton to około trzy procent planowanego rocznego wydobycia JSW (11 milionów ton). To poważne ograniczenie wpłynie bezpośrednio na dostawy do hut stalowych zarówno w Polsce (stanowiące około 21% sprzedaży), jak i eksport do Indii (35% sprzedaży). W zestawieniu z wcześniejszymi stratami z kopalń Pniówek i Szczygłowice, które razem przekroczyły milion sześćset tysięcy ton od początku 2023 roku, sytuacja przedstawia się wyjątkowo trudna dla całej branży górniczej i stalowej.
Jaki jest kontekst pożaru w kopalni Budryk i jakie są trendy branżowe?
Historia problemów technicznych i bezpieczeństwa w kopalniach JSW jest niestety długa. W grudniu 2023 roku miało miejsce poważne zdarzenie pożarowe w kopalni Pniówek, które skutkowało utratą ponad 450 tysięcy ton produkcji rocznej. W styczniu 2025 roku eksplozja metanu w kopalni Szczygłowice doprowadziła do rannych górników oraz prognozowanych strat rzędu 800 tysięcy ton. Te incydenty pokazują skalę wyzwań związanych z eksploatacją głębokich złóż na Górnym Śląsku.
Branża stoi obecnie pod presją zmian wynikających z zielonej transformacji przemysłu stalowego oraz polityki energetycznej Unii Europejskiej. Mimo dążenia do redukcji emisji CO2, unijna lista surowców krytycznych nadal uwzględnia węgiel koksowy jako niezbędny element produkcji wysokogatunkowej stali wykorzystywanej m.in. przy budowie turbin wiatrowych czy infrastruktury OZE.
Ceny tego surowca według analiz BMI mają oscylować wokół średniej wartości 220 dolarów za tonę w roku 2025, jednak ograniczenia podaży ze strony polskich kopalń mogą doprowadzić do ich dalszego wzrostu. Jednocześnie polski rynek stalowy notuje wzrost produkcji – tylko w marcu tego roku zakłady JSW Steel odnotowały wzrost o ponad 12 procent rok do roku, co dodatkowo potęguje presję na dostępność krajowego surowca.
Jakie są perspektywy i możliwe scenariusze rozwoju sytuacji po pożarze?
Krótkoterminowo pożar zmusi huty stalowe do zwiększenia importu droższego surowca z Australii lub Stanów Zjednoczonych. Koszty logistyczne oraz wyższe ceny mogą odbić się negatywnie na rentowności przedsiębiorstw hutniczych oraz cenach finalnych produktów stalowych na rynku europejskim.
Dodatkowo kluczowy projekt inwestycyjny JSW – nowa bateria koksownicza Przyjaźń o zdolności przetwórczej ponad pół miliona ton rocznie – może napotkać przesunięcia czasowe związane z ograniczeniami dostaw surowca koniecznego do uruchomienia pełnej mocy.
Średnioterminowo istnieje ryzyko trwałego osłabienia pozycji Polski jako dostawcy surowców dla hut stalowych. Indie rozwijają własne zasoby i mogą ograniczyć import, natomiast częstotliwość poważnych incydentów podnosi koszty ubezpieczeń JSW nawet o kilkadziesiąt procent. Eksperci wskazują także na paradoks głębokości: eksploatacja coraz głębszych pokładów wiąże się ze wzrostem ryzyka i kosztów operacyjnych – alternatywą pozostaje większa zależność od importu.
Jakie kwestie interesują czytelników dotyczące pożaru i jego skutków?
Dla konsumentów końcowych ważne jest to, że każda utrata około stu tysięcy ton węgla koksowego przekłada się na wzrost cen produktów stalowych o ponad jeden procent. Wyższe koszty mogą wpłynąć m.in. na ceny samochodów czy elementów budowlanych.
Z punktu widzenia pracowników górnictwa sytuacja jest szczególnie trudna – niemal pięć tysięcy pracowników Budryka musi liczyć się z przedłużającymi się przestojami oraz potencjalnymi napięciami społecznymi związanymi z bezpieczeństwem pracy i stabilnością zatrudnienia.
Zaskakującym faktem jest innowacyjne podejście kopalni Budryk do zagrożeń metanowych – od lat prowadzi ona odzysk gazu metanowego wykorzystywanego do produkcji energii elektrycznej dla okolicznych gospodarstw domowych. Jednocześnie eksploatacja na dużych głębokościach wymaga zaawansowanych systemów chłodzenia powietrza oraz wentylacji; awarie tych instalacji często prowadzą do powstawania zagrożeń pożarowych.
Co oznacza pożar dla przyszłości polskiego górnictwa i europejskiego rynku stali?
Ogłoszenie siły wyższej przez JSW to sygnał alarmowy nie tylko dla polskiego sektora górniczego, ale również dla całej unijnej gospodarki przemysłowej. W najbliższych miesiącach należy spodziewać się presji cenowej oraz możliwych opóźnień realizacyjnych projektów infrastrukturalnych finansowanych m.in. ze środków Krajowego Planu Odbudowy.
Dla regionu Śląska stanowi to kolejne wyzwanie związane z pogodzeniem wymogów bezpieczeństwa pracy górników oraz ekonomicznej konieczności eksploatacji głębokich złóż surowców krytycznych dla przemysłu europejskiego. Perspektywy wskazują na potrzebę intensyfikacji inwestycji w technologie poprawiające bezpieczeństwo oraz rozwój alternatywnych źródeł energii zgodnych z polityką redukcji emisji CO2.
Pożar w kopalni Budryk to wydarzenie o dalekosiężnych skutkach dla całego sektora wydobywczego i metalurgicznego. Konieczne jest szukanie innowacyjnych rozwiązań minimalizujących ryzyko podobnych katastrof oraz zwiększających ochronę życia pracowników przy jednoczesnym zabezpieczeniu stabilności dostaw surowców strategicznych dla Polski i Unii Europejskiej.
