Pożar Biebrzańskiego Parku Narodowego, który wybuchł 20 kwietnia 2025 roku, objął już około 450 hektarów unikalnych terenów przyrodniczych. Akcja gaśnicza, prowadzona przez setki strażaków, żołnierzy i pracowników parku, trwa nieustannie, a pod nadzorem Prokuratury Rejonowej w Augustowie trwa śledztwo mające wyjaśnić przyczyny tragedii. W obliczu zagrożenia pożarem torfowisk i trudnych warunków terenowych walka o przyszłość Biebrzańskiego Parku Narodowego nabiera szczególnego znaczenia.
| To musisz wiedzieć | |
|---|---|
| Jakie są przyczyny i skutki pożaru w Biebrzańskim Parku Narodowym w kwietniu 2025? | Śledztwo wskazuje na możliwe podpalenie. Skutki to zniszczenie 450 ha oraz zagrożenie torfowisk. |
| Jakie działania policji i prokuratury podejmowane są w sprawie pożaru nad Biebrzą 22 kwietnia 2025? | Policja zabezpiecza dowody i analizuje nagrania z dronów pod nadzorem prokuratury w Augustowie. |
| Jaki jest wpływ zmian klimatycznych na częstotliwość pożarów w parkach narodowych Polski? | Susze i niska wilgotność torfu zwiększają ryzyko pożarów oraz utrudniają ich gaszenie. |
Spis treści:
Jak wygląda skala pożaru Biebrzańskiego Parku Narodowego i jakie służby biorą udział w akcji?
Pożar rozpoczął się na pograniczu powiatów augustowskiego oraz monieckiego, w pobliżu miejscowości Kopytkowo i Polkowo. Teren ten charakteryzuje się występowaniem suchych trzcinowisk oraz rozległych torfowisk, które są szczególnie podatne na rozprzestrzenianie ognia. Do dnia 22 kwietnia ogień objął obszar około 450 hektarów, tworząc front o długości niemal dwóch kilometrów. Pomimo pozornej stabilizacji sytuacji na powierzchni, strażacy sygnalizują obecność zarzewi ognia podpowierzchniowego, które mogą wzniecić dalsze pożary zwłaszcza na przesuszonych torfowiskach.
W działaniach gaśniczych bierze udział ponad 300 strażaków z Państwowej Straży Pożarnej i Ochotniczych Straży Pożarnych oraz około 100 żołnierzy z Podlaskiej Brygady Wojsk Obrony Terytorialnej. Wsparcia udziela także około 60 pracowników parku narodowego. Do gaszenia ognia wykorzystuje się pięć śmigłowców – cztery należące do Lasów Państwowych oraz jeden policyjny – które wykonały już ponad 250 zrzutów wody o łącznej objętości ponad 344 tysięcy litrów. Nowoczesne technologie odgrywają kluczową rolę, a wykorzystywany dron Bayraktar TB-2 wyposażony w kamerę termowizyjną umożliwia monitorowanie rozprzestrzeniania się ognia nawet w trudno dostępnych miejscach.
Jak przebiega śledztwo dotyczące pożaru nad Biebrzą i jakie są jego możliwe przyczyny?
Pod nadzorem Prokuratury Rejonowej w Augustowie policja prowadzi intensywne działania mające na celu ustalenie przyczyn wybuchu pożaru. Funkcjonariusze zabezpieczają dowody, takie jak próbki gleby oraz materiały filmowe uzyskane z dronów, aby ocenić czy ogień został zaprószony celowo lub powstał wskutek zaniedbania. Podejrzenia o celowe podpalenie wynikają z podobieństw do wcześniejszego dużego pożaru z roku 2020, kiedy biegli stwierdzili „cechy umyślnego zaprószenia ognia”, choć śledztwo zostało wtedy umorzone ze względu na brak podejrzanych.
W tym kontekście pojawia się pytanie o motywy ewentualnych sprawców oraz o to, czy obecne środki prawne są wystarczające do przeciwdziałania takim zdarzeniom. Trwające dochodzenie ma także charakter prewencyjny – ma zapobiec kolejnym tragicznym incydentom poprzez identyfikację potencjalnych zagrożeń i słabości systemu ochrony obszarów chronionych.
Jak zmiany klimatyczne wpływają na częstotliwość i skalę pożarów w parkach narodowych Polski?
Biebrzański Park Narodowy nie jest odosobnionym przykładem – rosnąca liczba pożarów na terenie parków narodowych w Polsce wiąże się bezpośrednio ze zmianami klimatycznymi. Brak opadów od jesieni 2024 roku oraz rekordowo niska wilgotność torfu poniżej 30% stworzyły warunki sprzyjające łatwemu rozprzestrzenianiu się ognia. W ciągu ostatnich miesięcy odnotowano kilka mniejszych pożarów – między innymi dwa incydenty na przełomie marca obejmujące odpowiednio około 90 oraz 8-9 hektarów powierzchni.
Eksperci podkreślają, że susze hydrologiczne powodują przesuszanie torfowisk, które stają się niezwykle łatwopalne. W efekcie rośnie ryzyko kolejnych katastrof ekologicznych o ogromnym wpływie na bioróżnorodność oraz lokalną gospodarkę. Zmiany klimatu wymagają więc pilnej adaptacji strategii zarządzania kryzysowego oraz wdrożenia systemowych działań ochronnych.
Jak eksperci oceniają obecny pożar i jakie są możliwe scenariusze rozwoju sytuacji?
Dyrektor Biebrzańskiego Parku Narodowego Artur Wiatr zwraca uwagę na wieloaspektowe skutki pożaru: „Każdy taki incydent to nie tylko ogromna strata dla natury, ale także dla społeczności lokalnej. Susza hydrologiczna powoduje, że torf jest wyjątkowo łatwopalny, a proces odbudowy ekosystemu może potrwać dziesięciolecia”. Rzecznik Państwowej Straży Pożarnej Karol Kierzkowski dodaje: „Bez wsparcia ze strony natury – czyli opadów deszczu – walka z tym ogniem może trwać tygodniami ze względu na trudny dostęp do terenów bagiennych”. Natomiast prof. Wiktor Kotowski z Uniwersytetu Warszawskiego podkreśla konieczność przywrócenia naturalnego reżimu wodnego jako kluczową strategię zapobiegania przyszłym katastrofom.
Z perspektywy najbliższych miesięcy spodziewane jest kontynuowanie intensywnych działań gaśniczych, takich jak dalsze zrzuty wody z powietrza oraz budowa magistrali gaśniczych umożliwiających dostęp do trudno dostępnych miejsc. Jednak długofalowo ryzyko uwolnienia dużej ilości dwutlenku węgla ze spalonych torfowisk oraz utrata siedlisk rzadkich gatunków ptaków – m.in. wodniczki czy orlika grubodziobego – może mieć poważne konsekwencje dla całego ekosystemu parku.
Dlaczego pożar Biebrzańskiego Parku Narodowego dotyczy każdego Polaka?
Biebrzański Park Narodowy jest ostoją dla aż 285 gatunków ptaków, z czego aż osiemnaście jest zagrożonych wyginięciem. Utrata tych siedlisk oznacza nie tylko osłabienie bioróżnorodności kraju, ale także zaburzenia funkcjonowania całego ekosystemu mokradeł. Dym unoszący się znad spalonych terenów zawiera niebezpieczne pyły PM2.5 i PM10, które stanowią poważne zagrożenie dla zdrowia szczególnie osób cierpiących na schorzenia układu oddechowego.
Koszty ekonomiczne związane z gaszeniem ognia oraz likwidacją szkód już przekroczyły pięć milionów złotych, a sam koszt akcji gaśniczej wyniósł ponad milion dwieście tysięcy złotych. Zaskakującym aspektem jest wykorzystanie nowoczesnej technologii wojskowej – drona Bayraktar TB-2 z kamerą termowizyjną – co pokazuje skalę zaangażowania służb państwowych w ochronę tego unikalnego miejsca.
Co oznacza ta sytuacja dla przyszłości ochrony przyrody i zarządzania kryzysowego?
Obecny pożar to sygnał alarmowy dla władz i społeczeństwa o konieczności pilnej zmiany podejścia do ochrony mokradeł i przeciwdziałania skutkom zmian klimatycznych. Minister Tomasz Siemoniak zapowiedział debatę nad zaostrzeniem kar za podpalenia, jednak wielu ekspertów wskazuje także na potrzebę szybszego wdrożenia unijnej Dyrektywy Restytucyjnej dotyczącej odbudowy naturalnej retencji wodnej.
Bez systemowych działań związanych z zarządzaniem wodą oraz efektywnym monitorowaniem zagrożeń podobne katastrofy mogą powtarzać się coraz częściej. Ochrona Biebrzańskiego Parku Narodowego wymaga współpracy naukowców, służb ratowniczych oraz lokalnych społeczności — to wspólna odpowiedzialność za przyszłość naszej przyrody.
Pożar Biebrzańskiego Parku Narodowego przypomina nam wszystkim o kruchości ekosystemów chronionych przez lata wysiłków wielu pokoleń oraz o rosnącym wpływie zmian klimatycznych na naszą codzienność.
